Op 24 april 2013 stortte in Bangladesh het Rana Plaza textielcomplex neer. Er vielen meer dan duizend doden. De organisatie Fashion Revolution zag het levenslicht in de nasleep van de ramp en voert al 10 jaar campagne om de sector te verduurzamen. Het thema van dit jaar luidt: hoe word jij een fashion revolutionary? Wij vroegen het aan 9 inspirerende mensen.
‘Een modeactivist zijn betekent niet per se protesteren op straat met slogans, maar ook kleine inspanningen leveren die het verschil maken’, klinkt het bij Fashion Revolution Belgium. ‘Om te herdefiniëren wat modeactivisme inhoudt, is het thema van de Fashion Revolution Week van dit jaar: ‘Hoe word je een fashion revolutionary?’. De campagne en de bijbehorende nieuwe hashtag #WeAreFashionRevolution nodigen je uit om na te denken over je eigen rol in het bevorderen van eerlijke en duurzame mode.’
Zelf tipt het team van Fashion Revolution alvast het volgende: ‘Denk goed na aan wie je je stem geeft. Stem op beleidsmakers die jouw waarden representeren.’ Voor een duurzamere modesector hebben we immers duidelijke en doelgerichte wetgeving nodig. Wat je zelf kunt doen, in afwachting van heldere wetten? ‘Herstel je kleding. Het is een antigif voor de huidige dynamiek,’ stelt de organisatie in een opiniestuk dat verscheen op Weekend.be. ‘We geloven er bij Fashion Revolution dan ook sterk in dat repareren, meer nog dan consumeren, ook een vorm van modeactivisme is. Ook ruilen, lenen en huren zijn goede opties,’ klinkt het.
How to be a fashion revolutionary? Laat je inspireren door deze negen duurzame modekenners.
Elisabeth Van Lierop (vegan influencer en organisator 505 concerten): ‘Doe een fashion detox’
‘Reclame probeert je eigenwaarde te koppelen aan spullen. Het geeft je op de lange termijn geen zelfvertrouwen, maar zorgt voor een cyclus waarin we steeds iets nieuws nodig hebben om ons goed te voelen. Daarom kan het verfrissend zijn om die cirkel te doorbreken. Net zoals een digital detox je kan helpen om van je internetverslaving af te helpen, kan een fashion detox helpen om af te kicken van fast fashion. Toen ik twaalf jaar geleden besliste om geen fast fashion meer te shoppen, had ik nog niet het budget om nieuwe duurzame stuks te kopen. Als ik een nieuw item nodig had, kocht ik dat dus tweedehands. Dat resulteerde in een minimalistische garderobe: ik droeg twee jaar lang quasi elke dag hetzelfde. Het deed deugd om te merken mijn vrienden me niet minder tof vonden. Ik heb – ook zonder speciale date outfit- in die periode zelfs mijn man leren kennen.’
‘Ook nu probeer ik nog steeds het merendeel van m’n kleding tweedehands te kopen. Voor stuks waarvoor dat moeilijker is, zoals loopschoenen en ondergoed, vul ik m’n garderobe aan met duurzame merken, die ik jarenlang kan dragen. Het duurde een tijdje voor ik aan de lokroep van koopjes leerde te weerstaan. Alles is er natuurlijk op gericht om consumenten zoveel mogelijk te laten kopen. Slimme marketingtrucs proberen je door middel van kortingen overstag te laten gaan. Nu weet ik dat het “scoren” van stuks die je niet nodig hebt eigenlijk nooit een goede deal zijn.’
‘Stel jezelf de volgende vragen: Wie ben ik? Wat wil ik uitdragen? Wanneer je daar een goed zicht op hebt, kun je gericht een aantal stuks kopen en impulsaankopen vermijden. Het gaat om kwaliteit boven kwantiteit. Je hebt minder nodig dan je zou denken. Recent ben ik met mijn gezin honderd dagen op reis geweest met een camper. Ik had slechts een paar outfits mee en had geen nood aan meer kledingstukken.’
Na zo’n Spartaanse periode kun je je garderobe, als je dat wenst, natuurlijk wel uitbreiden. Ik snap heel goed dat mensen graag stuks bezitten die bij hun persoonlijkheid passen. Dat kan perfect, zolang je in je achterhoofd houdt dat wat je te vertellen hebt uiteindelijk altijd belangrijker zal zijn dan wat je aanhebt.’
Niki de Schryver (oprichter COSH!): ‘Kijk eerst in je eigen kast en shop – wanneer je iets nodig hebt – bij lokale, duurzame winkels’
‘Wil je een positieve impact maken? Een gemakkelijke eerste tip is om wat minder te shoppen, maar wel hetzelfde shopbudget aan te houden. Gebruik het budget om bij winkels met een duurzamer en kwalitatiever aanbod te shoppen en kies voor stuks die lang meegaan. Zo zorg je voor minder grondstoffenverbruik, maar geniet je toch even lang en voor hetzelfde budget van je kleding.’
‘Persoonlijk ben ik recent aan de slag gegaan met de app The Acquired, die je helpt om in kaart te brengen wat je al in je kast hebt hangen. Zo kun je gemakkelijker ‘shoppen’ in eigen kast en creatief omspringen met wat je al hebt. Dat is sowieso een goed idee: kijken naar wat je al hebt en dat koesteren. Heb je toch iets nieuws nodig? Dan kan COSH! je wegwijs maken in het aanbod duurzame retailers en merken. Je ontdekt er adresjes in heel wat steden, dus ook tijdens een uitstap of citytrip kun je via COSH! gemakkelijk duurzaam shoppen. Dat hoeven trouwens niet altijd nieuwe kledingstukken te zijn, want we hebben ook heel wat tweedehandsadressen in de databank. Koop je liever helemaal niets, maar wil je je kledingstukken laten herstellen? Daar heeft COSH! ook aanbevelingen voor in petto.’
‘Als laatste tip wil ik meegeven dat het nuttig is om na te denken over wat voor consument je bent. Met onze nieuwe survey kun je je eigen shopgedrag analyseren. Door de vragenlijst in te vullen help je ons om gerichter te communiceren en om zelf bewuster te worden van wat je vandaag al doet. Iedereen die de vragenlijst invult maakt bovendien kans op een waardebon van 50 euro om aankopen te doen bij winkels met een duurzamer of tweedehands aanbod die de COSH! bon aanvaarden.’
Eline Reynders (duurzame mode influencer): ‘Duurzame mode en plezier kunnen hand in hand gaan’
‘De organisatie Fashion Revolution heeft gelijk als ze zeggen dat iedereen een rol kan spelen in de moderevolutie. Er zijn heel veel manieren om bij te dragen aan een duurzamer modelandschap, maar de meeste mensen worden niet plots wakker met het idee dat ze de modewereld willen veranderen. Er zijn altijd triggers nodig die je aan het denken zetten. Eerst worden er zaadjes geplant, die ervoor zorgen dat je emotioneel betrokken wordt. Vervolgens kun je tot actie overgaan. Daarom vind ik het belangrijk om via sociale media een breed publiek aan te spreken. Ook mensen die nog niet echt bezig zijn met verantwoorde mode hoop ik te bereiken met mijn platform, want ik wil niet enkel preken voor eigen kerk. Ik doe mijn best om mijn tips toegankelijk te houden en ervaringen inspirerend – en niet belerend – te brengen, want met vingerwijzen overtuig je niemand.’
‘Mijn eigen duurzame modereis is ongeveer zes jaar geleden begonnen. Ik heb intussen al veel bijgeleerd en ook mijn visie al wat bijgesteld. In het begin focuste ik sterk op het idee dat kleding een praktische invulling heeft en dat de materialen een hoofdrol spelen, maar intussen omarm ik ook het emotionele luik. We kleden ons niet alleen om het warm te hebben, maar ook omdat we er plezier aan beleven. Duurzame mode hoeft dus zeker niet te betekenen dat je kledingkast enkel basics bevat of dat je kleurenpalet louter uit zwart, wit en beige bestaat. Ik hou van een minimalistische stijl, maar dat is niet de enige manier om een verantwoorde garderobe te creëren. Durf in vraag te stellen wat voor jou tijdloze mode betekent en zoek naar wat jouw persoonlijke stijl is. Hou jij van kleur en prints? Ga daar dan voor. Niemand dicteert je om je eigen smaak aan de kant te schuiven. Plezier en duurzaamheid kunnen hand in hand gaan. Daar ijver ik voor!’
Jonathan Janssens (organisator Fair Fashion Fest Gent): ‘Gebruik je stem en sluit je aan bij een beweging’
‘Gebruik je stem, niet enkel als consument: Fair Fashion is een tegenreactie op de fast fashion-industrie. Er loopt heel veel mis in de modesector, van milieuverontreiniging tot het uitbuiten van werknemers. Als consument kan je deze problemen niet oplossen. Steun daarom positieve initiatieven en ondernemers zoveel je kan, maar laat je stem ook op andere manieren horen. Spreek erover met mensen in je omgeving, ga goed na op wie je stemt tijdens de verkiezingen en waarom, en als je er de tijd voor hebt, sluit je aan bij een organisatie of beweging die jouw waardes nastreeft. Onderschat niet welke impact een geëngageerde vrijwilliger kan hebben op een organisatie.’
‘Wil je green- en fairwashing vermijden? Dit zijn enkele vuistregels om kritisch te onderzoeken of een merk of initiatief wel écht zo duurzaam is als beweerd wordt: 1) Is er een onafhankelijke werking? 1) Influencers of websites die van bedrijven promoten hun verdienmodel maken, lopen een groot risico op green- of fairwashing. 2) Hoe zijn de producenten vertegenwoordigd in de werking? De modesector heeft nood aan meer inspraak van textielarbeiders, niet minder. In geloofwaardige initiatieven zullen werknemersvertegenwoordigers of vakbonden een impactvolle positie innemen 3) Is er een geloofwaardige ngo of non profit organisatie betrokken? Een organisatie als Schone Kleren Campagne of Oxfam zal z’n naam niet verlenen aan een greenwashinginitiatief, dit biedt de garantie dat er kritisch gekeken wordt naar de werking.’
Jasmien Wynants (oprichter Masjien): ‘Stel vragen tijdens het shoppen’
‘Mijn tip luidt als volgt: doe babbeltjes tijdens het shoppen. Met elkaar én met de mensen in de winkel. Je zult merken dat het de shopervaring leuker, interessanter en duurzamer maakt. Je maakt namelijk bewustere keuzes als je geïnformeerd shopt. Recent ben ik met een vriendin in Barcelona gaan shoppen en met een groepje vriendinnen in Brussel. Allemaal hebben ze me gezegd dat met mij gaan winkelen een andere belevenis is dan ze gewoon zijn (lacht). Ik ga met iedereen in gesprek, waardoor we veel langer in een winkel zijn. Zie je informatie over biologisch katoen of ethische arbeidsomstandigheden hangen in de winkel, dan kun je de verkopers vragen om meer uitleg. Op deze manier winkelen is niet alleen informatief, maar ook heel gezellig en sociaal. Ik krijg er in ieder geval energie van. In Barcelona en Brussel ontdekte ik heel wat lokale winkels met een heel mooi aanbod.
Als je iets wil veranderen aan de huidige omstandigheden heb je altijd activisten nodig die op de barricades gaan staan om actie te eisen, maar er zijn zeker andere manieren om je steentje bij te dragen. Zelf ben ik eerder iemand die met merken samenwerkt of in gesprek gaat. Ik denk dat iedereen daar zijn eigen weg in moet vinden. Online in interactie gaan kan zeker ook, maar op de oldschool manier gesprekken voeren vind ik nog steeds heel waardevol. Daar bereik je geen grote aantallen mensen mee, maar een kwalitatief gesprek met iemand uit je naaste kring of een winkeluitbater heeft ook impact.’
Laura Van De Woestyne (eco-influencer): ‘Zoek een gelijkgestemde community’
‘Je laten omringen door een inspirerende community is heel waardevol en kan helpen om zelf tot actie over te gaan. Ik heb veel aan de online community, waaronder andere sustainable fashion influencers en organisaties op sociale media, maar vooral offline evenementen doen deugd en geven hoop. Mijn tip is dus: ga op zoek naar toffe evenementen rond duurzaamheid in je buurt. Fashion Revolution Belgium en COSH! zijn organisaties om in de gaten te houden, maar je kunt ook zelf iets kleinschaligs op poten zetten, zoals een kledingswap.’
‘Er is veel negatief nieuws en dat kan ervoor zorgen dat de moed je in de schoenen zakt. Het is dan ook belangrijk te onthouden dat het geen zin heeft om gigantisch veel druk op jezelf te leggen. Dat deed ik vroeger zelf te vaak, maar daar help je niemand mee vooruit. Je hoeft niet perfect te zijn. Liever veel mensen die hun best doen dan een paar mensen die perfect duurzaam leven. Daarom heb ik nu voor mezelf een 80/20 regel bedacht. 80% van mijn kleerkast bestaat uit tweedehandsstuks of nieuwe stuks van duurzame merken, en 20% mag van minder “duurzame” kanalen komen. Ik zoek het eerst op Vinted, maar als ik het daar niet kan vinden en ik blijf ermee in m’n hoofd zitten, dan sta ik mezelf toe het toch te kopen. Vaak laat ik er wat tijd overgaan en vergeet ik het stuk. Zo kan ik impulsaankopen vermijden. Door de druk van de ketel te halen, heb je meer ademruimte. Goed in je vel zitten zorgt voor meer energie, wat weer helpt om bewuster te leven.’
Nina Maat (oprichter MUCE): ‘Hou grote kuis op je sociale media’
‘Een goede manier om niet op een negatieve manier beïnvloed te worden is fast fashion merken en mode-influencers te ontvolgen die je continu aanzetten tot het hernieuwen van je kledingkast. Ze pushen enkel dingen die je niet nodig hebt, soms ook op slinkse wijze. Het is veel leuker om accounts te volgen van vrienden, boeiende organisaties en influencers die wel nuttige info delen. Ik heb grote kuis gehouden in mijn sociale media en heb nu een feed vol leuke, grappige en boeiende content. Liever video’s van katten en Beyoncé dan merken die me proberen te verleiden om weer iets nieuws te kopen.’
‘Een andere manier om aan de verleidingen te weerstaan is het maken van een lijstje van spullen die je nodig hebt, een soort gecureerde wish list. Sla de lijst op in je telefoon en probeer je eraan te houden. Wanneer je iets moois ziet, denk je er best een tijdje over na. Vraag eventueel raad aan vrienden en familie en laat het even rusten. Je kunt het merk ook contacteren met vragen rond hun duurzaamheidsinspanningen. Wil je het kledingstuk of accessoire na twee maanden nog steeds? Ga er dan voor. Is het inmiddels uitverkocht? Dan heeft het niet mogen zijn.’
Marieke Eyskoot (duurzame lifestyle-expert): ‘Geef eens andere complimenten’
‘Mijn tip om zelf een moderevolutionair te zijn is simpel: probeer eens op een andere manier complimenten te geven. Hoe vaak horen of zeggen we niet “Wat een mooie trui, is die nieuw?” Dat is eigenlijk een gekke vraag, want daarmee geven we de boodschap dat we een compliment verdienen als we iets nieuws aan hebben. Dat we het opmerken waard zijn met nieuwe kleding, en een beloning verdienen voor die aankoop. Ik zie jou, en ik wil je prijzen als je geshopt hebt. Nieuw is goed. Onbewust geven we deze ideologie aan elkaar door – dat merken we helemaal niet. Als de trui in kwestie niet nieuw is, dan hebben we nog vaak het gevoel dat we ons moeten verontschuldigen of verantwoorden. Maar is dat juist niet waar we een pluim voor zouden moeten uitdelen? Is het compliment: “Wat een geweldige trui, en wat super dat je hem vaak draagt, want hij staat je zo goed!” niet veel leuker? Dit geeft veel meer weer waar het heen moet. Het is oké om kleding steeds opnieuw te dragen, outfits te herhalen en die herhaling te waarderen. Door anders te gaan nadenken over wat normaal is, in hoe we kleren dragen en er met elkaar over communiceren, zijn we een ware fashion revolutionary. En dat kan zo simpel zijn als het omkeren van een compliment.’
Fiore Farhand (kritische modebeoefenaar): ‘Kijk in elkaars kleerkast en voer goede gesprekken’
‘Ik probeer een impact te hebben op de mode-industrie door een gemeenschap te creëren die kleding niet alleen waardeert vanwege de esthetische aantrekkingskracht of als statussymbool, maar ook vanwege de inherente waarde, de lange levensduur en de verhalen die ze met zich meedragen. Zo’n gemeenschap kun je creëren door gesprekken te voeren met mensen die een interesse voor duurzaamheid delen. Stel elkaar kritische vragen over de kleding-crushes die ons worden aangepraat en elkaar durven vragen wat we verwachten van gezonde kledingrelaties.’
‘Mijn passie voor duurzame en ethische mode groeide na het bekijken van de documentaire The True Cost. Deze documentaire versterkte mijn kritische blik voor de mode-industrie. Ondertussen richt ik mij op hoe mensen duurzaamheid benaderen en de interacties die mensen hebben met hun kleerkasten. Ik geloof dat kleerkasten een geweldig hulpmiddel zijn om verhalen te vertellen over iemands persoonlijkheid en duurzaamheidsaanpak. Ik word geïnspireerd door de wardrobe study method, een methode om de acties, relaties en materiële inhoud van kledingkasten te verkennen. Mensen bewuster maken op vlak van duurzaamheid en kledingwaardering doe ik het liefst door het uitwisselen van verhalen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier