Nieuwe Portugese luchthaven brengt vogelmigratie naar België in gevaar

De bouw van een nieuwe luchthaven nabij Lissabon brengt de vogelmigratie van Afrika naar België in gevaar.

De Portugese regering plant de aanleg van een nieuwe luchthaven in de buurt van Lissabon. Hiervoor zou ook het natuurgebied Reserva Natural do Estuário do Tejo aangesproken worden.

Grutto en kluut

Het betreffende natuurgebied, een wetland, is echter een kritische stopplaats voor miljoenen trekvogels die de Oost-Atlantische trekroute aandoen. ‘Doordat dit wetland gebruikt wordt door een significante fractie van de populatie van West-Europese trekvogels zou het verdwijnen ervan niet alleen gevolgen hebben voor de natuur in Portugal, maar ook voor typische vogels in België, zoals de grutto en de kluut, die daar jaarlijks passeren of overwinteren’, zegt Lisa Partoens, doctoraatsstudente aan de VUB.

Het wetland maakt deel uit van het Europese beschermingsnetwerk Natura 2000. Een verandering van bestemming is enkel mogelijk als het aanleggen van de luchthaven op een andere locatie niet mogelijk blijkt en het gebied elders volwaardig gecompenseerd kan worden.

Natura 2000

‘In principe mag een schakel in Natura 2000 niet zomaar omgevormd worden, ook niet tot een luchthaven’, zegt Partoens. ‘Het wetland is een belangrijke stopplaats voor miljoenen trekvogels om hun migratie te vervolmaken.’

Gezien het grote belang van het systeem lijkt het onwaarschijnlijk dat het verlies van een dergelijk ecosysteem makkelijk elders gecompenseerd kan worden. De aankondiging van de regering zorgde dan ook voor heel wat protest, onder meer bij Birdlife International en verschillende Portugese natuurbeschermingsorganisaties.

‘Om de bedreiging van de vogels in dit wetland te beperken, stelt de regering voor om het wetland elders te compenseren. Dat wordt ook vereist door Natura 2000, maar een wetland van zo’n groot belang lijkt moeilijk te compenseren’, zegt Partoens. ‘Zelfs dan kan niet gegarandeerd worden dat de vogels die aanpassing gaan maken. Vogels volgen immers jaar na jaar dezelfde trekroutes, en bezoeken vaak dezelfde wetlands. We kunnen dus niet voorspellen of deze vogels gaan omvliegen naar een ander wetland en of dat wetland dezelfde kwaliteit zal hebben’, zegt ze.