Goed nieuws uit de natuur in 2020

Reizen konden we niet veel in 2020. Wel trokken we massaal de natuur in. En alhoewel het alles behalve goed gaat met de natuur, konden we dit jaar ook de nodige lichtpuntjes optekenen. Een overzicht van het goede natuurnieuws uit 2020.

2020 zal niet de boeken ingaan als het vrolijkste jaar. Maar corona had, ondanks alle ellende, ook positieve kantjes. Zo nam de CO2-uitstoot ongekend sterk af: een daling van zeven procent. Dat had vooral te maken met de sterke daling van het vlieg- en wegverkeer. Maar er was meer goed nieuws.

Niet alleen de CO2-uitstoot nam af door de coronamaatregelen, ook de lucht werd veel schoner dankzij verminderde concentraties stikstof. En dat had het fantastische gevolg dat de machtige bergen van de Himalaya voor het eerst in dertig jaar zichtbaar waren. Jonge Indiërs zagen de besneeuwde toppen voor het eerst van hun leven vanuit hun eigen raam.

Ook de inwoners van Venetië waren blij, niet alleen omdat de stad nu eens niet overspoeld werd door toeristen, maar vooral omdat het water in de kanalen helderder was dan ooit. Ze konden zich niet herinneren dat het water in en rond hun stad ooit zo schoon was geweest.

Dieren profiteerden wereldwijd van de rust op straat. Wilde geiten daalden de bergen in Wales af om het dorpje Llandudno te verkennen, herten liepen door de straten van Trincomalee in Sri Lanka en jakhalzen trokken naar een park in Tel Aviv.

Het goede nieuws uit de natuur had niet alleen te maken met de coronapandemie. Zo heeft het Verenigd Koninkrijk het eerste ‘super’ natuurreservaat gecreëerd, werd een Brits landgoed omgevormd tot een van de grootste ‘rewilding’ projecten in het land en kondigde het VK aan dat het aantal nationale parken en andere beschermde natuurgebieden in de komende jaren fors zal worden uitgebreid.

Daarnaast heeft het Verenigd Koninkrijk de ambitie om met het Blue Belt Programme meer dan vier miljoen kilometer oceaan in Britse overzeese gebieden te gaan beschermen. Dat komt neer op dertig procent van de oceanen in de wereld. Een onderdeel daarvan is dat Tristan da Cunha – de meest afgelegen archipel ter wereld – een gigantisch beschermd natuurgebied wordt.

Ook de Seychellen hebben een groot gebied afgebakend als zeereservaat. Het gaat om een oppervlakte van 410.000 vierkante kilometer en dat is vergelijkbaar met heel Duitsland. Deze bescherming komt ten goede aan koraalriffen en de biodiversiteit in de regio, waaronder de unieke doejong (zeekoe), bultruggen, mantraroggen, haaien en bedreigde schildpadden.

Ook uit Rwanda kwam er goed natuurnieuws. Het Afrikaanse land herstelde 800.000 hectare bos in minder dan tien jaar tijd. Daarmee behoort Rwanda samen met Zuid-Korea, Costa Rica, Pakistan en China tot de landen met de meest succesvolle herstelprogramma’s.

Bijzonder nieuws kwam er uit Australië want daar werd een losstaand koraalrif met een hoogte van 500 meter ontdekt. Zo’n vondst werd een eeuw lang niet gedaan.

Alhoewel Vlaanderen tot de bosarmste regio’s in Europa behoort, is het positieve nieuws uit Vlaanderen dat er dit jaar duizend hectare aan erkende natuurgebieden bijkwam. Bovendien werd de toegankelijkheid van bestaande natuurgebieden vergroot.

Uit het rijk der dieren kwam helaas veel slecht nieuws het afgelopen jaar. De zesde uitstervingsgolf vertraagt niet, maar gaat juist alsmaar sneller dan tot nu toe werd gedacht. De handel in wilde dieren en andere menselijke invloeden hebben al honderden soorten uitgeroeid en nog veel meer soorten op de rand van uitsterven hebben gebracht.

Ook uit Australië kwam dramatisch nieuws: volgens de schattingen kwamen er bijna een half miljard dieren om het leven door de hevige bosbranden.

Lichtpuntjes waren er gelukkig ook. Mensen kunnen er met de nodige inspanningen wel degelijk voor zorgen dat wilde dieren met succes weer terug in de natuur gebracht kunnen worden.

In Australië zijn ondertussen 26 Tasmaanse duivels uitgezet in een poging deze dieren daar te herintroduceren. Het is voor het eerst sinds de buideldieren 3.000 jaar geleden uitstierven in Australië dat ze daar weer in het wild leven. De Tasmaanse duivel komt nog wel voor op het Australische eiland Tasmanië. Daar leven er nog ongeveer 25.000 in het wild.

Misschien nog moeilijker is de poging van onder andere Pairi Daiza om de in het wild volledig uitgestorven Spix ara weer te laten leven in de natuur. 52 Spix ara’s zijn ondertussen in Petrolina in Brazilië vrijgelaten. De komende jaren zullen de vogels gezelschap krijgen van meer in gevangenschap gefokte dieren. Als het experiment lukt, is het een wereldwijde primeur.

In België werd voor het eerst een Living Planet Index (LPI) berekend om de toestand van de biodiversiteit in kaart te brengen en die blijkt de afgelopen dertig jaar iets gestegen te zijn. Het is niet louter positief nieuws want vooral in agrarische gebieden is de achteruitgang van vogels en andere dieren dramatisch, maar het WWF spreekt toch over een ‘bemoedigend’ resultaat.

Een van de diersoorten waar het goed mee gaat, zijn de roofvogels. Het aantal slechtvalken, buizerds, sperwers en haviken is flink toegenomen. Deze terugkeer heeft waarschijnlijk te maken met een betere bescherming van de dieren en het verbod op gebruik van schadelijke pesticiden waar roofvogels als top van de voedselketen erg gevoelig voor zijn.

Ook bevers veroveren terrein in Vlaanderen. Het aantal territoria waar de knaagdieren actief zijn, steeg van 155 naar 187. En zelfs in het centrum van Brugge werd een bever gezien en gefilmd.

Maar vooral de wolf haalde dit jaar het nieuws. Dit roofdier is al een paar terug in het land, maar nu is er echt sprake van een roedel.

En nu lijkt na de wolf ook de lynx aan een comeback bezig. In augustus werd de grote kat voor het eerst vastgelegd op een camera in de Ardennen: een bewijs dat de lynx voorkomt in de Belgische natuur.

Ook elders in de wereld ging het sommige diersoorten voor de wind. Zo nam het aantal luipaarden in het noorden van China toe. En dat is opvallend omdat deze dieren elders in de wereld moeite hebben om te overleven. Dat ze het in China wel goed doen, heeft te maken met ingrepen door de Chinese overheid om de biodiversiteit in het gebied te herstellen.

Ook positieve berichten over de walvissen rond het Antarctische eiland Zuid-Georgië. De ernstig bedreigde blauwe vinvis werd 36 keer gesignaleerd en bultruggen zijn er zelfs een veelvoorkomende soort geworden.

Dat een enkel dier veel kan bereiken, bewees het reuzenschildpad Diego. De ondertussen honderd jaar oude Diego redde samen met veertien soortgenoten de Española reuzenschildpadden. Halverwege de jaren zestig waren er nog maar een handjevol over. Ondertussen leven er weer 2.300 Española reuzenschildpadden op de Galapagoseilanden.

De coronacrisis had ook een positief effect op enkele diersoorten. Doordat het ferrybootverkeer in Hongkong werd stilgelegd, steeg het aantal Chinese witte dolfijnen met dertig procent. Deze soort heeft het bijzonder moeilijk en deze groei is dan ook een mooie opsteker.

Een ander dier dat baat heeft bij de coronacrisis is de galapagospinguïn. Deze met uitsterven bedreigde diersoort groeide, voornamelijk door het wegblijven van toeristen, van 489 naar 1940 dieren.

Ook een direct gevolg van de coronacrisis is de grotere weerstand in China tegen het eten van honden en katten. In de stad Shenzhen is het eten van honden, katten, kikkers, schildpadden en slangen ondertussen verboden.

Corona speelde indirect een rol bij een ander positief dierenbericht uit 2020, namelijk dat er voor de tweede zomer op rij in IJsland niet op walvissen gejaagd werd. Alleen in IJsland, Noorwegen, Japan en de Faeröer eilanden wordt nog op deze grote dieren gejaagd.

Colombia heeft dan weer de jacht op haaien verboden. De haaienpopulatie werd er de voorbije decennia gedecimeerd door de handel in haaienvinnen en de industriële visserij.

Maar niet alleen overheden kunnen een positieve bijdrage leveren aan de dierenwereld. Ook wijzelf kunnen ons steentje bijdragen om de natuur, vogels, insecten en andere dieren te helpen.