ZWARTE DAGEN

We investeren dit najaar niet in de beurs, maar in mode. Een kledingstuk mag weer meer dan één seizoen meegaan. Nu alleen nog slim kiezen uit die waaier aan trends.

“Ik ben een realist”, zei Alber Elbaz, creatief directeur van Lanvin, enkele maanden geleden in de vakpers. Dat was, welbeschouwd, een verrassende uitspraak. Mode had toch weinig of niets te maken met werkelijkheidszin ?

De tijden zijn veranderd en wie niet realistisch is, die is gezien. Tot vorig jaar ging ongeveer iedereen ervan uit dat een economische crisis weinig of geen invloed had op de luxe-industrie. Dat was vroeger zo. Maar de industrie is veranderd en de machine sputtert. Een aantal bedrijven is al opgedoekt, of in reanimatie. Daaronder Veronique Branquinho, Christian Lacroix en de Italiaanse licentiehouder van merken als John Galliano, Gianfranco Ferre, en Just Cavalli.

De sector twijfelt. In de discretie van vergaderzalen wordt nagedacht. Heeft een verlieslatend erfgoedmerk eigenlijk nog een bestaansreden ? Durven de modegiganten snoeien in hun prestigieuze merkenportefeuilles ? Welke merken gaan de komende maanden nog failliet ?

In afwachting van betere tijden wordt er veel minder geïnvesteerd. Advertentiebudgetten worden teruggeschroefd. Overal ter wereld worden modetijdschriften opgedoekt, soms grote namen – in Japan zijn bijvoorbeeld de lokale edities van Marie Claire en Esquire ermee gestopt.

De marketingafdelingen van de grotere modebedrijven hanteren nieuwe sleutelwoorden : authenticiteit en eerlijkheid. Mode moet waardevol zijn, en dat betekent niet noodzakelijk goedkoop. Fabrikanten moeten weer investeren in kwaliteit, heet het (waarmee impliciet wordt toegegeven dat die kwaliteit soms te wensen overliet).

Hetzelfde geldt voor consumenten. Die investeren maar beter in klassiekers, want tijdloos is duurzamer. Een kameelkleurige winterjas, bijvoorbeeld. Of een zwarte outfit, dé basiskleur bij uitstek. Wie ons trendrapport goed bestudeert, ontdekt dat een stevig paar leren, kniehoge laarzen dit najaar ook een goede investering is.

De middenklasse, die de sector het voorbije decennium fortuinen heeft opgebracht, wordt bedankt voor bewezen diensten. Laten we eerlijk zijn, klinkt het nu : authentieke luxe is niet voor iedereen. Jonge meisjes hebben afgedaan. De mode viseert nu échte, volwassen vrouwen. Dames met karakter en een hoger inkomen. Wat allicht verklaart waarom powerdressing dit seizoen ook zo’n grote trend is.

In de categorie van de luxemode behoort Hermès tot de winnaars van het seizoen. Voor dat merk is echte, eerlijke luxe nooit louter marketingpraat geweest. Wie investeert in een Birkin-tas, gokt niet. De conservatieve maar stijlvolle accessoires van Hermès passen perfect bij de tijdsgeest.

Het andere grote succesverhaal van het jaar is dat van Fast Retailing, het Japanse concern achter de winkelstraatketen Uniqlo dat dezer dagen voor het eerst voet zet op het Europese vasteland, met een vlaggenschip in Parijs. Uniqlo genereert fortuinen met spotgoedkope kasjmier truien in duizend-en-een kleuren.

Een crisis is traditioneel een goede voedingsbodem voor interessante alternatieven. Zie de punk tijdens de oliecrisis van de jaren zeventig. In 2009 is er weinig ruimte voor rebellie : underground en avant-garde zijn holle begrippen geworden. De luxegroepen en de winkelstraatketens hebben het idee van kleine merken en jonge ontwerpers min of meer uitgeroeid, en dan zeker in de vrouwenmode.

Dat wil niet zeggen dat er helemaal niets gebeurt. Uniqlo, alweer, is bijvoorbeeld een interessante alliantie aangegaan met de legendarische ontwerpster Jil Sander. De versmelting van fast fashion en high fashion is daarmee een feit.

1. TACHTIG IS PRACHTIG

Marc Jacobs gaf het eerste signaal voor de eighties-comeback tijdens de modeweek van New York, maar ook in Milaan en Parijs bleek de hevige nostalgie naar tijden van Dallas en Dynasty op tv. Balmain bracht een ode aan Michael Jackson en Giorgio Armani herbeleefde de eighties met leren baretjes, laqué handschoenen en powerdressing, dat alles op de noten van Tina Turner. Maar de jaren tachtig hadden nog andere gedaantes. Op de catwalks van Gucci, Emanuel Ungaro en Dolce e Gabbana vierden lycra, fluokleuren en kortgerokte discoglamour hoogtij, dat alles overgoten met de nodige brutaliteit. Als iemand écht reden had om het eighties-thema uit te spelen, dan wel Donatella Versace. Zij toonde kleurige satijnen jurken met asymmetrische schouders en veel bloot. Bij Louis Vuitton mixte Marc Jacobs de twee grote trends van het seizoen : de rebelse eighties met Parijse couture.

2. ici paris

Ouderwetse, typisch Franse elegantie is opnieuw en vogue. Zelfs bij een anders zo revolutionair merk als Balenciaga, waar Nicolas Ghesquière zich baseerde op archiefstukken van het huis. De jaren veertig zijn het op één na populairste decennium van de winter. Bij Hermès brengt Jean-Paul Gaultier flight jackets en andere door pilotenuniformen geïnspireerde looks. Dries Van Noten ontwerpt voor het tweede opeenvolgende seizoen Parisiennes in spectaculaire kleurencombinaties (geïnspireerd door Francis Bacon). Zijn mode is deze winter ingehouden en sober : gereed voor de recessie.

Ingetogen chic is ook van toepassing op de collecties van onder meer Chanel, Lanvin, Prada, Dior, D&G en Yves Saint Laurent.

3. schouderwerk

Brede schouders zijn hét visitekaartje van de jaren tachtig en helemaal terug komende winter. Hoewel we er in de eigthies niet echt van hielden, worden we dit najaar aangespoord om te experimenteren met allerlei varianten van de epaulettenlook. Kubusjes bij Bruno Pieters, vlinders bij Dolce e Gabbana, zachte Mickey Mouse-oren bij Balenciaga of puntige pagodes bij Balmain, waar Christophe Decarnin de trend al lanceerde afgelopen zomer. Het betere schouderwerk beperkt zich overigens niet enkel tot jasjes, ook jurken en blouses bewijzen dat dit mode is voor sterke vrouwen die – u voelt hem al komen – de schouders niet laten hangen.

4. zwart (en rood)

Zwart staat voor sober en is terug van eigenlijk nooit weggeweest. Met zwart sla je de bal nooit mis. Niet als consument, en ook niet als je Ann Demeulemeester heet en op zwart je imago hebt gebouwd. De ontwerpster grossiert (na een in oranje ondergedompelde zomer) opnieuw in de steenkooltinten. Bruno Pieters heeft van vorig seizoen zijn doorgedreven passie voor donker bewaard. Net als het minimalistische Maison Martin Margiela. Ook de wintercollectie van Kris Van Assche borduurt voort op zijn gitzwarte thema van de voorbije zomer. Opvallend : de ongewoon zwarte collectie van de anders zo uitbundige Roberto Cavalli en een aantrekkelijk geprijsde, geheel zwarte capsulecollectie van Comme des Garçons.

Maar eigenlijk is rood de crisiskleur bij uitstek. Yohji Yamamoto heeft dat goed begrepen : in zijn funeraire parade van serene zwarte mantels en rokken zit hier en daar een vonk rood. Prada mengt zwart met rood en roesttinten.

5. bont en breigoed

Bont is deze winter redelijk alomtegenwoordig, het vaakst als detail. Bijvoorbeeld : een mantel met bonten mouwen, zoals bij Bruno Pieters. Of pels als halsverwarmer ( Burberry Prorsum), schouderband ( Miu Miu) en op berenmutsen en wanten ( Marni). We noteren ook hier en daar een heropflakkering van de yetilook : een oversized, langharige jas of mantel. Gezien bij Dolce e Gabbana, Peachoo + Krejberg, Giambattista Valli, Iceberg, Sonia Rykiel, Emilio Pucci en Fendi. Wie zich bekommert om het lot van zeehondjes en ijsberen maar minder geeft om konijnen, kan bij A.F. Vandevorst terecht voor een bevallige trui in konijnenhaar.

En anders is er natuurlijk ook nog warm, comfortabel breigoed. De spectaculairste wollen plunjes waren in Milaan te vinden op de catwalk van Missoni, en in Parijs bij Ann Demeulemeester : dikke truien met lange franjes.

6. boyfriendcoats

Na de fel gehypete boyfriend jeans van afgelopen zomer, kunnen vrouwen deze winter een stijlvoller kledingstuk uit zijn kleerkast lenen : de boyfriend coat. Menige winterjas oogt dit seizoen twee maten te groot. Het zijn jassen voor machtige dames, die tegelijkertijd het lichaam lijken te beschermen, zoals bij Prada, Burberry Prorsum en A.F. Vandevorst. Vindt u het moeilijk kiezen uit het aanbod herfstkleuren ? Een kameelkleurig exemplaar is een van de meest tijdloze kledingstukken. Bij MaxMara is de camel coat al jaren een van de sterktes, dit seizoen met riem rond het middel zoals ook bij Dries Van Noten en Chloé. Raf Simons ontwierp voor Jil Sander een sober en strak exemplaar zonder kraag.

7. Warm rond de benen

Wie moe geëxperimenteerd is met leggings, vindt deze winter een nieuwe uitdaging in kniehoge leren laarzen. Lieshoog zelfs, voor de onbevreesde visservrouw die Prada in gedachten heeft. Bij Stella McCartney, Roberto Cavalli en Gucci is het niet altijd duidelijk waar de laars eindigt en de leren legging begint. Of misschien wel, het punt is alleszins dat leer rond de benen de laatste seizoenen even populair is als leren jasjes.

Voor wie ’s winters toch liever op comfortabele katoenen benen loopt, zagen we de mooiste en warmste broeken bij Haider Ackermann, Marni, Missoni en Dries Van Noten.

8. wikkels en spijkers

De mode in crisis ? Dan stoppen Comme des Garçons en Junya Watanabe hun klanten gewoon in beschermende wikkels. Van dekenstof bij de eerste tot dons bij de tweede. Crisiskleding betekent voor Alexander McQueen een parodie op een aantal belangrijke modefenomenen uit de twintigste eeuw (de New Look-jurken van Dior, de tailleurs in tweed van Chanel, en zijn eigen greatest hits). John Galliano vecht de crisis aan bij Christian Dior met Perzië en Poiret als inspiratiebronnen. Zijn eigen collectie is Oost-Europees geïnspireerd.

Tot slot : bling is allang niet meer hip, maar discrete glansstoffen en oversized juwelen blijven populair. Opvallend dit seizoen : gotisch aandoende spijkers bij merken als Gareth Pugh, Givenchy, Roberto Cavalli en Prada. Haider Ackermann doet het met kroonkurkachtige versiersels en Giorgio Armani speelt met reusachtige pailletten (doe-het-zelvers kunnen een soortgelijk effect bekomen met een dozijn cd’s en wat draad).

Door Jesse Brouns en Elke Lahousse – Foto’s Etienne Tordoir