Niemand schijnt deze vaas te kunnen thuiswijzen, graag uw oordeel.

Dit met gevlamde glazuren versierde pottenbakkersgoed wordt Vlaams aardewerk of Poterie Flamande genoemd. Het werd vanaf eind vorige tot aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog gemaakt in voornamelijk West-Vlaamse bedrijven. In het Land van Waas werd het ook vervaardigd in de fabriek van Scheerders van Kerchove. Met dit sieraardewerk gaven de ambachtelijke pottenbakkerijen een antwoord op de industriële revolutie. Tot eind vorige eeuw voorzagen pottenbakkers in het meeste kookgerei. Toen metalen recipiënten goedkoper werden, zagen ze hun voornaamste afzetmarkt verloren gaan, dus gooiden ze zich op de productie van siergoed voor tuin en interieur. Precies in die tijd komt in Groot-Brittannië de Arts and Crafts-beweging opzetten, die oude ambachten herwaardeert en belangstelling heeft voor ouderwets, handgedraaid en met loodglazuur versierd pottenbakkersgoed. Bijgevolg werd dit Vlaams aardewerk massaal over het Kanaal verscheept. De export naar de States was eveneens aanzienlijk, vermits ook ginds de beweging wortel schoot. Deze eigenaardige vaas past uitstekend in een Brits Arts-and-Crafts-interieur van rond 1880-1900. De vaas werd vermoedelijk gemaakt in de Bredense pottenbakkerij Bourgoignie, opgestart in 1858 en begin deze eeuw gesloten. In de klei gekraste versieringen en surrealistische vormen waren typisch voor de stijl van dit atelier. Later werd ongeveer dezelfde vaas geproduceerd door de Brugse pottenbakkerij De Uil, gesticht in 1909. Het bedrijf kopieerde veel modellen van andere ateliers. De vaas komt nog voor in de fabriekscatalogus van 1926. Zo zie je dat de laat-negentiende-eeuwse Arts and Crafts-stijl en de art nouveau veel langer zijn blijven doorleven dan algemeen wordt verondersteld. De jaren twintig worden immers geassocieerd met de kubistische art-decostijl.

Voor meer informatie over beide pottenbakkerijen verwijzen we naar het boek Volksaardewerk in Vlaanderen (uitgeverij Van De Wiele, Brugge 1987) waarin Werner De Baere het hele verhaal uiteenzet. Dit naslagwerk is jammer genoeg uitgeput, maar misschien wel te raadplegen in een bibliotheek.

De vaas heeft geen hoge waarde. Van alle vazen in Vlaams aardewerk wordt enkel de productie van het atelier Maes uit Torhout werkelijk hoog geschat. De rest koop je bij de brocanteur of op de vlooienmarkt tussen 3000 en 8000 fr.

PIET SWIMBERGHE