Wijn

Eenvoudige, lekkere wijnen, die geen pijn doen in de portemonnee. Daar willen we het om de veertien dagen over hebben in deze rubriek. Château Simple, wijn voor beginners, die ook de kenners wel bevalt. Deze week: Dão uit Portugal.

Portugal heeft sinds zijn intrede in de Europese Unie een tiental appellations toegekend: Denominaçao de Origem Controlada. Deze DOC’s zijn niet allemaal even belangrijk. Drie piepkleine in de buurt van Lissabon werden al in de jaren 1910 omschreven: Bucelas (een 3000 hl wit, op zo’n 25 km van Lissabon), Colares (slechts 1000 hl op diepe zandgronden, 40 km van de hoofdstad, met speciaal laaggehouden druivenstokken tegen de hevige stormwinden), en ten slotte Carcavelos (300 hl op de flanken van Estoril, bijna in Lissabon-stad; een van de kleinste appellations ter wereld, zoet en versterkt als port).

De DOC’s Moscatel de Setubal (4000 hl, ook in de buurt van Lissabon) en Madera van het gelijknamige eiland, zijn eveneens versterkte wijnen zoals port. Blijven over vier belangrijke, vooral rode, appellations: Douro, Bairrada, Algarve en Dão. Vandaag hebben we het over deze laatste.

In heel Portugal zijn er 350.000 ha wijngaarden, maar er zijn ook 300.000 wijnboeren. Het is dus duidelijk dat de meeste van de wijnboeren net genoeg druiven produceren om 100 hl wijn te maken. Deze kleinschaligheid aan de bron brengt mee dat het Portugese wijnlandschap gedomineerd wordt door grote coöperaties, waaraan de boeren hun druiven toeleveren. In het Dao-gebied, 20.000 hectaren wijngaarden en 40.000 individuele wijnboeren, zijn 10 grote coöperaties werkzaam die samen meer dan de helft van alle Dao-wijnen produceren.

Het Dao-gebied ligt 80 km ten zuiden van de Dourovallei met als centrum de oude kathedraalstad Viseu. Het is een geïsoleerde enclave in centraal Portugal, die door omliggende bergen van de gure land- en zeewinden wordt afgeschermd. In het westen, ter hoogte van de universiteitsstad Coimbra, gelegen aan de oevers van de Mondego, is er in deze enclave een opening waar ook de twee andere rivieren van het gebied, rio Alva en rio Dao, doorheen stromen. De Dao gaf haar naam aan de wijn omdat ze helemaal in het gebied ligt. (In Portugal leeft wat frustratie aangaande de rivieren, omdat de meeste ontspringen in Spanje en als ‘vreemd’ worden ervaren. De Mondego, die van bron tot monding op Portugees grondgebied loopt, noemt men ‘de onze’). Het Dao-gebied is dus een afhellend driestromenland met uitgeslepen valleien waar de wijnstok op de hellingen staat tussen 200 en 600 meter hoogte. De ondergrond is haast uitsluitend graniet en de moeilijkste arbeid in de wijngaarden is het maken van gaten en sleuven in de harde rotsbodem. Het druivenbestand is ongeveeer hetzelfde als in de Dourovallei maar moet volgens de recente DOC-regels voor minstens 20 procent Touriga Nacional bevatten, de koningsdruif van de port.

Bijzonder gunstig voor de wijnbouw is het vroege invallen van de herfst, waardoor de temperatuur verlaagt en de fermentatie van de most vertraagt. Hierdoor wordt meer glycerol gevormd dan anders, waardoor de wijn een zachte textuur krijgt maar op de duur wel boeket verliest. Op internationaal vlak is er veel onderzoek naar gistsoorten die meer glycerol geven. Ook het vergisten op nieuwe eiken vaten, de malolactische gisting in deze vaten en vooral het omroeren van de gistrest met de gistende wijn, geven bijkomende glycerol: het geheim van de volle smaak van Meursault.

Het profiel van een Dao-wijn – na de verplichte lagering gedurende 18 maanden – is er een van tamelijk droge, ruwe wijn die zich moeilijk geeft. Dat komt onder meer door het feit dat het wijnmaken bij wet gemonopoliseerd is bij de wijnboeren-druiveneigenaars en de coöperaties: niemand, met uitzondering van de 10 coöperaties, mag Dao-wijn maken anders dan van eigen druiven. De grote handelshuizen die de wijnen lageren, bottelen en exporteren, moeten het stellen met wijnen die de coöperaties en de boeren hen leveren, ze mogen geen druiven aankopen om zelf Dao te maken. Op het coöperatieniveau is kwaliteit voor de internationale markt niet de eerste zorg: hun leden zijn generaties lang vertrouwd met harde tannines en houden ervan. Er wordt veel en excellent varkensvlees gegeten en het vette vlees schermt het gehemelte af voor de bittere hardheid, meer zelfs: de mond wordt verfrist.

Maar ook in het Dao-gebied groeit de trend naar meer geïndividualiseerde wijnen, weg van de grote melting pot. Quinta da Pellada van Alvaro Castro, een naar de wijnbouw gerecycleerd burgerlijk ingenieur, is de grote wegbereider. Ook de Quinta dos Carvalhais van wijngigant Sogrape gaat in die richting. Wat we in onze supermarkten vinden, zijn blends van over het hele gebied, onder merknamen.

Dao 1996, ‘Portico’

Matige kleur met een frisse nuance; discrete neus zonder onderbouw maar met een zekere finesse en schakering. Smakelijk, simpel en kort. (GB, 149 fr.)

Dao 1996, ‘Messias’

Frisse, rode kleur maar erg matige concentratie; discrete, wat puntige neus met iets fruit en iets oud hout. Tafelwijnsmaak zonder lengte. (Delhaize, 152 fr.)

Dao 1996, ‘Granado‘

Gelijkaardige kleur en een ruime fruitneus; in de mond iets meer concentratie dan beide vorige en een kleine aanzet tot een zekere persoonlijkheid, goed structuurzuur. (Colruyt, 139 fr.).

Volgende aflevering in Weekend Knack van 31 maart:

Montepulciano d’Abruzzo.

HERWIG VAN HOVE