Een leven zonder borsten

Niet elke vrouw met een gendefect zal kanker ontwikkelen en ook vrouwen zonder gendefect kunnen ziek worden. Zo oneerlijk is het leven wel.

Angelina Jolie. Haar volle lippen, haar ranke figuur. Getrouwd (of nog niet) met Brad Pitt. Een stuk of wat kinderen waar de gekste verhalen de ronde over doen. Al een tijdje probeert ze het imago van onverantwoorde losbol af te schudden en profileert ze zich als iemand die oprecht begaan is met het lot van de wereld. Ze is Goodwill Ambassadrice, reist de wereld rond en trekt zich het lot aan van vluchtelingen en kinderen in de Derde Wereld. Regisseerde een film over de Balkanoorlog.

In april werd ze uitgenodigd om op de bijeenkomst van de G8 een speech te geven over het probleem van verkrachting als oorlogswapen. De wereld had meer belangstelling voor haar sobere kapsel en enkele grijze haren dan voor haar boodschap. ‘We think the look did make her look a little too mature for her 37 years’, klonk het subtiel op de site van een Hollywood’boekske’.

Een tikkende tijdbom in je lijf
Gisteren las ik aan de ontbijttafel haar verhaal. Dat ze uit voorzorg beide borsten heeft laten amputeren, om er zeker van te zijn dat haar kinderen haar niet zouden moeten zien lijden zoals haar eigen moeder die 10 jaar heeft afgezien. Marcheline Bertrand overleed op 56-jarige leeftijd aan kanker aan de eierstokken, en Jolie heeft een genetische afwijking die bij haar de kans op eierstok- en borstkanker enorm verhoogt. Alsof je met een tikkende tijdbom in je lijf rondloopt en het enkel een kwestie van tijd is voor de cellen in je lichaam helemaal op hol slaan.

Met de beschrijving van haar persoonlijke leed laat Jolie ons tenminste voor even vergeten dat ze ooit de fantasie van legioenen puberjongens prikkelde toen ze de rondborstige heldin Lara Croft vertolkte in Tombraider. De ironie: dat het afzetten van haar borsten haar nu misschien de air van serieux zal geven waar ze naar op zoek was.

Een haat/liefdeverhouding met onze boezem
Weinig vrouwen die met hun boezem geen haat/liefde verhouding onderhouden. Te groot, te klein, te verschillend en al helemaal niet zo perfect als we ze te zien krijgen in gespecialiseerde magazines of op TV. We verhullen ze of we spelen hun pronte vormen uit, we geven handenvol geld uit aan de juiste lingerie. Ook ik heb de weg afgelegd van onzeker pubermeisje (oh help, borsten!), heb als kersverse moeder ooit mijn dochter aan de borst gelegd (in de tijd dat borstvoedingsbh’s nog spuuglelijk waren) en kwam uiteindelijk op het punt dat ik toch best fier kon zijn op mijn boezem. Ik zou me geen leven zonder kunnen indenken.

Nu blijkt dat voor sommige vrouwen hun borsten ook nog eens een constante bron van zorgen zijn. Een defect gen hangt als het zwaard van Damocles boven hun hoofd, vervijfvoudigt de kans op borst- en eierstokkanker. Zeker vrouwen die in hun eigen familie de ravage hebben gezien die deze ziekte kan aanrichten, zullen misschien geneigd zijn om net als Angelina Jolie te kiezen voor het soort radicale zekerheid dat een mastectomie schijnt te bieden: een serieuze vermindering van de kans op borstkanker versus de aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat je op een bepaald moment getroffen zult worden door de ziekte. Alle respect voor iedereen die zich ooit door dit dilemma moet heen worstelen en voor de keuze die gemaakt wordt.

OneerlijkLangs de andere kant: laten we ook niet vergeten dat het volledig preventief weghalen van 1 of meerdere borsten niet de enige keuze is. Vrouwen van wie vermoed wordt dat ze een verhoogde kans hebben op kanker kunnen zich ook zeer regelmatig laten onderzoeken op knobbeltjes. In zeer veel gevallen staat de diagnose ‘borstkanker’ niet meer gelijk aan een doodvonnis. De wetenschap staat niet stil, chirurgen kunnen dankzij nieuwe technieken gelukkig vaak tumoren wegsnijden zonder dat de hele borst er aan moet geloven.

Niet elke vrouw met een gendefect zal kanker ontwikkelen en ook vrouwen zonder gendefect kunnen ziek worden. Zo oneerlijk is het leven wel.

Ingrid Verbanck