Beauty & the bee: waarom bijen belangrijk zijn voor de beauty-industrie
Bijen zijn met uitsterven bedreigd. En dat heeft ook gevolgen voor het voortbestaan van de mens. Unesco en Guerlain lanceren samen een project om imkers op te leiden en te steunen in 44 biosfeerreservaten wereldwijd. Het doel: de bijenbevolking met een miljard uitbreiden. Iets wat niet alleen de wereld, maar ook de beauty-industrie ten goede komt.
Laten we beginnen met wat harde cijfers. Elk jaar leveren de bijen ons niet minder dan 153 miljard euro op, gewoon door planten te bestuiven. Dat is bijna driemaal zoveel als de omzet waarop luxeconcern LVMH in 2019 hoopte. De bij speelt een essentiële rol in het behoud van de biodiversiteit, en dat maakt haar een perfecte partner voor de Franse luxegroep. ‘Zonder bijen zijn er geen bloemen, en zonder bloemen is er geen Guerlain’, zegt de directeur van het merk heel pragmatisch. Al sinds 1853 is de bij het emblematische symbool van Guerlain. ‘Als de bij zou verdwijnen, zou ons bedrijf in gevaar komen, dat geef ik volmondig toe. En bij de bescherming van de bij speelt de economie een belangrijke rol.’
Het gevaar dat de bijen lopen, is maar al te reëel. ‘Op dit ogenblik bedraagt het jaarlijkse sterftecijfer van de gewone honingbij dertig procent’, vertelt Thierry Dufresne, voorzitter en oprichter van het Observatoire français d’Apidologie (OFA), het Franse observatorium voor de studie van honingbijen. ‘Wereldwijd zouden er meer dan veertig miljoen bijenzwermen te weinig zijn om de voedselzekerheid van de komende generaties veilig te stellen.’ Dat is een tekort van 2000 miljard bijen. Omdat dit een ernstige zaak is en omdat de overleving van de bijen er ook van afhangt, komen steeds meer spelers in de cosmetica-industrie, grote verbruikers van producten die van bijen afkomstig zijn, in actie om de bijenbevolking weer aan te vullen. Honing is een natuurlijk antiseptisch middel en helpt om de vochttoevoer van de huid te regelen. Voor mensen met een droge of wat rijpere huid kan het dus als een natuurlijke hydraterende crème werken. Guerlain, dat honing voor een van de antiaginglijnen haalt op het eiland Ouessant, waar een zwarte bij leeft, financiert al sinds 2011 een onderzoeks- en natuurbeschermingsprogramma ter plaatse. Het merk wil een referentie worden op het gebied van de bescherming van de bijen in de wereld, en is nu een samenwerking aangegaan met Unesco.
Het instituut houdt zich bezig met een netwerk van 701 biosfeerreservaten, verdeeld over 124 landen. Het gaat om sites die in verschillende soorten ecosystemen liggen, van de meest ongerepte tot de meest verstedelijkte: geen beschermde gebieden, maar wel leefmilieus. ‘Al sinds de jaren zeventig bestuderen we in die gebieden de manier waarop de mens omgaat met zijn hulpbronnen om te leven, zich te ontwikkelen, te creëren en te delen zonder de natuur te vernietigen’, vertelt Meriem Bouamrane, hoofd van het programma Mens en de Biosfeer van Unesco. ‘De bewoners spannen zich in om oplossingen te vinden in alle aspecten van het dagelijks leven – vervoer, voeding, water, school, onderwijs… – om te bewijzen dat het mogelijk is om in harmonie met de natuur te leven, ook als je niet op een afgelegen of exotische plek woont. Het is onmogelijk om natuurbescherming en ontwikkeling van elkaar te scheiden.’
Helemaal bij
Tussen nu en 2024 hopen Guerlain en Unesco 4400 bijenzwermen onder te brengen in 44 reservaten, zodat de planeet een miljard verstuivers rijker wordt. Volgend jaar worden er acht projecten met ongeveer 400 bijenzwermen uitgevoerd in China, Rwanda, Cambodja en Ethiopië. ‘We hebben streken gekozen waar de bij essentieel is omdat ze honing geeft, maar vooral omdat ze een onmisbare schakel in de plaatselijke landbouw is’, vertelt Shamila Nair-Bedouelle, assistent algemeen directeur natuurwetenschappen bij Unesco. ‘De bij moet een bron van inkomsten zijn, zelfs indirect, voor de plaatselijke bevolking, zodat die zich ervan bewust wordt hoe belangrijk het is om bijen te beschermen. In die streken is er ook sprake van autochtone kennis die bewaard moet blijven, en die we willen aanvullen met onze bevindingen en de nieuwe technologieën. We hopen echt dat deze gemeenschappen, waar het werkloosheidscijfer op dit moment hoog is, betrokken zullen worden bij deze economische vernieuwing.’
Concreet zal er een eerste groep van acht imkers naar het zuiden van Frankrijk komen om een opleiding te volgen bij de OFA, en op hun beurt zullen zij de leerstof onderwijzen in hun plaatselijke gemeenschap. Zo zal er een internationaal netwerk van ‘bijenhoeders’ ontstaan die ervaringen en informatie kunnen uitwisselen. En dat is essentieel voor de bescherming van een soort die al 100 miljoen jaar aanwezig is op aarde, maar waarvan er in de afgelopen decennia 75 procent verdwenen is. ‘De bescherming van deze insecten is een zaak die ons allemaal aanbelangt, al zijn het natuurlijk de imkers die het eerst alarm moeten slaan als er problemen zijn’, zegt Thierry Dufresne. ‘Als we ons voortbestaan veilig willen stellen, moeten we de samenwerking tussen mens en bij weer bevorderen. Dat doen we door de voordelen van de bijenproducten te bestuderen. Niet alleen honing, maar ook pollen en propolis.’ Dat natuurlijke antibioticum kan ons helpen om de resistentie tegen antibiotica tegen te gaan, want volgens de Wereldgezondheidsorganisatie kan dat net zo’n gevaar worden voor de mensheid als pesticiden voor de bijen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier