Vrije Tribune
‘De wereld is niet klaar voor de karakterman’
Nu het stof rondom #MeToo is neergedaald, is het tijd voor de vraag: hoe moet het nu verder? Om het probleem echt te tackelen, moeten we naar een ander ideaalbeeld van de man, vindt journalist Jop de Vrieze. Samen met Stephan Van Duin schreef hij het boek ‘De Karakterman’, een lifestylegids voor de moderne man over werk, gezondheid, relaties en seks.
Aanleiding voor ons boek was het feit dat vrouwen de afgelopen decennia in snel tempo zijn geëmancipeerd. Ze doen steeds meer ‘mannendingen’ en blijken zich prima te kunnen bewegen in wat lang beschouwd werd als mannenwerelden. Aan de andere kant is er veel minder gebeurd: mannen blijven weg bij wat de meeste ‘vrouwenberoepen’, hebben nog altijd grote moeite met het uiten van emoties en verzuimen hulp in te schakelen als het echt slecht met hen gaat. Daardoor doen ze zichzelf tekort, zorgen ze slechter voor zichzelf en gaan ze eerder dood. Hoog tijd voor een stevige golf mannenemancipatie, zou je zeggen.
Een karakterman is een man die zich niet te veel aantrekt van het stereotype, maar zijn mannelijkheid, wat dat ook mag wezen, op zijn eigen manier invult. Die niet ontkent dat hormonen hem beïnvloeden, maar ze ook niet ziet als allesbepalend en zwart-wit mannelijk of vrouwelijk. We zijn allemaal een mozaïek van karakteristieke mannelijke en vrouwelijke trekjes, de een wat meer van het een, de ander wat meer van het ander. Dat durven en mogen zijn is de kunst en het streven.
De wereld is niet klaar voor de karakterman.
Hoe ideaal het beeld van de karakterman (al zeg ik het zelf) ook mag zijn, de wereld lijkt er niet klaar voor. Voor sommige feministen gaat de karakterman niet ver genoeg. Zij hekelden het feit dat het boek niet de titel ‘Karaktermens’ had meegekregen – nu benadrukte ik toch weer het monopolie van mannen op mannelijkheid. Ze gaan daarbij in mijn ogen voorbij aan de eenvoudige behoefte van veel mannen om ‘man’ te kunnen zijn, wat juist oplossingen in de weg staat. Racisme los je ook niet op door te doen alsof je kleurenblind bent.
Maar een veel belangrijker tegenkracht kwam van de andere kant. Een karakterman, zo klinkt het, is een slap aftreksel van een ‘echte man’. Die echte man is krachtig, dominant, weet wat hij wil en zorgt dat ie het krijgt. Op Twitter noemde iemand me naar aanleiding van mijn schrijfsels zelfs ‘zitplasser’ – een schande voor het mannelijke geslacht. Overigens ben ik inderdaad een zitplasser en ik ben er trots op ook. Kwestie van beschaving. Ik heb geen enkele moeite met urinoirs, maar op een toiletpot ga je gewoon zitten, het is onmogelijk om staand en spetterloos te plassen in zo’n pot. Ik zeg: ware mannelijkheid is een zitplasser durven zijn.
De anti-karakterman
Het stereotype van wat ik de anti-karakterman noem, dat is precies het type dat vrouwen misbruikt. Het type dat zich toe-eigent wat hem toekomt. Die doodleuk zegt dat vrouwen hem willen omdat hij rijk en machtig is en daar ook naar handelt. Om maar niet te spreken over versiergoeroes die claimen te weten dat dit precies is waar vrouwen naar verlangen – overmeesterd te worden. Te veel mensen kijken op naar deze mannen. Te veel mensen, ook vrouwen, zijn gevoelig voor hun invloed en hun charmes.
Zelden was er zoveel aandacht voor dit soort ouderwetse mannen, was er zoveel steun voor ‘sterke leiders’ als Poetin, Erdogan, Bolsonaro en Trump. ‘Vrijdenkers’ zoals de Canadese psycholoog en held van alt-right Jordan Peterson verkondigen exact het tegenovergestelde wat ik in het boek De Karakterman betoogde: volgens Peterson moet de man juist zijn machtspositie claimen en veiligstellen in plaats van ruimte te maken voor vrouwen.
Zolang we dat destructieve manbeeld blijven tolereren, of zelfs koesteren, zal de hashtag #MeToo relevant blijven. Uiteindelijk komt de hele #MeToo-discussie – het is toch al bizar dat we het over een ‘discussie’ hebben, toch? Wat valt erover te discussiëren, blijf gewoon met je poten van een ander af, dring jezelf niet op en maak geen misbruik van andermans zwakke positie – neer op macht. Het machtsverschil is te groot en zij die er misbruik van maken komen daar veel te lang en te makkelijk mee weg.
Door te #metoo te relativeren, lopen we het risico dat er uiteindelijk veel te weinig verandert
Natuurlijk zijn er ook vrouwen die slim gebruik maken van hun seksualiteit om hogerop te komen en gaat er van mannen met macht en geld ook een aantrekkingskracht uit. Natuurlijk komen er bij relaties tussen mensen af en toe zaken kijken als spijt of rancune. Maar dat zijn in elk geval niet de belangrijkste problemen waarmee we kampen.
Door het relativeren en bestrijden van de boodschap van #MeToo lopen we het risico dat er uiteindelijk veel te weinig verandert. We zijn intussen twee jaar verder. Als de term in het dagelijks taalgebruik nog langskomt, is dat veelal als grapje, iets wat staat voor een soort fysieke smetvrees: ‘Ik raakte je niet expres aan hoor, hashtag metoo.’ Laten we hopen dat de kern van die campagne ook ergens blijft hangen. En ondertussen zullen we blijven doorgaan mannen ervan te overtuigen dat gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen niet ten koste gaat van het bestaansrecht van de man of een teken is van (karakter)zwakte, maar win-win.
Mannen die zich vastklampen aan het ouderwetse manbeeld zijn voor mij juist zwak in hun zogenaamde onkwetsbaarheid en gebrek aan eigen ideeën. Het zou mooi zijn wanneer zowel mannen als vrouwen overal om ons heen dat ook zo zouden gaan zien. Het zou die akelige figuren de wind uit de zeilen nemen. En de wereld een stuk leefbaarder maken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier