De zin en onzin van kleuranalyse: ‘Ik ben een paarse zomer’

Ben jij een winter- of een lentetype? Kleuranalyse was een tijd een beetje belegen, maar maakt een opmerkelijke comeback op TikTok. Vanwaar die collectieve kleurobsessie? Aylin Koksal zocht het uit en vroeg zich af wat haar true colors zijn.

In een zonovergoten loft, vlak bij de Brusselse Louizalaan, ontmoet ik imagoconsulente en kleurexperte Astrid Eckelmans. Zij zal me onderdompelen in de wereld van de kleuranalyse. “Waarom wil je een kleuranalyse laten doen”, vraagt ze, terwijl haar handen als die van een waarzegster over een tafel vol kleurrijke doeken glijden. Ik moet denken aan de virale filmpjes die sociale media overspoelen: de zwevende hoofden omringd door kleurenwielfilters. Of de variant waarbij consulenten kleurrijke doeken over hun klanten draperen, om hen dan te categoriseren als herfst-, winter-, lente- of zomertypes.

In plaats van toe te geven dat ik gezwicht ben voor de hype, vertel ik Astrid over mijn zoektocht naar mijn eigen kleurenpalet. “Al mijn hele leven draag ik warme en neutrale tinten door mijn ietwat donkerdere huidskleur, maar het resultaat is weinig flatterend. Ik kan dus wel zo’n analyse gebruiken”, beken ik. Maar kan deze aanpak mij überhaupt helpen? En wat denken experts?

Wetenschap of waarzeggerij?

Een betere uitstraling, aangename winkelervaring en verhoogd zelfvertrouwen door kleuranalyse – dat belooft het wereldberoemde boek Color Me Beautiful van Carole Jackson uit 1981. Jacksons boek was destijds een voorloper in het genre van zelfhulpboeken dat mensen onderverdeelde in seizoenen op basis van hun haar-, huid- en oogtint. Het is niet precies bekend waarom Jackson de metafoor van de vier seizoenen introduceerde, maar een mogelijke verklaring dateert uit 1920. Toen ontwikkelde Bauhaus-kunstenaar Johannes Itten een kleurentheorie die bekendstaat als de ‘Vier Seizoenen’-benadering, waarbij hij verschillende kleurharmonieën associeerde met de vier seizoenen van het jaar. Dat concept is later opgepikt door kunstenaars, theoretici en vermoedelijk dus ook door Carole Jackson.

“Ik begrijp de hype rond seizoensgebonden kleuranalyses”, zegt Lisa Maria Pippus, een gerenommeerde imagoconsulent uit Berlijn, die CEO’s en Netflix-acteurs tot haar vaste klanten mag rekenen. “Het is snel, gemakkelijk en toegankelijk.” Maar kan deze eenvoudige methode garanderen dat je kleuren draagt die je daadwerkelijk goed staan? “Het kan werken, maar niet voor iedereen”, zegt Pippus. “Wetenschappelijk gebaseerde kleursystemen, zoals Pantone en Natural Colour System (een gepatenteerd kleurenmodel, red.) kunnen kleuren nauwkeurig meten. Als het gaat om persoonlijke kleuranalyse, is het resultaat slechts voor dertig procent gebaseerd op de meetbare haar- en gelaatskleuren. Maar liefst zeventig procent is afhankelijk van de persoonlijkheid en voorkeuren van de klant. Kleuranalyse is dus geen exacte wetenschap.”

In bepaalde branches, zoals haarstyling, wordt indirect rekening gehouden met kleuranalyse. “We denken niet zozeer in termen van seizoenen”, vertelt Valérie, kapper en uitbater van de zaak Level4Hair. “Maar als we het haar van een klant kleuren, houden we automatisch rekening met het gezicht. Heeft de klant bijvoorbeeld een koele ondertoon, dan adviseren we een koele, assige haarkleur. Dat is harmonieuzer dan wanneer je voor een warme haarkleur zou kiezen.”

Ook make-up artists werken op die manier. “Wij denken ook in termen van warme en koele ondertonen, kleurdieptes en tinten”, zegt Jessie Lefler, nationale make-up artist bij MAC Cosmetics. “Daar kun je niet omheen, zeker niet als je met huidtinten werkt”, zegt ze. “Toch vinden we het ook leuk om kleuren met elkaar te laten clashen. Make-up hoort leuk en speels te zijn, we laten ons niet beperken door zogenaamde seizoenen of paletten. Dat vind ik achterhaald.”

Een kleur die blijft

Styliste Liesbeth Diels, die stijladvies geeft aan particulieren, is absoluut geen fan van kleuranalyse. “Hoe graag ik ook met kleuren werk en ermee experimenteer, ik heb echt een hekel aan die seizoensgebonden paletten”, lacht de styliste. “Soms krijg ik mensen over de vloer die zeggen: ‘Ik kan die kleur niet dragen, ik ben een wintertype.’ Dat is je reinste onzin. Natuurlijk zijn er tinten die je minder zullen flatteren, maar betekent dit dat je ze helemaal moet vermijden? Ik vind dat beperkend.”

Kleuranalyses hoeven helemaal niet beperkend te zijn, vindt Astrid Eckelmans. Althans niet voor wie er oprecht zelfverzekerder van wordt. “Mensen die naar mij komen, doen dat meestal omdat ze zich op een kruispunt in hun leven bevinden, of omdat ze een nieuw hoofdstuk beginnen en hun stijlidentiteit willen (her)ontdekken”, vertelt ze. “Als ze zo’n analyse ondergaan, durven ze daarna weer nieuwe kleuren te dragen.”

Ondanks de verdeelde meningen over deze stijlmethode is de trend een ware sensatie op TikTok, waar de hashtag #colouranalysistok al bijna 200 miljoen keer is gedeeld. Talloze contentcreators op het platform wijden zich aan het analyseren (lees: bekritiseren) van beroemdheden die volgens hen niet ‘het juiste kleurenpalet’ dragen. Wat heeft tot deze obsessie met kleur geleid?

De veelheid aan modetrends kan volgens modesocioloog Aurélie Van de Peer van de KU Leuven de trend verklaren. “In de jaren 50 ontstonden trends top-down: de mode-industrie bepaalde wat hip was, en iedereen volgde. Tegenwoordig worden we bijna dagelijks om de oren geslagen met nieuwe trends op alle mogelijke kanalen”, vertelt ze. “Daardoor zou het kunnen dat we keuzestress ervaren. Ik kan er inkomen dat een tool als een kleuranalyse – op het gebied van kleur dan – aan veel mensen houvast biedt.”

Voeg daarbij het feit dat mensen steeds meer belang hechten aan duurzaamheid en je hebt volgens trendwatcher Tom Palmaerts de perfecte combinatie van factoren om de populariteit van kleuranalyses te verklaren. “Steeds meer jongeren zijn helemaal klaar met al die microtrends en fast fashion en willen investeren in duurzame kleding. Door je eigen kleurenpalet te ontdekken – en dus enkel kleding te kopen die je echt flatteert – kun je miskopen voorkomen.”

Het zou ook kunnen dat er helemaal geen maatschappelijke verklaring is, oppert de trendwatcher. “Trends ontstaan vaak vanwege hun luchtigheid en toegankelijkheid. Die colouranalysis-filters op TikTok zijn niet alleen ludiek, maar ook voor iedereen beschikbaar. Meer is er soms niet nodig.”

Een grote leugen

Astrid Eckelmans deelt de mening van de trendwatcher: “Een kleuranalyse ondergaan is gewoon zonder meer leuk. Ik wil je geen valse verwachtingen geven, maar het kan een eyeopener zijn”, zegt ze op speelse toon. Om die theorie op de proef te stellen, neem ik plaats voor een enorme spiegel, zonder make-up, klaar om mijn ware kleuren te ontdekken. Astrid drapeert eerst stoffen in warme tinten als oudroze, beige en turquoise op mijn huid, maar die flatteren me duidelijk niet. Ongestoord gaat ze verder met levendige, koele kleuren zoals kobaltblauw, bubbelgumroze en smaragdgroen. “Zie je dat? Het tovert meteen een glimlach op je gezicht! En kijk eens hoe je wangen en lippen weer kleur krijgen.”

Na de sessie verklaart Astrid dat ik er beter uitzie met koelere kleuren, iets wat ik alleen maar kan beamen. “Gefeliciteerd, je bent een zomertype”, verkondigt ze, terwijl ze me een kaart overhandigt met mijn persoonlijke kleurenpalet. Weg met het goud, beige en zwart dat ooit mijn garderobe domineerde. In plaats daarvan staan blauw, paars en roze nu centraal. “Mijn hele leven voelt als één grote leugen”, grap ik terwijl ik naar buiten loop. Eenmaal thuis zwaai ik de deuren van mijn kledingkast open. De ‘juiste’ zomertinten zijn maar schaars aanwezig, besef ik. Dat die diep weggestopte roze T-shirts en zilveren juwelen eigenlijk mijn trouwe bondgenoten zijn, voelt als een verrassing. De analyse moedigt me aan om meer te experimenteren. Uiteindelijk draait het daarom: je goed voelen in je kleren, of die nu ‘goedgekeurd’ werden door een buitenstaander of niet.