Rimpels moet je verdienen

Het zat er al een tijdje aan te komen : na enkele onschuldige tv-flirts krijgt fotografe Lieve Blancquaert haar eigen Canvasprogramma, ‘De film van mijn leven’. Tussendoor portretteert ze, voor een kalender van Dove, dames boven de 50 naakt. Een gesprek over haar passie voor beelden en voor oudere vrouwen.

Voor De film van mijn leven grasduinden Lieve Blancquaert en haar Canvasploeg in oude, vergeten documentaires. De mensen die er hun verhaal in deden, zoekt ze nu, zoveel jaren later, terug op. Als fotografe biedt dit haar de kans om te reflecteren over de beeldcultuur en inzichten te verwerven in hoe we naar mensen kijken. “We gaan nu zoveel anders met beeldtaal om dan twintig jaar geleden”, stelt ze vast. “Tv-beelden kunnen tegenwoordig véél verder gaan. Niemand vindt het nu nog vreemd dat je sfeerbeelden toont die au fond niets te maken hebben met het onderwerp van je reportage.”

Bij de eindselectie van de onbekende mensen die ze opnieuw probeert te traceren, gaat Blancquaert op haar gevoel af. Het sociaal engagement dat veel van haar werk typeert, borrelt ook deze keer weer op. “Ik ben bijvoorbeeld benieuwd hoe het nu iemand vergaat die twintig jaar geleden alleenstaande moeder was en in armoede leefde. In Tsjechië ga ik op visite bij een zigeuner omdat ik wil weten of zijn jongensdroom, fotograaf worden, is uitgekomen. Het mondt vaak uit in gesprekken over het lot.”

De fotografe is blij dat zich met televisie een nieuwe wereld opent. Maar zeggen dat ze behoefte had aan zo’n uitdaging is een brug te ver. “Dit is spontaan op me afgekomen. Vertelt Canvas me morgen dat het voorbij is, dan zal ik daar vrede mee kunnen nemen.” En ja, ze méént het. “Met je gezicht op tv komen, is geen cadeau”, zucht ze. “Ik wéét dat de messen klaar liggen. Ik heb met mezelf een afspraak : Als ik er zelf achter kan staan, beschouw ik de missie als geslaagd. Wat anderen er ook over mogen beweren.”

Omdat Lieve door omstandigheden een publiek figuur is geworden, heeft ze voordien nooit stilgestaan bij de consequenties. “Mocht ik geweten hebben wat ik nu weet, zou ik dan die weg nog inslaan ? Mensen zijn heel hard in hun oordeel over publieke figuren. Sommigen zitten te wachten tot je iets fout doet om je daarop te kunnen pakken. Als ik in een restaurant klaag over het slechte eten, gaat als een vuurtje de stad rond wat een arrogante bitch ik wel ben. Mijn hart heeft altijd op mijn tong gelegen, maar ik merk nu dat die openheid begint af te stompen.”

Ze had rubrieken in De laatste show, Zomer 2005 en Zomer 2006, droeg haar steentje bij aan de verkiezingsprogramma’s van het voorbije jaar en krijgt nu een volwaardig programma. Het is ironisch : ze krijgt kansen op tv, terwijl leeftijdsgenoten Martine Prenen en Ingeborg zonder pardon op de keien worden gezet. “Bij een iets serieuzer format als De film van mijn leven zijn rimpels blijkbaar wél veroorloofd. Ben ik daardoor misschien geloofwaardiger dan een meisje van twintig ?” lacht ze.

Na Meisjes van veertig (met Annemie Struyf) en het boek en de tentoonstelling Vrouw (met Betty Mellaerts) is de Gentse nu ook gevraagd om vijftigplussers te portretteren voor de naaktkalender 2008 van Dove (zie ook p. 14). Voor een campagne met ouder wordende vrouwen, slechts één adres : Lieve Blancquaert. “Hoe gaat dat, van het ene komt het andere”, reageert ze. “Feit is dat het thema ouder worden me fascineert.”

In de kalender moeten trotse vrouwen poseren. “Vrouwen die hun rimpels hebben verdiend”, verwoordt Lieve het. Belangrijk detail : de beelden zullen niét geretoucheerd worden. “Daarmee gaat Dove tegen alle reclamenormen in”, weet ze. “Toch heeft het daar succes mee, omdat mensen zich erin herkennen.” Voor vrouwen zoals de fotografe, zelf 43, is dat een troost. Want : iederéén worstelt met zijn rimpels. “De druk is gigantisch groot, maar we moeten wel realistisch blijven : in Afrika liggen ze niet wakker van hun rimpels. Zolang de welvaart groeit, zal de obsessie om jong te blijven ook toenemen.”

Maatschappelijke druk of niet, mensen bekennen zelden dat ze zich oud voelen, zelfs al passeren ze de veertig. “Pas als ik in de spiegel kijk, word ik eraan herinnerd dat ik een vrouw van boven de veertig ben”, geeft Blancquaert toe. Nog een moment waarop ze zich realiseert dat ze geen twintig meer is : na een stevig avondje stappen. “Zo hard feesten als vroeger kan ik niet meer. Ik ben in alles veel soberder geworden. Bovendien verzorg ik me beter. Zij die destijds tegen sport was, gaat nu geregeld lopen en fietsen. Daar gaat mijn voornemen om als wildebras te eindigen”, grijnst ze.

Tot slot wil ik van haar, als kenner, weten wat een beeld mooi maakt. “Als je er iets bij voelt, is een foto geslaagd”, luidt het antwoord. “Uit het beeld moet het gevoel spreken dat ik er wou insteken. Als het doel is trots te laten zien, moet je die trots echt voélen wanneer je de foto bekijkt. Ik stuur die gevoelens : dat is de macht van de fotograaf.”

De film van mijn leven, vanaf 27 februari op Canvas.

Door Peter Van Dyck I Foto Guy Kokken