Project van Vlaamse studenten rond maandverband geeft meisjes in Tanzania kans op hoger onderwijs

Vier studenten aan de KUL zetten hun schouders onder TanziPads, een project dat hygiënisch herbruikbaar maandverband promoot. Wij spraken met hen over het project en de impact die ze hopen te hebben op de schoolcarrière van meisjes in Tanzania.

Vier studenten van Academics For Development, een organisatie voor en door Leuvense studenten, trokken voorbije zomer naar Tanzania om TanziPads te introduceren. Pia Arras (student psychologie), Stefanie Cool (student rechten), Christopher Gray (student bio-ingenieur) en Lotte Segers (student geneeskunde) werkten samen met het Uchira Childrens Fund en de Britse ngo Village to Village voor dit project.

Ze hopen met TanziPads het probleem aan te pakken van meisjes die zodra ze beginnen menstrueren niet meer naar school gaan. Vooral meisjes uit arme gezinnen die geen wegwerpmaandverband kunnen kopen, zijn hier de dupe van. De meisjes gebruiken onhygiënische materialen, waardoor ze worden blootgesteld aan tal van infectieziekten.

Door verschillende trainingen te geven, hopen de studenten en partners hun doel te bereiken. Ze zorgen ervoor dat de meisjes en vrouwen zelf maandverbanden leren produceren en distribueren. Zo empoweren ze niet alleen schoolgaande meisjes, maar wordt er ook werkgelegenheid gecreëerd voor de lokale bevolking.

Hoe ging dit project van start?

Lotte Segers: We schreven ons in voor Academics For Development, een organisatie die gegroeid is vanuit de faculteit Economie. Het doel van AFD is studenten de mogelijkheid bieden om een impact te hebben in het Zuiden op een duurzame manier. Aan het begin van het jaar solliciteerden we voor een project en zo kwamen we in een groepje van vier terecht. Het is erg leuk dat er studenten van verschillende faculteiten samenwerken binnen AFD.

Ons project was oorspronkelijk bedoeld voor Kenia, maar we kregen negatief reisadvies. We waren dus genoodzaakt om op zoek te gaan naar een ander project. Zo zijn we terecht gekomen bij de Britse ngo Village to Village in Tanzania. Ze hadden een project rond herbruikbaar maandverband in de stijgers staan dat nog volledig moest opgestart worden. Wij hadden het voorbereidend onderzoek al gedaan, dus we konden hen helpen. We zijn deze zomer zes weken naar Tanzania getrokken om TanziPads te lanceren.

Op voorhand stelden we een businessplan op en zochten we contact met gelijkaardige initiatieven. Zo is er bijvoorbeeld een grootschalig project in Australië waarvoor vrijwilligers ingeschakeld worden die aan de hand van online patronen zelf maandverband kunnen naaien en ze opsturen naar de ngo. Zij sturen ze dan vervolgens op naar plaatsen waar er nood aan is. Een interessant, maar heel traag project.

John van Village to Village wilde vooral dat iedereen, ook de allerarmsten, herbruikbare maandverbanden zouden kunnen gebruiken. Voor TanziPads werd dus een businessplan opgesteld waarbij de vrouwen zelf aan de slag gaan met oude kleren.

Hoe gingen jullie concreet te werk in Tanzania?

Lotte Segers: We zijn in vijftien verschillende scholen les gaan geven over menstruatie, de puberteit en veilige seks. Daarna hebben we ons afgezonderd in kleine groepen met de meisjes om specifieker over de maandverbanden te praten. We hadden het over hoe ze gebruikt worden en hoe je ze moet wassen. We legden ook uit hoe ze de verbanden zelf kunnen maken of laten maken door fundi, wat een verzamelterm is voor klusjesmannen en naaisters. Zo krijgen ook de allerarmsten de kans om maandverbanden te dragen tijdens hun menstruatie.

Was het moeilijk om als welgestelde westerling vrijwilligerswerk te doen in Tanzania?

Lotte Segers: Als je als buitenlander naar Tanzania gaat, zie je niet enkel problemen. De mensen zijn heel vrolijk en trots, maar tegelijkertijd moeten ze heel hard werken voor weinig geld. We hebben een keertje meegeholpen op het veld om maïs te oogsten, maar we hielden het maar twee uur vol.

Kinderarbeid is er in principe verboden, maar soms is het de enige optie voor kinderen om naar school te kunnen gaan. Je ziet overal hoopjes stenen die kinderen proberen te splijten. Die kunnen ze dan verkopen voor de wegenbouw. Ook is er een prostitutieprobleem. Na de oogst hebben mannen terug wat geld verdiend en geven ze het makkelijker uit. Jonge, arme meisjes weten dit en gaan zich aanbieden voor extra inkomsten.

Wat met het taboe en de mythes rond menstruatie en seksualiteit?

Lotte Segers: Die taboes zijn er wel, maar voor we naar Tanzania gingen dachten we dat het taboe groter was. Tijdens een wandeling kwam er een meisje op ons af omdat ze ook een herbruikbaar maandverband wilde. Een van haar vriendinnetjes had er eentje gekregen en ze vond het mooi. Van dit principe hebben we gebruik gemaakt. Op school werken ze er met voorbeeldleerlingen, waar de rest van de leerlingen naar opkijkt. Als zij een herbruikbaar maandverband gebruiken, wil de rest dat ook. De meisjes poseerden zelfs met de maandverbanden voor de foto.

Op de scholen konden we in alle eerlijkheid en vrijheid lesgeven over de thema’s. De kinderen luisterden aandachtig, soms met luidop gelach, en stelden veel vragen. Je merkte ook dat bepaalde leerkrachten lesgeven vanuit een gelovig standpunt. Ze proberen de jongeren te overtuigen om geen seks voor het huwelijk te hebben en verzinnen allerlei negatieve eigenschappen voor condooms. Zo vroeg een jongen tijdens een van onze lessen of je schimmels en kanker kan krijgen van condooms. Er doen wel degelijk heel wat mythes de ronde over vruchtbaarheid en seksualiteit.

Dat we zelf een man in het gezelschap hadden, was een goed voorbeeld voor de jongens. Zo leren ze dat ook zij kunnen praten over dit soort onderwerpen en problemen. We gaven aan de oudere leerlingen ook de raad om hun jongere broertjes en zusjes te helpen en hun vragen te beantwoorden.

Het is wel degelijk zo dat de meisjes niet graag naar school gaan als ze menstrueren en dat ze de verbanden niet graag buiten te drogen hangen als er bloedvlekken te zien zijn. Daar hebben de uitvinders van Flo iets goed op gevonden. Ze kunnen de verbanden sneller en minder zichtbaar laten drogen. Alleen is het nog redelijk duur en wij willen dat iedereen, ook de allerarmsten, de verbanden kunnen gebruiken.

Wat gebruiken ze in plaats van herbruikbare maandverbanden?

Lotte Segers: Enkel de rijkere families kunnen wegwerpmaandverband kopen en zelfs zij waren geïnteresseerd in de herbruikbare versies. Armere meisjes gebruiken vodden, maar die zijn onhygiënisch. We zijn ook bij stammen langsgegaan en daar gebruiken ze natuurlijke materialen zoals kippenveren en bladeren. Dat is natuurlijk nog minder hygiënisch.

Wat ook problematisch is, is dat het afval er gewoon verbrand wordt. Wegwerpmaandverbanden uitdelen is dus geen milieuvriendelijke of duurzame oplossing. Enkele scholen hebben een verbrander waar meisjes hun geïmproviseerde maandverbanden in kunnen werpen, maar ze schamen zich te hard om de verbranders te gebruiken. Een herbruikbaar verband dat ze kunnen meenemen in een lekvrij zakje en thuis kunnen wassen is dus veel efficiënter. We willen ook onze westerse wegwerpverbanden niet opdringen. Het moet op een manier gebeuren die voor hen betaalbaar is en die past binnen hun cultuur.

Hoe duurzaam is het project?

Lotte Segers: Het is de bedoeling om een idee te verspreiden en niet een merknaam of product te lanceren. We hebben daarom ook een Vocational Training Centre opgericht in Uchira waar de lokale bevolking een opleiding kan krijgen, bijvoorbeeld om te naaien. Ze betalen de leraar met het geld dat ze verdienen met de producten die ze maken tijdens de lessen.

Het is leuk dat we iets duurzaam konden achterlaten. Ze kunnen de maandverbanden er zelf naaien of laten maken en uiteindelijk zelfstandig werken. De ngo waar we mee samenwerkten, stuurde in het verleden kinderen naar andere dorpen voor opleidingen. Het geld dat ze uitsparen door de kinderen naar het nieuwe centrum te sturen pompten ze in de oprichting ervan.

Om het volledig zelfstandig te laten draaien is er nog geld nodig. De huur van het gebouw is voor een jaar betaald, daarna is het afwachten of het genoeg zal opbrengen om volledig zelfstandig verder te werken. Een nieuw bedrijf heeft altijd een opstartperiode nodig. Extra fondsen zijn dus welkom.