Uit passie voor een lifestyle

Naast auto’s en motorfietsen brengt BMW ook exclusieve accessoires op de markt. De man achter de designlijn is de Amerikaan Christopher E. Bangle.

Pierre Darge

Sinds vele jaren voert BMW de slogan Freude am Fahren in het vaandel. Tot voor kort werden daaronder vooral forse prestaties verstaan, maar met de veranderende maatschappelijke prioriteiten is ook die betekenis geëvolueerd. Volgens chief designer Chris Bangle slaat zo’n slogan niet uitsluitend op snelheid, en evenmin exclusief op veiligheid.

?Die vreugde heeft met happyness te maken, met de passie voor een lifestyle, voor individualiteit, voor een gevoel van vrijheid ook. Met kwaliteit die de norm overstijgt, want met net genoeg zijn we in München nooit tevreden geweest. En kwaliteit slaat niet alleen op duurzaamheid maar ook op de esthetica. Design heeft te maken met evenwicht : tussen wat klanten verwachten en wat ze krijgen. Met een zekere harmonie dus, met je beter voelen. Die verwachtingen zijn ook cultureel gekleurd. Want al is je product universeel erkend, in andere culturen wordt dat Freude am Fahren toch een beetje verschillend geïnterpreteerd. Daar houden we terdege rekening mee en daarom onderhouden we als constructeur een zeer nauw contact met onze klanten : elk telefoontje en elke brief worden persoonlijk beantwoord. Passion en excellence mogen geen loze begrippen worden.?

Een paar jaar geleden werd op het salon van Tokio een zeer originele tweezitter getoond, de Just for Two, die misschien nog het meest naar de originele Lotus Seven verwees : een minimale kist met vier losstaande wielen errond. Een zeer extreme creatieve uiting voor een merk dat het meestal niet al te gek maakt. De voorbode van meer gekte binnenkort ?

Chris Bangle : De Just for Two was een goede oefening om de uitdaging levendig te houden, en om de designers de kans te geven zich even uit te leven. Noem het een op wielen gezette vorm van enthousiasme, maar niet een product dat men meteen op de weg ziet. Zo’n prototype sluit aan bij het concept van een bepaalde lifestyle, maar is te extreem om in productie te brengen. De Z3 werd wel in een aanvaardbare vorm gegoten die dichter bij de werkelijkheid staat. Het aanvankelijke scepticisme ten aanzien van de eerste, niet zeer krachtige motor, wordt nu weggeveegd met het verschijnen van een zescilinder en de krachtige M-variante, zodat het enthousiasme voor dit model zich naar een grotere groep kan uitbreiden.

Het prettige bij dit werk is dat je altijd weer begint met volstrekt essentiële elementen als volume, vorm, lijn en grafiek. En dat je er aan het eind van de lijn toch in slaagt om het karakter en de persoonlijkheid uit te drukken die zo eigen zijn aan BMW. Met inbegrip van twee essentiële kwaliteiten : functionaliteit die een verlangen oproept, en een zekere rationaliteit die passie niet in de weg staat.

Toch verandert de wereld voortdurend. De realiteit dicteert steeds kortere auto’s. Mogen we binnenkort een zeer korte BMW verwachten, of staat zo’n compacte vorm haaks op wat mensen met het merk associëren ?

We zitten nu al goed met de Mini (uit de Rover-stal die door BMW werd overgenomen, nvdr.), die toch het archetype is geworden van de kleine auto en waarvan we net de jaargang 2000 hebben voorgesteld. Daarop kan prima worden verder gewerkt. Inzake knowhow van kleine wagens zijn de designers van Rover van onschatbare waarde. Want onderschat zo’n ontwerp van een Mini niet : het design is echt heel verschillend. Het samenbrengen van specialisten van beide merken zorgt voor eenreële kruisbestuiving, we leren veel van elkaar, spelen vondsten door. Iedereen heeft de neiging om te blijven doen wat hij altijd gedaan heeft, en daar loert het gevaar om de hoek. Het is pas in confrontatie met andere designers dat je een stap kan zetten naar nieuwe denkpistes, zonder je eigenheid te verliezen. Want de verschillen tussen de merken hebben vooral te maken met de achterliggende tradities die een merk gemaakt hebben tot wat het is.

Gelooft de industrie zelf in de elektrische auto, of zijn alle prototypes maar een soort oefening in public relations, een sussertje voor het geweten ?

Uiteindelijk zullen we toch bij elektriciteit belanden, maar pas nadat de designers een groot deel van de weg hebben gebaand. Zij zullen de mensen de weg moeten wijzen naar een beter begrip van de mogelijkheden van een elektrische wagen. Instrumenten zullen evolueren, anders gebruikt worden. Ook de relatie tussen mens en machine zal veranderen, maar de doorbraak zal er pas komen wanneer de batterijtechniek een stuk verder staat. Een andere, belangrijke factor is de natuurlijke, menselijke weerstand tegen verandering. Het is toch opvallend hoe mannen zich verzetten tegen verandering in hun kleding. Op sportgebied wagen ze zich nog aan fantasietjes, maar wat pakken betreft, is de behoefte aan vernieuwing ver te zoeken. Alleen een soort streven naar perfectie bepaalt hier de vorm. Toch geloof ik dat BMW-klanten misschien iets flexibeler zijn dan het doorsnee publiek, ook al hebben zij evenmin behoefte aan verandering om de verandering.

BMW beperkt zich allang niet meer tot de productie van auto’s en motorfietsen. Sinds een paar jaar hoort daar ook een reeks accessoires bij, waarvan het aanbod gevoelig werd uitgebreid en nu zowel lederen jassen, zonnebrillen, een exclusieve pen, als een bagagelijn omvat. De supervisie van het 200-koppige team dat verantwoordelijk is voor de kwaliteit en de BMW-designtaal in München en bij de Californische dochter berust alweer bij Bangle. Perceptible identity begins with design was de boodschap bij de voorstelling. De producten zouden de essentie van de BMW-lifestyle vertolken, de waarde van individualiteit, innovatie en kwaliteit. Voor het eerst werd ook een kledinglijn voor vrouwen ontworpen. ?Nadruk op harmonie, aandacht voor details en een passie voor goed design, waren de leidraden achter deze nieuwe producten?, zegt Bangle met een aanstekelijk enthousiasme, dat hij toeschrijft aan zijn middelbare-schooltijd. ?Ik had het geluk te studeren in een school waar veel ruimte was voor creativiteit. Ik bediende er een eigen drukpers en men liet me er heel veel tekenen. Toen bleek dat ik de vrouwelijke figuren maar niet rond kreeg, legde ik me toe op het tekenen van auto’s. Nu schilder ik nog in mijn vrije tijd, maar helaas steeds minder. Een bedrijf als het onze eist nu eenmaal veel aandacht.?

De accessoires verwijzen naar de autobranche, maar dat gebeurt op een discrete, zij het voor de liefhebber herkenbare manier. Zo dragen de knopen van de jassen het patroon van de geperforeerde, luchtgekoelde schijfremmen. Op de klassiek geïnspireerde sjaals komen niet alleen paarden, antieke ornamenten of bloemen voor, maar ook tandwielen, gestileerde cilinders en kleppen. De sigarettenaansteker kreeg de vorm en de bewerking van een motorblok mee.

De productie van de accessoires werd wereldwijd aan topspecialisten toevertrouwd om de kwaliteit te garanderen waaraan BMW-klanten nu eenmaal gewend zijn. Duurzaamheid is de regel : zo zijn de handvatten van de lederwaren van een laagje palladium voorzien, andere onderdelen zijn afgewerkt met titanium, alle zilveren elementen krijgen een laagje rhodium mee, tegen oxidatie.

De automatische BMW-chronograaf met mechanische aandrijving heeft een Zwitsers binnenwerk. Valjoux 7750 is ook al een kwalitatief buitenbeentje, waarvan de lichtgebogen kast gemaakt is uit een blok titanium, voorzien van een saffierglas en een frame van wolfram carbide (waterproof tot op 50 m diepte).

Opmerkelijk zijn ook de zonnebrillen die speciaal voor rijders werden ontworpen : ze volgen de lijn van het hoofd, hebben een breed gezichtsveld en werden door BMW getest bij crashtests met ontplooide airbag.

De designers schuwden ook nieuwigheden niet : de jacketbag is een stoffen sportjas met een afneembar vest. Binnenstebuiten gedraaid en dichtgeritst kan dat worden omgevormd tot een praktische hold-all. De jas heeft nog als extra handigheid een afneembare towelling panel, die als een sjaal om de nek kan geknoopt, wat bij joggers goed van pas komt. Ook wat de accessoires betreft, is de Duitse grondigheid duidelijk nooit veraf.

De accessoires geven de designers wat speelruimte. Los van de strenge beperkingen die gelden voor het autodesign, waar de wetgever heel wat limieten inbouwt die vaak voor frustraties zorgen.

Dat valt eigenlijk ook bij auto’s wel mee. Trouwens, in het echte leven gaat het niet anders : vrijheid blijft altijd beperkt en dat is maar goed ook. In mijn job zijn de frustraties nooit buiten proportie, ik besef onderhand ook wel dat design niet alle problemen kan oplossen. Zeer belangrijk is de harmonie die gegroeid is tussen ingenieurs en designers. Pas als je die op één lijn krijgt, kan je betere producten creëren, waarbij de vorm ook perfect de inhoud weerspiegelt.

Tegenwoordig zijn zulke teams zeer internationaal. Bestaat er nog zoiets als Duits design ?

Ik geloof niet erg in verschillen tussen bijvoorbeeld Italiaans en Duits design. Net zomin als ik geloof dat er een fundamenteel onderscheid is tussen de smaak van mannen en vrouwen. Ik zie wel een verschil tussen kopers van BMW en die van andere merken in het algemeen. De individualiteit van onze klanten, de aandacht voor het persoonlijke, springt telkens weer in het oog. Daarom houden we ook geen enquêtes waarbij grote lagen van de bevolking om een oordeel over nieuwe modellen wordt gevraagd. We luisteren gewoon naar onze klanten.

De auto als fenomeen krijgt rake klappen van de groene jongens die alleen het aspect ?vervuiler? zien.

Ik betreur die evolutie. Ik bekijk een auto ook nog wel eens als het grootste door mensen gemaakte beeldhouwwerk, dat elke dag door iedereen gebruikt wordt. En wanneer ik zie hoeveel liefde in dat product gestoken werd, vooraleer het de weg opgaat, dan ben ik wat blij dat ik daar een beetje kan toe bijdragen.

De accessoires verwijzen op discrete, maar voor kenners herkenbare manier, naar de autobranche. 1. Pen met de kromming van een wielkast. 2. Herenportemonnee als een motorkap. 3. Aansteker in de vorm van een motorblok. 4. Zonnebril : getest met ontplooiende airbag. 5. Chronograaf met de ronding van een autodak.

All weather-jas : degelijk en elegant. Damestas : een combinatie van kwaliteitsleder en hightech.

Chris Bangle : De producten en hun design moeten de essentie van de BMW-stijl uitstralen. De afwerking van de lederen reistas refereert aan de binnendeuren van de wagens.