Topsportdiëtiste Stephanie Scheirlynck over gezonde voeding: ‘Ik hou niet van zwart-wit denken’

Topsportdiëtiste Stephanie Scheirlynck deelt de tips en tricks die ze testte op toppers als Nafi Thiam en Wout van Aert in haar nieuw sportkookboek ‘Het optimale Sportgewicht’. ‘Ik heb echt moeten bewijzen dat voeding belangrijk was voor sporters.’

Toen je afstudeerde als voedingsdeskundige was ‘sportvoeding’ nog geen gangbaar begrip. Hoe kwam het dat jij voor deze specialisatie koos?

Op mijn middelbare school was er een topsportafdeling. In de refter ’s middag zat ik met de gymnastes aan tafel. Ik at mijn goed gevulde boterhammendoos leeg terwijl zij enkel een glas water en een appel voor zich hadden staan. Het fascineerde me dat atleten die 30 uur per week intensief trainen overleefden op zo’n dieet omdat de sport nu eenmaal vereiste dat ze klein en fijn zijn. Ik kon niet geloven dat dit een gezonde manier was om aan sport te doen.

Toen ik afstudeerde waren er slechts een handvol sportdiëtisten. Ik heb echt moeten bewijzen dat voeding belangrijk was voor sporters. Nu lijkt dat een evidentie, maar tien jaar geleden zeiden ploegen tegen mij: wij hebben de beste coach en de beste kinesist, wat kom jij hier eigenlijk doen?

Nu werk je voor topsporters als Greg Van Avermaet en Nafi Thiam. Hoe is mentaliteitswijziging er gekomen?

‘Toen sportjounalist Renaat Schotte live op tv opmerkte dat Greg Van Avermaet, Nafi Thiam en Jolien D’Hoore dezelfde sportdiëtiste hadden, is mijn telefoon ontploft’

De doorgedreven strijd tegen doping speelde een belangrijke rol. In het verleden waren er wielrenners die tijdens de Tour de France op één sneetje brood een etappe uitreden en met tien minuten voorsprong wonnen. Met het opkuisen van de sport werd er steeds meer ingezet op voeding. In teamsport is de focus op voeding nog iets minder groot: je kan er makkelijker opgaan in de groep of je wordt vervangen als je een slechte dag hebt. Maar als het peloton wegrijdt en jij blijft als enige achter dat heeft iedereen dat gezien.

In 2015 ben ik een aantal topsporters beginnen begeleiden voor de Olympische spelen: meerkampster Nafi Thiam en wielrenners Jolien D’Hoore en Greg Van Avermaet. Voor hen maakte ik een gedetailleerd voedingsschema dat is afgesteld op hun trainingen. Greg en Nafi zijn allebei Olympisch Kampioen geworden in Rio, Jolien haalde een bronzen medaille. Toen sportjounalist Renaat Schotte live op tv opmerkte dat alle drie de atleten dezelfde sportdiëtiste hadden, is mijn telefoon ontploft. Sindsdien hoef ik niemand meer te overtuigen van het belang van voeding (lacht).

We worden elke dag om de oren geslagen met verschillende – vaak elkaar tegensprekende – voedingsadviezen. Waarop baseer jij je voedselfilosofie?

Ik hou niet van zwart-wit denken. Tijdens mijn carrière heb ik alle adviezen en diëten al een paar keer zien passeren. Ik heb veel dingen zelf getest of laten testen door mijn atleten. Uit alle informatie heb ik een gulden middenweg gefilterd. Ik volg jaarlijks congressen en bijscholingen maar het blijft moeilijk om algemene waarheden over voeding te poneren. Hoe onderzoek je of een avocado gezond is? Je zou 300 mensen elke dag een avocado kunnen laten eten en dan over tien jaar kijken of ze effectief gezonder zijn geworden in vergelijking met een controlegroep. Maar van de testgroep zijn er proefpersonen misschien gestopt met roken of beginnen sporten… Waar komt dan de winst vandaan?

Een voorproefje uit het boek:

• Gegrilde ananas met yoghurt
• Zoete aardappel- en spinaziefrittata
• Speltwafels met pindatopping

Het is gevaarlijk om bepaalde voedselgroepen te demoniseren. Koolhydraten zijn belangrijk, zeker voor sporters. En dat je bijvoorbeeld geen koolhydraten en eitwitten zou mogen combineren is absurd: voor een goede recuperatie is dat net noodzakelijk. Algemeen kan je stellen dat het gezond is om zo weinig mogelijk bewerkt voedsel te eten en vaker te kiezen voor plantaardig dan voor vlees.

Vorige maand kwam je derde boek uit. Voor wie schrijf je deze sportkookboeken?

Topsporters zijn tegenwoordig goed begeleid als het op voeding aankomt. Maar veel recreatieve sporters zitten met vragen. Ze willen een marathon lopen of de Mont Ventoux op fietsen met een goede tijd. Die sporters wil ik niet aan hun lot overlaten en voor hen zijn er mijn boeken. Ik leg er de basisprincipes in uit en geef makkelijke recepten mee voor een gebalanceerd dieet.

‘Als je van maandag tot vrijdag op je eten let, mag je in het weekend al eens wat losser omspringen met de verleidingen. Tenzij er een wedstrijd op de planning staat natuurlijk’

Mijn nieuw boek heet ‘het optimale sportgewicht’. Het is een antwoord de vraag die mij het meest werd gesteld de afgelopen jaren: hoe kan ik gewicht verliezen zonder mijn sportprestaties negatief te beïnvloeden? Om te vermageren moet je altijd minder calorieën eten dan je verbruikt. Maar je mag als sporter geen te groot tekort hebben, want begin je je eigen spieren af te breken, raak je geblesseerd en kom je niet meer vooruit. Als je dieet ervoor zorgt dat je je trainingen niet meer volhoudt, ben je geen stap verder. En als je puur op karakter toch blijft sporten op een te karig dieet, pleeg je roofbouw op je lichaam. Maar het kan nuttig zijn voor sporters om op verantwoorde wijze gewicht te verliezen. Wielrenners betalen veel geld voor een fiets die een paar honderd gram lichter is dan het vorige model. In dat opzicht is het veel goedkoper om zelf op je ideale sportgewicht te komen en paar kilo’s te verliezen dan te investeren in die ultralichte fiets.

Ik kies recepten die makkelijk en lekker zijn, zonder ingewikkelde ingrediënten. Het vertrekpunt is vaak een klassieker waarbij ik zware ingrediënten vervang door iets lichter. In mijn boeken vind je geen recept voor chocomousse of frieten. Maar dat betekent zeker niet dat dit verboden terrein is. Als een sporter al geen frieten mag eten, wie dan wel? Maar ik moedig mensen aan om naar het frituur te gaan in plaats van zelf vetarme frieten te proberen fabriceren. Als je van maandag tot vrijdag op je eten let, mag je in het weekend al eens wat losser omspringen met de verleidingen. Tenzij er een wedstrijd op de planning staat natuurlijk (lacht).