Think-Pink borstkankercampagnes, frêle balletpakjes, poppy bubbelgum en zachte suikerspinnen. Wie aan roze denkt, haalt zich verschillende zeemzoete connotaties voor de geest. Toch is de kleur vandaag meer dan dat. Het is een trend op de catwalk, een gegeven in film en een politiek statement dat vrouwen overal ter wereld verenigt. Maar hoe is dat kunnen veranderen?
Roze voor meisjes en blauw voor jongens; wie de gegenderde winkelafdelingen in een kinderkledingzaak of speelgoedwinkel bekijkt zou haast denken dat het nooit anders geweest is, maar toch is dat niet het geval. Een lange tijd werden baby’s en jonge kinderen in lange witte jurken gehuld en lieten ze ook de lokken groeien, waardoor je haast niet kon zien of de peuter in kwestie een meisje dan wel een jongen was. Pas in 1918 vond de redactie van het Amerikaanse Ladies’ Home Journal magazine, dat tot op de dag van vandaag nog steeds bestaat, het tijd om kleur te bekennen. Het publiceerde een vaak geciteerd artikel waarin stond dat roze voor jongens was en blauw voor meisjes. Blauw werd toen immers gezien als de meer zachte, delicate kleur, terwijl roze de sterkere kleur was. Daarnaast was blauw beter voor meisjes door diens associatie met de Heilige Maagd Maria in de kunst.
Roze of blauw?
Na de Tweede Wereldoorlog werd die kleurverdeling echter herzien. Rosie The Riveter mocht zich dan wel sterk gehouden hebben in een blauwe overal terwijl haar man aan het front zat, eens hij weer thuis was kon zij haar plek aan de haard hernemen in kleding die ultra vrouwelijk was, met bloemenprints en frivole details, met bloesemroze als één van de belangrijkste tinten in het naoorlogse vrouwelijke kleurenpalet.
De reclameboom van de jaren tachtig versterkte dit idee nog meer. Ouders konden dankzij prenatale tests het geslacht van het kindje achterhalen voor de geboorte en dus al zoveel mogelijk babyspullen inslaan die pasten bij het jongetje of het meisje dat hun leven zou vervoegen. Marketeers speelden hier handig op in, en gegenderde producten compleet met kleurcodes waren enkel een manier om de kassa nog meer te laten rinkelen. Wie immers eerst een jongen en daarna een meisje kreeg, kon toch onmogelijk het arme kind in de blauwe spullen van haar broertje laten spelen?
Frivoliteit en romantiek
Roze werd gezien als een soort onderdrukkingsmiddel, een tint voor prinsesjes, en werd geenszins nog geassocieerd met kracht en zelfstandigheid. Integendeel. De trend ging zo ver dat vrouwen die roze droegen, niet meer serieus werden genomen. Roze ging niet langer gepaard met het beeld van een volwassen vrouw. Het was een ultravrouwelijke kleur in een tijdperk waarin vrouwelijkheid geassocieerd werd met hulpeloosheid, met frivoliteit en een haast naieve romantiek, met hevig zuchten en wapperende wimpers.
Zo dansen Baby (Dirty Dancing) en Liesl (The Sound of Music) met hun partners in een wolk van roze chiffon, en geeft La La Land een knipoog naar de klassiekers door Emma Stone op date te sturen in een roze jurkje. Izzie huilt hartverscheurend in een roze avondjurk bij het sterven van Denny in Grey’s Anatomy, Carrie valt haast flauw in Sex and the City wanneer ze een roze Oscar de la Renta-japon beschrijft aan haar Rus. Tegelijkertijd bewijst Reese Witherspoon als Elle Woods in Legally Blonde dat ze ondanks haar voorliefde voor het haast verstikkend aanwezige roze, ook een stel hersenen heeft en dragen de Mean Girls en Grease’s ‘Pink Ladies’ roze om zich op school te onderscheiden.
Het gebruik van roze in film gaat verder dan een evidente kleurkeuze voor een vrouwelijk personage. Soms was het een statement, soms een karaktereigenschap en soms gewoon de visie van de kostuumontwerper en regisseur omdat roze nu eenmaal mooi zou geven in beeld.
Een prent waar het minder ging om de keuze van de kostuumontwerper en wel om het respecteren van waargebeurde feiten is de recente verfilming van de moord op John F. Kennedy in ‘Jackie‘. Daarin neemt actrice Natalie Portman de iconische rol van Jackie Kennedy Onassis op zich, evenals diens al even befaamde aardbei-roze Chanel mantelpakje en bijpassende pillbox hat. Nadat haar man, de president, gestorven was op haar schoot en haar mantelpakje besmeurd was met zijn bloed, weigerde de First Lady zich om te kleden alvorens de pers toe te spreken. Haar roze jurk werd het levende bewijs van de misdaad die toen gebeurd was. Natuurlijk had een blauwe, groene of gele jurk met bloed even veel impact gehad, maar het was net het vrouwelijke roze dat uiteindelijk voor eeuwig de geschiedenis zou ingaan.
Must-have
Vandaag is roze niet meer uit onze garderobe of uit ons interieur weg te denken. Roze accentmuren en kussens, pastelkleurige sweatshirts en neon pink glitterlaarsjes: roze is op dit moment zo hip dat er New York Times-artikels aan gewijd worden.
Ook de catwalks met de huidige zomercollecties hulden zich in de populaire tint: van bubbelgumkleurige spandexbroeken bij Balenciaga, een volledig lichtrood kleurschema bij Gucci, ragfijne jurken bij Valentino en injecties van stoer en androgyn warmroze bij Haider Ackermann. Het is niet verbazend dat ontwerpers naar de populaire kleur grijpen, het is wel verrassend dat ze dit zo massaal en al zo lang doen. Want nee, SS17 is niet het eerste seizoen dat roze tot trendkleur wil bombarderen.
Deze klim naar de top is niet van de ene dag op de andere gebeurd, maar heeft zich in de loop der jaren langzaam opgewerkt. De Juergen Teller-foto’s van Kate Moss met roze haar van uit 1998, de felbegeerde Mansur Gavriel bucket-handtassen met roze binnenkant uit 2012, Pantone die Rose Quartz tot kleur van 2015 benoemd. Allemaal hebben ze er mee voor gezorgd dat roze zich kon losmaken van de hardnekkige connotatie en zich kon opwerken tot must-have kleur. Vandaag is het gebruik van roze voor merkidentiteiten bijna even standaard als het gebruik van lettertype Helvetica. Denk maar aan de verpakkingen van New Yorks beautymerk Glossier, het interieur van restaurant Sketch in Londen, Acne’s shoppingtasjes, … Ze putten allemaal kracht uit de populariteit van de roze kleur. Millennial pink (ook wel Tumblr Pink of Scandi Pink) is de tint die je moet hebben als je vandaag wil laten zien dat je mee bent, een weerspiegeling van ‘vrouwelijkheid’ die toegankelijk is voor zowel mannen als vrouwen.
Pink pussy power
De kleur kreeg haar ultieme moment in de schijnwerpers toen roze als politiek statement gebruikt werd. Na de verkiezing van Donald Trump als 45ste president van de Verenigde Staten zochten vrouwen naar een verenigend symbool om op te komen voor hun rechten als vrouw. Terwijl we tijdens de verkiezingsrace nog verschillende vrouwen spotten in mantelpakjes en kostuums als steun voor Hillary Clinton, was het Kat Coyle’s Pussy Hat Project dat uiteindelijk voor het uniform van de Women’s March zou zorgen. Met het patroon voor een muts met kattenoortjes gingen vrouwen overal ter wereld aan de slag om roze mutsen te breien, een symbool dat even sterk zou blijken als de witpaarsesjerps van The Suffragettes aan het einde van de 19de eeuw.
De roze kleur was niet toevallig: wanneer de patriarchale Amerikaanse regering neerkijkt op eigenschappen als zorg, zachtheid en liefde ga je net die corresponderende kleur gebruiken om aan te tonen dat deze ‘softe’ eigenschappen eigenlijk ook heel sterk kunnen zijn. Het is opvallend dat wanneer we het gevoel krijgen dat onze vrouwelijkheid en rechten worden onderdrukt, we teruggrijpen naar de kleur die symbool staat voor dit alles.
Trump, het modebeeld, films, de opmars van genderneutraliteit… Allemaal zorgen ze ervoor dat roze weer algemeen aanvaard wordt als trendkleur. Als statement. Maar kies gerust zelf of je het bij die feministische roze muts wil houden, of voor een all-out Gucci geïnspireerde outfit kiest. Dat recht hebben we intussen als volwassen vrouwen (en mannen) wel verworven.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier