TIJDGENOTEN

Barbara Wyckmans (43) is direkteur-programmeur van het Tongerse kultureel centrum De Velinx. Het eerste portret in een nieuwe serie over kreatieve tijdgenoten.

ANNA LUYTEN

FOTO : LIEVE BLANCQUAERT

Ik wil laten doorstromen wat mijn tijdgenoten voelen, het hedendaagse tonen. Hedendaags is voor mij datgene dat niet gisteren gemaakt kon zijn en dat morgen te laat komt. We hebben hier net een eerste zomertentoonstelling achter de rug. Ze werd opgebouwd rond de Kroningsfeesten, een feest dat traditioneel om de 7 jaar in Tongeren plaatsvindt rond de Maria-kultus, met een ommegang. We vroegen Paul De Braeckeleer, een jonge kunstenaar, om zich te laten inspireren door het begrip kroon, met een prachtige hedendaagse tentoonstelling als gevolg. Deze tentoonstelling zou niet aanvaard zijn in 1988 en in de volgende editie in 2002 zou ze niet meer thuishoren.

Ik ben gepassioneerd door mijn werk, probeer die opdracht zo goed mogelijk te doen. Gedrevenheid is dan een onvermijdelijk gevolg. Ik had helemaal niet gedacht dat ik in de kultuursektor zou terechtkomen. Het gebeurde toevallig. Ik heb plastische kunsten gestudeerd maar het was mij snel duidelijk dat mijn toekomst hierin niet was weggelegd. Ik vond mezelf niet erg sterk en als ik niet bij de besten was, hoefde het voor mij niet. Door omstandigheden verhuisden wij van Boechout naar Limburg en gedurende mijn eerste twee jaar als Limburger was ik werkloos. Ik ben nu ontzettend blij dat de kinderen toen geboren zijn. Ik vrees dat ik later elke zwangerschap in funktie van mijn werk zou hebben uitgesteld.

Door toeval kwam ik als BTK’er terecht in het kultureel centrum van Hasselt. Mijn eerste opdracht was daar een sfeertentoonstelling te organizeren rond Hasselt 1900. Ik was voordien twee keer in Hasselt geweest en kende er niets of niemand. Misschien ligt deze ervaring wel aan de oorsprong van elke latere uitdaging. Met een verbetenheid heb ik toen alles op alles gezet om zoveel mogelijk over deze stad te weten te komen. Toen ik er later verantwoordelijk werd voor de kinderteaterprogrammatie heb ik me ook op dat gebied gestort, met een niet te voeden leerhonger en een niet te lessen dorst. Soms is een grote gulzigheid meer een deugd dan een zonde.

Ik streef naar volledigheid. Als ik op de laatste pagina’s van een biografie uit de reeks Privé-Domein een overzicht van andere gepubliceerde boeken lees, overvalt me de angst dat ik niet alles gelezen zal krijgen. Ik denk dat ik een perfektionist ben. Het lezen over deze levens Alma Mahler, wat een vrouw ! en het ontmoeten van mensen die met een grote intensiteit bezig zijn, stimuleert me. Het werkt magnetisch. Zeker in de kunstwereld. Ik geloof in toeval, maar niet in toevallig goede produkties. Ik denk dat goede kunstprodukties alleen maar afkomstig kunnen zijn van mensen die heel bewust goede dingen willen maken.

Op mijn beurt bewust met die goede produkties omgaan, vind ik als kultuurprogrammator eervol. Het publiek mag eisen dat men in een kultuurprogrammatie datgene terugvindt wat nu belangrijk is om gezien te worden. Een programmator is als een gids in een kultureel landschap. Een van de belangrijkste punten in de programmatie die we hier in Tongeren sinds een jaar opbouwen is het facet van het hedendaagse. Tongeren is een stad die heel veel naar het verleden kijkt. Ze profileert zich als de oudste stad van België. Daarom is het net hier zo boeiend om toekomstgerichte dingen te doen.

Het besef dat wij de laatste vijf jaar van deze eeuw meemaken, fascineert me. Wij, tijdgenoten hebben straks ons eigeneeuweinde. Tijdgenoten. Ik vind dat een mooi woord. Enerzijds roept het op om bewust van deze tijd te genieten en anderzijds doet het een beroep op een zeker solidariteitsgevoel van ons allemaal samen, in en ten overstaan van onze tijd. Het is toch fantastisch om net nu getuige te kunnen zijn van de laatste vijf jaar van de 20ste eeuw. Ik wil daar met al mijn zintuigen van genieten. De vijf eerste jaren van De Velinx lopen samen met de laatste vijf jaren van deze eeuw. Wij hebben vijf mensen gevraagd om tijdens die vijf jaar een dagboek bij te houden : de producer Wim Vanseveren, dichter André Sollie, schrijver Bart Moeyaert, de burgemeester van deze stad Patrick Dewael en Liesbet Dewallef, een meisje van zestien dat in het begin van volgende eeuw 21 zal worden. Zij zijn de verslaggevers van het tijdelijke genootschap van het laatste lustrum van de 20ste eeuw. Ik wil bewust op dat nieuwe schip van het jaar 2000 stappen. Het idee geeft me energie. Ik wil iets mee op gang brengen. Mijn streven is dat kultuur in Tongeren iets evident wordt. Begin volgende eeuw moet kunstbeleving hier een plaats krijgen in de familie Doorsnee.