De man en zijn lid, het is een relatie apart. Het wordt gezien als het ultieme symbool voor mannelijkheid, maar zorgt daardoor niet zelden voor de nodige onzekerheden. Maakt de fallus de man? Of hoeven we helemaal niet als een pietje-precies ons geslacht na te meten?
4,95 centimeter. Als we het internet mogen geloven is dat de geschaalde lengte van een van ’s werelds bekendste penissen in rust: die van Michelangelo zijn David. Als je weet dat de gemiddelde penislengte vandaag 9,8 centimeter in rust telt, dan was de Bijbelse herdersjongen met zijn slinger eerder klein geschapen.
Hoewel de mens door de eeuwen heen een fascinatie – zeg maar obsessie – heeft gehad voor de penis, heeft de wenselijke grootte allerlei vormen aangenomen. Terwijl de oude Grieken net pronkten met hun kleine piemel, droeg men in de zestiende eeuw een braguette of schaambuidel in de broek als symbool voor viriliteit. Mettertijd kreeg die steeds grotere afmetingen en begon men er zelfs geld en versnaperingen in op te bergen. Dat de artistieke voorkeuren van de renaissance eerder de proporties van de Grieken kopieerden, zorgde er onder meer voor dat Michelangelo zijn geesteskind bewust bescheiden hield.
‘We zijn in zekere zin geprogrammeerd om nog altijd te denken dat een flinke fallus een competitief voordeel herbergt’ Piet Hoebeke, uroloog
In 2022 zou David zich wellicht iets zelfbewuster door de kleedkamer van de lokale Basic Fit begeven. Nooit eerder had de man zoveel vergelijkingsmateriaal, want terwijl vroeger de douches van de voetbalclub de enige plek waren waar je andere piemels zag, vind je vandaag in een muisklik meer dan zeshonderd miljoen hits op Google wanneer je het woord ‘penis’ intikt. In porno lijkt de gemiddelde acteur bovendien zijn DNA met een paard te delen. Reclame voor dubieuze penisverlengingen vult dagelijks duizenden spamfolders en op sociale media wordt de term big dick energy gebruikt voor mensen die het leven vol vertrouwen aanpakken, met de energie van een groot geschapen man die door de wereld paradeert. Een grote meneer heeft een grote meneer, zo luidt de boodschap.
Of de penis de man maakt, onderzoekt ook het GUM (Gents Universiteitsmuseum) in de nieuwe expo Phallus. Norm & Vorm, die eind maart van start gaat. In de tentoonstelling plaatst het museum het mannelijk lid op een voetstuk, om het op de nodige momenten weer onderuit te halen. “Toen we drie jaar geleden aan de voorbereiding van de expo begonnen, waren we ons ervan bewust dat de lijn tussen platitudes en de missie van het GUM heel dun zou zijn”, zegt museumdirecteur Marjan Doom. “We behandelen het onderwerp vanuit verschillende invalshoeken. Norm & Vorm impliceert onder meer de vraag wat nu juist ‘normaal’ is. Er zijn ettelijke onderzoeken gedaan naar de penis. Zodra wetenschappers aan de slag gaan en het lid beginnen te meten en in kaart brengen, leg je ongewild een maatschappelijke norm op. Goochel je met termen als ‘gemiddeld’, dan heb je automatisch mensen die daarboven en eronder zitten. Daar beginnen natuurlijk de onzekerheden voor sommige mannen, ook al wordt er steeds anders gemeten en zijn factoren zoals temperatuur en wie het opmeet ook belangrijk. Dat onderzoek wordt echter allemaal op één hoop gesmeten.”
Groter dan een gorilla
In een wetenschappelijk artikel uit 2021 van de International Society of Sexual Medicine over penisvergrotende chirurgie bij mannen, raadpleegde men verschillende onderzoeken over de (gewenste) penisgrootte. Bij het aanhalen van verschillende cijfers blijkt dat mannen hun lid systematisch kleiner percipiëren. In een internetonderzoek van 2006 bij meer dan 52.000 heteroseksuele mannen en vrouwen, gaf 85 procent van de vrouwen aan volledig tevreden te zijn met de grootte van haar partner, terwijl slechts 55 procent van de mannen zelf tevreden bleek. Bovendien wilde bijna de helft van de mannen die hun penis als gemiddeld beoordeelden toch liever meer omvang. Zelfs enkele mannen die hun lid al als bovengemiddeld hadden omschreven, zagen hem liefst nog een maat groter.
Voor de oorsprong van deze obsessie voor grote fallussen moeten we zo’n vijftien- tot twintigduizend jaar terug in de tijd, vertelt professor dr. Piet Hoebeke, uroloog verbonden aan het UZ Gent. Eerder bracht hij de psychologie achter het mannelijk geslacht al in kaart met zijn boek De penis. Weetjes en kneepjes voor dagelijks gebruik. “Voor de homo sapiens stond het leven in functie van de voortplanting”, aldus Hoebeke. “Terwijl de gorilla heel veel spieren heeft en op zijn borst kan kloppen om potentiële partners te imponeren, was dat voor de mens minder het geval. In de antropologie heeft men dan ook de vergelijking gemaakt en ontdekt dat de mens van alle primaten de grootste fallus had, zodat ook hij zich kon onderscheiden. Het was een competitief voordeel bij de voortplanting, en het tonen van de erectie wellicht het begin van het verleidingsritueel.”
Omdat de menselijke evolutie tot op vandaag in ons DNA doorsijpelt, zijn we in zekere zin geprogrammeerd om nog altijd te denken dat een flinke fallus dat competitief voordeel herbergt, legt de uroloog uit. “Een voorbeeld daarvan zijn de vele dickpics die worden rondgestuurd. Nu tonen veel mannen gewoon hun penis via de smartphone, een hedendaagse manier om te pronken met je geslacht. Gelukkig fluiten steeds meer vrouwen deze mannen terug. Ook in de fitness zie je welke mannen ostentatief rondlopen en zelfverzekerd zijn, en welke een handdoek omslaan. Het idee dat een groot geslacht nog steeds aan de top van de sociale structuur staat, zit nog altijd in ons.”
Dat dit idee vandaag overeind blijft, zorgt bij veel mannen voor de nodige onzekerheden, en onder meer porno speelt daar een kwalijke rol in. “Vandaag hebben we inderdaad een fout referentiekader door alle beelden die we zien”, knikt Hoebeke. “Vooral jongeren zijn daardoor vaak misleid. Hoewel meerdere mannen met die gevoelens kunnen kampen, zien we dat slechts een klein percentage met hun vragen op consultatie komt. Vaak beginnen deze onzekerheden al tijdens de jeugd. Een klassieker is de kleedkamer van de sportclub. Je gaat samen douchen met je maten en er wordt gelachen omdat jij een klein pietje hebt. Dat kan traumatiserend werken. De puberteit is voor jongens sowieso een moeilijke periode, omdat die voor iedereen op verschillende snelheid gaat. De een kan al volledig gepuberd hebben terwijl de ander nog compleet prepuberaal is. Dan heb je ook een penis van drie centimeter versus een van twaalf centimeter. De kwetsbaarheid is op dat moment bijzonder groot.” Ook mislukte relaties kunnen hetzelfde effect hebben, gaat Hoebeke verder. “Soms zegt een ex-partner dat je klein geschapen bent, al dan niet terecht. Dit soort triggers maakt dat mannen zich kunnen afvragen of ze wel ‘normaal’ zijn.”
De professor stelt ons meteen gerust: maar liefst 95 procent van de mannen heeft een geslacht dat binnen de wetenschap binnen het normale spectrum wordt gezien. “De gemiddelde lengte is 13,7 centimeter in erectie, maar de meeste mannen schipperen tussen 9 en 17 centimeter. Val je daarbuiten, dan ben je voor de duidelijkheid ook niet abnormaal, maar dan val je in het iets grotere of kleinere spectrum.”
Minipsychose
Bart (38) vond zichzelf altijd prima geschapen, maar kampt nu met onzekerheden over zijn penis. “In een turbulente periode ben ik met honderden vrouwen naar bed geweest, dat waren bijna uitsluitend positieve ervaringen. Ik was nooit echt onzeker over wat er in mijn broek zit, tot ik in een vaste relatie belandde. Op een avond vertelde mijn vriendin dat ik nu ook weer niet zo groot geschapen was, of dat ze het alleszins niet zo speciaal vond. Dat gaf een knauw aan mijn zelfvertrouwen. Ook al weet ik dat ze mij daar niet mee wilde kwetsen, het zaadje in mijn hoofd was geplant. Toen we later ook ons kindje verloren, is ons seksleven heel hard in het slop geraakt. Alles verliep nog stroever en ons seksleven was zo goed als onbestaande. Ook al konden we er open over praten, het bleek een grote impact op mijn zelfverzekerdheid te hebben.”
‘Men moet het verhaal van seksualiteit opentrekken en verrijken door meer te praten over de rol van de tong, de vingers… Het is een multizintuiglijk gegeven’ Piet Hoebeke, uroloog
Na een tijd begon Bart opnieuw bevestiging te zoeken bij eerdere bedpartners over zijn capaciteiten. “Dan stuur je pikante sms’en en haal je een beetje ongepaste herinneringen op. Ik weet dat dat fout is, maar ik had het nodig om die gedachten wat tegen te gaan. Ik zou liegen als ik zei dat ik niet graag een grotere penis had gehad, ook al ben ik me ervan bewust dat die gedachte me net in de weg staat. Het is jammer dat er zo’n grote focus ligt op de grootte van het mannelijk geslacht, want dat ego komt in de weg te staan van goede communicatie en seks.”
Wanneer de twijfels bij mannen over hun lid de bovenhand blijven nemen, wordt er in de wetenschap gesproken van penile dysmorphic disorder, waarbij de overmatige focus of zorg over de penisgrootte leidt tot een psychologische stoornis. “Noem het een minipsychose”, legt professor Piet Hoebeke uit. “Deze man gaat zijn eigen geslacht disproportioneel zien van de realiteit. Heel veel mannen die bij mij komen omdat ze hun penis te klein vinden, hebben meestal al een bovennormale grootte. Doordat ze dusdanig focussen op hun eigen lid door de foute beeldvorming, gaan ze op zoek naar allerlei behandelingen om de lengte en dikte aan te pakken.”
Belangrijk om te weten is dat er niet echt wonderingrepen bestaan, benadrukt de uroloog. “De klassieker is de penisverlenging door het doorsnijden van de ligamenten waar de penis mee vasthangt. Daardoor lijkt het lid langer in rust, maar in erectie geeft dit juist hetzelfde resultaat. Het nadeel hierbij is dat je penis verder tussen je benen gaat hangen, waardoor de bobbel in je broek kleiner wordt, voor veel mannen net een manier om aan de buitenwereld te tonen dat ze een grote penis hebben. Technieken waarbij siliconen en allerlei andere rommel in je geslachtsdeel worden gespoten, zorgen vaak voor een foute reactie van het lichaam, met alle miserie van dien.”
Hoe groter de neus
Zorgt het effectief voor meer zelfvertrouwen als je groter geschapen bent dan andere mannen? Jonas (27) haalt zijn schouders op. “Ik was een laatbloeier. Terwijl andere jongens in de klas al schaamhaar hadden, kwam dat bij mij pas later. Intussen ben ik tevreden met mijn penis, waarvan ik wel al vaker te horen kreeg dat hij eerder groot is. Zelf heb ik er nog nooit een meetlat naast gelegd. (lacht) Vooral in de scouts werden er door mijn vrienden regelmatig opmerkingen over gemaakt, maar dat heb ik nooit echt serieus genomen. Dat waren voor mij vooral mopjes. Het was pas toen verschillende vriendinnen terloops vermeldden dat ik toch groot geschapen was wanneer we intiem werden, dat dat me wel een goed gevoel gaf. Het streelt je ego, hè. Je voelt je op dat moment beter dan hun ex-vriendjes. Ik geloof voor de duidelijkheid niet dat je daardoor ook automatisch beter bent in bed. Dat is volgens mij echt een primitief idee.”
Primitief of niet, de wetenschap lijkt het thema maar niet te willen lossen. Online duikt het ene na het andere recente, maar ook twijfelachtige onderzoek op wanneer we onze research doen. Mannen met een grote neus zouden tot dertig procent groter geschapen zijn, mannen met een aanzienlijk geslacht zouden sneller seksistische gedachten koesteren en vrouwen zouden voor een onenightstand een iets groter exemplaar verkiezen dan voor een langdurige relatie. “Dat laatste onderzoek gebruiken we in onze expo om de absurditeit van dergelijke studies aan te tonen”, glimlacht Marjan Doom. “Er wordt nog veel te vaak vanuit een fallocentrische blik onderzocht, terwijl seksualiteit zoveel meer is.”
Een goed voorbeeld daarvan is het onderzoek naar de clitoris, duidt de GUM-directeur. “Als je opzoekt hoeveel studies er al werden gedaan naar de vrouwelijke geslachtsorganen, zie je een ongelooflijk onevenwicht. Wist je dat de anatomie van de clitoris pas in 2005 met moderne wetenschappelijke technieken gedetailleerd bekeken werd? Er liggen vandaag nog steeds verschillende hypotheses open, er bestaat nog geen eensgezindheid over zoiets fundamenteels als de anatomie. Het toont gewoon aan hoezeer een inhaalbeweging nodig is.”
Die vele onderzoeken over lichaamskenmerken die zouden corresponderen met de lengte van je penis zijn bovendien onzin, treedt Piet Hoebeke haar bij. “Men heeft intussen alles onderzocht: er zijn maar een paar dingen te zeggen. Hoe groter de man, hoe groter de kans is dat hij groter geschapen is. Ook genetica speelt een rol: als er in je familie veel mannen met grote penissen zijn, is de kans ook groter dat jij dat hebt. Ras speelt ook een rol: we weten dat Afrikaanse mannen vaker aan het einde van het spectrum zitten en Aziatische mannen net iets kleiner zijn. En tot slot kun je aan het lengteverschil tussen je wijs- en ringvinger ook zien of je groter geschapen bent. Dat komt door de prenatale blootstelling aan testosteronproductie. We weten daarentegen ook dat de gemiddelde lengte aan het afnemen is, door de vele hormoonverstoringen in het milieu.”
Laat ons wegstappen van die fallocentrische visie, stellen zowel Doom als Hoebeke. “Seksualiteit is meer dan coïtus”, zegt Hoebeke. “Ik denk dat men het verhaal van seksualiteit net moet opentrekken en verrijken door meer te praten over de rol van de tong, de vingers… Het is een multizintuiglijk gegeven. Belangrijk is ook om in relaties een open communicatie te hebben. Ik heb ooit een jongen op consultatie gehad die panisch was over het feit dat zijn penis korter was dan gemiddeld, al was hij wel tamelijk breed ter compensatie. Toen hij uiteindelijk een relatie begon en dat meisje hem nam zoals hij was, hebben ze samen gezocht naar een manier om hun seksualiteit te beleven. En dat werkte fantastisch. De meeste onderzoeken die bij vrouwen peilen naar het belang van lengte, geven net aan dat die niet zo belangrijk is”, argumenteert de uroloog. “Als er al iets een rol speelt, is het vaak de dikte. Maar nog belangrijker: it’s not the size of the ship, but the motion of the ocean.”
Uiteindelijk won de kleine David het ook van de reus Goliath.
Phallus. Norm & Vorm loopt van 24 maart tot 8 januari in het GUM, gum.gent. Via Knack Club maak je in de editie van 6 april kans op 1 van de 100 duotickets voor deze expo.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
