Waarom zijn we zo vies van zweet en helpt meditatie tegen zweten? 8 vragen over transpiratie beantwoord

In de zomer doen we het doorgaans allemaal een tikje harder: iedereen zweet, maar toch vinden we het iets vies. Hoe komt dat? Hoe kan je je zweetgeur verminderen? En waarom ruiken we het zweet van onze partner liever dan dat van anderen? 8 zweterige vragen beantwoord door bio-ingenieur Chris Callewaert (UGent, DrArmpit).

Waarom zweten (jonge) mannen harder dan vrouwen?

Chris Callewaert: ‘Zweet wordt deels hormonaal gestuurd. Mannen hebben meer lipiden op de huid dan vrouwen, vetachtige stoffen die ervoor zorgen dat je huid vocht vasthoudt, waardoor ze sneller zullen zweten. Niet elke man even hard natuurlijk: naast je hormonen, bepaalt immers ook onder meer je metabolisme, leeftijd en body mass index hoeveel lipiden je hebt, en dus hoe erg je zweet. Je zweetklieren worden eigenlijk pas bij de pubertijd vrijgesteld en je zweet neemt sowieso toe tijdens de adolescentie. Met het ouder worden zal dit weer afnemen tot het niveau uit de kindertijd. Bij mannen zijn de zweetklieren actiever door het testosteron in hun lichaam.’

Waarom stinkt zweet vaak?

Callewaert: ‘Steriel zweet ruikt eigenlijk niet. Dat zweet toch vaak ruikt, daar zijn in grote mate bacteriën verantwoordelijk voor. Zij zetten ons zweet om in voedingsstoffen, zoals ons lichaam ons ontbijt zetmeel en suiker omzet in energie. Bacteriën doen dat op een veel kleiner niveau, waarbij ze enzymen bevatten die bepaalde stoffen kunnen afbreken en andere niet. De afvalstoffen die achterblijven zorgen vaak voor een geurtje. Er zijn ook mensen bij wie de geur van binnenuit komt. Dat is vaak een aanwijzing van een ziekte, zoals diabetes of zelfs bepaalde allergieën.’

Heeft zweetgeur iets te maken met lichaamshygiëne?

Callewaert: ‘Integendeel, mensen die meer lichaamsgeur hebben doorgaans net hygiënischer omdat ze er zeer bewust van zijn. Ze zullen soms doorheen de dag van shirt wisselen of wat deo aanbrengen. Sommigen hebben nu eenmaal meer bacteriën op hun huid dan anderen. Die zijn daar ook aanwezig net omdat die voedingsstoffen er zijn. Heb je veel lipiden op je huid, dan zijn er standaard meer bacteriën, dat heeft niets met hygiëne te maken. Je kunt die moeilijk wegwassen of doden, net omdat ze ook dieper in de huid aanwezig zijn, waar zeep niet aan kan.’

We zweten allemaal, waarom vinden we het dan zo vies?

Callewaert: ‘Geur zit in ons brein. Als maatschappij zijn we van jongs af aan geconditioneerd om iets dat slecht ruikt niet op te eten, omdat het vuil is of mogelijks ziektes zou kunnen veroorzaken. Die associatie hebben we ook op vlak van transpiratie doorgetrokken: zweet stinkt, dus zweet is vies. Dat is een manier van denken, een soort machine, die je heel moeilijk kunt resetten.’

Hoe komt het dat we de zweetgeur van onze partner wel sneller zullen appreciëren?

Callewaert: ‘Ook daar speelt conditionering in de hersenen een rol, maar dan een positieve. De liefde voor je partner maakt dat je die geur als minder negatief ervaart. Anderzijds bestaat er ook onderzoek dat aantoont dat we bij de zoektocht naar een partner onbewust op zoek gaan naar iemand met een genetische achtergrond die erg verschilt van de onze. Iemand die niet echt een zweetgeur heeft kan dan bijvoorbeeld wel vallen op iemand die wel een zweetgeur heeft. Die conditionering treedt trouwens evenzeer op bij familie, vrienden of zelfs collega’s die je graag hebt.’

Waarom zweten we bij stress?

Callewaert: ‘Je hormonen staan dan onder spanning. Door de adrenaline en het stresshormoon cortisol neemt je lichaamswarmte toe, die vervolgens wordt afgevoerd door de zweetklieren. Hoe meer stress, hoe meer adrenaline. Dit gebeurt zowel bij het geven van een belangrijke presentatie op het werk als wanneer je een spannende film bekijkt. Het is eigenlijk een biologisch beschermingsmechanisme: als een dier wordt bejaagd door een roofdier, gaat het lipiden op de huid produceren. Dan kan het sneller wegglippen door het struikgewas. Als daar bovenop nog een onaangename geur wordt verspreid, is het eveneens minder appetijtelijk voor zijn belager. Je zou ons zweet dus een evolutionair voordeel kunnen noemen. Alleen zal het in realiteit bij veel mensen net een vicieuze cirkel opleveren: wanneer we de geur opmerken, gaan we nog meer stress krijgen.’

Heeft vakantie een invloed op hoe hard we zweten?

Callewaert: ‘Absoluut. Je hebt minder stress, dus zweet je ook minder. Ik heb al veel verhalen gehoord van mensen die op vakantie hun zweetgeur volledig kwijt zijn, en hem bij thuiskomst door dagdagelijkse zaken plots terugkrijgen.’

Kan pakweg meditatie dan ook helpen?

Callewaert: ‘Daar zijn nog geen studies over gebeurd, maar het lijkt me heel plausibel. Als je je stresshormonen naar beneden kunt helpen, gaat normaal gezien ook de geur afnemen. Het is het proberen waard.’