Een geest van verruiming

Met een glazen atrium van drie bouwlagen hoog verzoent architect Vincent Van Duysen hier Horta met het minimalisme.

Terwijl Vincent Van Duysen internationale bekendheid verwerft met grote projecten in Londen, blijven kleine werven zijn belangstelling genieten. Voor deze Lokerse woning is het begrip klein niet echt van toepassing: ze kreeg een monumentale facelift. Van Duysen is een van de weinige architecten die zich helemaal uitleeft in het ontwerpen van interieurs. Behalve de prachtige tuin, eigenlijk een externe woonkamer, is de buitenkant van dit huis verbazend simpel: niet meer dan een glazen vlies. Maar binnen creëren doorbrekingen, hoge wanden en gedurfde perspectieven een spanningsveld dat elke bezoeker overweldigt.

“Deze verbouwing was een enorme uitdaging,” zegt Van Duysen, “want het was een somber huis zonder veel ruimte. Het is geen zes meter breed en was opgebouwd uit een aaneenschakeling van kleine kamers en een vrij grote donkere trap. De kwaliteit van de art-decogevel zat niet in het interieur. Bovendien werden het zicht en het licht achteraan belemmerd door aanbouwsels. Om de ruimtelijkheid optimaal te benutten, heb ik er alles uitgehaald. Ik ben het huis opnieuw gaan ontwerpen op basis van de voornaamste as, de doorkijk van voordeur tot achterpoort, om de diepte van het perceel intenser te ervaren. Daaruit groeiden dan verschillende perspectieven, horizontaal, verticaal en diagonaal.

Ik heb inspiratie opgedaan bij Horta, die onwaarschijnlijk creatief omsprong met licht en glas. Maar bij hem zou de trap een plaats gekregen hebben middenin het atrium; hier zit hij min of meer verstopt tegen de zijgevel. Het atrium is ook meer dan een lichtkoker. Door het glas en de inkijk van de ene kamer naar de andere, ontstaat er een woonrelatie tussen de verschillende ruimten en functies”, verklaart Van Duysen. Vanuit de badkamer zie je bijvoorbeeld wat er gebeurt in de keuken en de eetkamer. Dat is een surreële ervaring. “Maar in deze woning wordt de privacy goed bewaard. De bewoners beleven wat er binnen gebeurt maximaal, maar als ze dat willen kunnen al deze vensters worden verduisterd: aan de binnenkant zijn er overal rolgordijnen aangebracht.”

Ondanks de metershoge ruimten en de hoge graad van transparantie wordt de intimiteit gewaarborgd. Daarom is het plafond van de woonkamer vrij laag en de aankleding warm en donker van kleur. De grote wandkast is gefineerd met donker getinte eik, en Van Duysen koos daarbij klassiek modern meubilair van twee vooroorlogse tenoren: een zitbank van Jean-Michel Frank en een tafeltje Eileen Grey. De ebbenhouten tafel heeft hij zelf ontworpen.

Met deze verbouwing overstijgt Vincent Van Duysen de grenzen van de interieurarchitectuur, want alle wanden zijn als gevels ontworpen. Het atrium is een heus binnenplein. Ook de muur boven de keuken, met een lange uitsparing voor het bureau, is ontworpen als een gevel. Bovendien zijn deze wanden mooi glad afgewerkt, nergens valt een plint te bespeuren die eraan herinnert dat het gewoon binnenmuren zijn. De constructie is ook stoer van opbouw. “Ik hou van solide bouwsels. Een gat mag best de dikte van een muur laten zien. Dat geldt ook voor een wasbak, waarvan je mag tonen hoe zwaar de steen wel is”, zegt Van Duysen. Badkamer en keuken getuigen trouwens van een prachtige eenvoud: Spartaans van lijn maar elegant door het gebruik van een matte kalksteen. Met deze steen werd de badkamer ook van een plint voorzien: een subtiel contrast met de blanke wanden. Overal zijn er wandkasten met onzichtbare scharnieren. Voor de greep van de deuren werd een simpel blokje hout gekozen. “De woning oogt natuurlijk rijk door die overvloed aan ruimte, maar de details zijn sober. Met deze simpele greepjes knipoog ik naar de architecten van De Stijl.” Het huis zit trouwens vol maatwerk, zelfs de lichtarmaturen van de slaapkamer zijn speciaal ontworpen.

Van Duysen slaagt erin elk vertrek een andere sfeer te geven. De master room gaat helemaal op in de omgeving: het uitzicht op de oude fabriek. De zitkamer is in zichzelf gekeerd: het is de meest intieme plek. De monumentale eetkamer lijkt wel een kunstgalerij. Daar is het uitzicht op de tuin met hoge muren een belevenis. Hier ontpopt Van Duysen zich tot een minimalist van formaat. In de geest van de Japanse architect Tadao Ando zijn de muren hier in de eerste plaats een begrenzing. Het scherpe licht dat erop weerkaatst roept een mediterrane sfeer op, en de rust schept orde in de chaos van de buitenwereld. Dat is de bedoeling: voor de bewoner is een wandeling door huis en tuin, na een zware dagtaak, een rituele reiniging.

Piet Swimberghe / Foto’s Jan Verlinde

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content