Jorik Leemans

‘Mensen verliezen snel hun kritische blik als hun cadeautjes worden aangeboden’

Jorik Leemans Journalist

Een gegeven paard kijk je niet in de bek, of toch? ‘Echt genieten doe je tenslotte enkel met een zuiver geweten’, schrijft Knack Weekend-redacteur Jorik Leemans.

Het lijkt op het eerste gezicht haast kinderlijk onschuldig. Twee Belgische twintigers poseren vrolijk in de woestijn van Al-‘Ula, Saoedi-ArabiĆ«. Hun huid gebruind en de lucht helblauw. Net als veel andere internationale influencers reisden de jonge mannen het afgelopen jaar op kosten van de Saoedische instanties naar het Arabische koninkrijk, waar ze verbleven in luxueuze hotels, indrukwekkende tombes bezochten en gingen scubaduiken in de Rode Zee. Dat het land vorig jaar ergens achteraan bengelde in een wereldwijde vrijheidsindex, wordt in geen enkele Instagramfoto weerspiegeld. Met de juiste filter krijg je veel rechtgetrokken.

Mensen verliezen snel hun kritische blik als hun cadeautjes worden aangeboden.

Betaalde luxereizen voor influencers in ruil voor promotie zijn op zich geen nieuw fenomeen, maar het krijgt hier wel een wrange nasmaak. Op het vlak van mensenrechten is Saoedi-ArabiĆ« immers een van de slechtste leerlingen van de klas. Veel jonge vrouwen ontvluchten het land uit angst voor vervolging, holebi’s riskeren nog steeds de doodstraf en met de persvrijheid neemt men het er ook niet zo nauw. Dat de influencers een uitsluitend positief verhaal vertellen, voelt dan ook behoorlijk fout. Likes boven levens.

Nochtans is hun moreel betwistbare keuze geen complete verrassing. Mensen verliezen nu eenmaal snel hun kritische blik als hun cadeautjes worden aangeboden. ‘De beste dingen in het leven zijn gratis’, liet Coco Chanel ooit optekenen. ‘De op een na beste dingen zijn heel erg duur.’ Op festivals dringen we voor gratis T-shirts, op evenementen voor goodiebags, ongeacht de reputatie of ecologische voetafdruk van de producent. Als sommige mensen al uitbundig worden van een-plus-een-gratisacties in de supermarkt, kun je het een influencer dan kwalijk nemen als hij bezwijkt voor een kosteloos tripje naar een zonnige bestemming? Het antwoord is kort: ja. Landen promoten die mensenrechten schenden, beĆÆnvloedt duizenden volgers. Je stuurt je kind tenslotte ook niet naar het feestje van de pestkop van de klas.

Kun je het een influencer dan kwalijk nemen als hij bezwijkt voor een kosteloos tripje naar een zonnige bestemming? Het antwoord is kort: ja.

Het is belangrijk om ook de hand in eigen boezem te steken. De lifestylejournalistiek kampt met soortgelijke problemen. Luxueuze etentjes of tripjes resulteren nog te vaak in uitsluitend positieve verslagen. Een gegeven paard kijk je niet in de bek, toch? Toen het thema onlangs ter sprake kwam, benadrukte onze restaurantcriticus hoe blij ze was dat ze telkens betaalde voor de etentjes die ze recenseert. ‘Als het eten gratis was, zou ik me al snel ondankbaar voelen bij een negatieve review’, klonk het resoluut. ‘Het voelt veel comfortabeler om je gedachten neer te schrijven als je gewoon de rekening betaalt.’ Een ongezouten mening over te gezouten voedsel zegt immers meer dan een resem lovende reclameslogans.

In dit nummer probeerden we dan ook een eerlijke weergave van luxelevens en -producten te schetsen. Van het vele werk dat kasteeleigenaars overhebben voor hun pand, tot de grote sprong die jonge zaakvoerders moesten maken om hun merk te lanceren. Toegegeven, toen ik een luxehotel mocht uittesten, vond ook ik het een uitdaging om een genuanceerd verhaal te vertellen. Maar toch keken mijn collega’s en ik met een kritische blik naar ons verblijf. Echt genieten doe je tenslotte enkel met een zuiver geweten.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content