Regels breken is een regel

De sampler is hun belangrijkste instrument, ze maken kleren van papier, leer en kleefband en verheffen ruilhandel tot kunst. Dit zijn de gekke, wilde meiden van Chicks on Speed.

:: ’99 Cents’ komt op 6/10 uit bij Chicks on Speed Records/PIAS.

Wat in 1997 begon als een grap, is zes jaar later uitgegroeid tot een mini-imperium. De Amerikaanse Melissa Logan en Australische Alex Murray-Leslie leerden de Duitse Kiki Moorse kennen op de kunstschool in München. In een poging om de verveling te breken, organiseerde Kiki illegale party’s. Het waren immers de hoogdagen van de techno.

Daar ontstond het idee om een fake band uit de grond te stampen. Meer geïnteresseerd in merchandising dan in muziek, fabriceerden ze The Box Set, met daarin een T-shirt, een badge, een poster en een huisbereide collagetape getiteld I Wanna Be a DJ Baby.

Intussen hebben de naar Berlijn verhuisde dames-met-een-punkattitude een eigen Chicks on Speed Records-platenlabel (met Le Tigre rond riot grrrl-goeroe Kathleen Hanna als paradepaardje) en een radioprogramma, een eigen kledinglijn met outfits vervaardigd van papier, leer en kleefband (kleding die ze te koop aanbieden op de webshop www.sellout.chicksonspeed.com, al dromen ze luidop van een boetiekketen), bedenken ze platenhoezen en kunstinstallaties, en bereiden ze het eerstdaags bij uitgeverij Booth-Clibborn te verschijnen Chicks on Speed : It’s a Project !-boek voor.

Blind voor de ironische onderlaag, zien de Amerikanen hen als feministische polemisten. Je zou ze ook andersglobalisten kunnen noemen. Het kersverse album 99 Cents staat in het teken van Cheap Art. Elitarisme in muziek, kunst en mode is hen een doorn in het oog. Toen ze nog studeerden, pakten ze uit met de Trading Post-performance : op een plein in München stalden ze op drie tafels persoonlijke bezittingen uit en verleidden ze voorbijgangers tot een ruilhandel.

De muziek op 99 Cents is evenwel niét goedkoop. Scoorden ze hun eerste successen met covers – Warm Leatherette ( The Normal), Euro Trash Girl ( Cracker) – en samplecollages, deze keer hoor je vooral elektronische popsongs à la Madonna.

Hoe zijn jullie op het grappige idee gekomen om collega Peaches op ‘We Don’t Play Guitars’gitaar te laten spelen ?

Kiki Moorse : We Don’t Play Guitars is gegroeid uit een remix voor Vivid. We kregen echter geen toelating om de oorspronkelijke gitaarriff te gebruiken. Dus dachten we : waarom Peaches niet vragen om een solo te spelen ?

Melissa Logan : We hebben best respect voor vrouwelijke gitaristen, maar zelf zo’n gitaar vastpakken, zouden we nooit doen.

Is er geen enkel instrument dat je zou willen bespelen ?

Logan : Toen we klein waren, werden we door onze ouders gedwongen om naar de muziekschool te gaan. Ik heb saxofoonles gehad, maar op een instrument oefenen tot je het beheerst, is niet ons idee van creatief zijn. We kiezen er bewust voor geen muzikanten te worden. Zo’n machine als een sampler is gewoon heel praktisch.

Toch is er wel een zekere evolutie merkbaar. In het prille begin verklaarden jullie dat songs van geen tel waren, terwijl ’99 Cents’ wel degelijk op het liedjesschrijven is toegespitst.

Moorse : In eerste instantie wilden we een playbackband zijn. Zonder zelf nummers te pennen. Maar na een tijdje moesten we vaststellen dat dit strontvervelend was. We haalden er helemaal geen voldoening uit. Stilletjes aan hebben we ons dus ontwikkeld tot wat je songschrijvers zou kunnen noemen.

Logan : We hadden onszelf uitgedaagd om creatief te zijn met een absoluut minimum aan middelen. We wilden muziek maken, reduceren tot pure expressie. Maar na twee shows de songs geplaybackt te hebben, hielden we het voor bekeken. Al blijf ik erbij dat het een interessante benadering was om met vrijwel niets van start te gaan.

Hadden jullie je zes jaar geleden kunnen inbeelden dat Chicks on Speed zou uitgroeien tot wat het nu is ?

Moorse : Nee. Ik had nooit kunnen denken dat het een fulltime job zou worden.

Murray-Leslie : O, ik wel, hoor. Ik had meteen het gevoel : dit werkt.

In welk van de drie domeinen – muziek, kunst en mode – voelen jullie je het meest thuis ?

Murray-Leslie : In een atelier aan een tentoonstelling sleutelen, is voor mij persoonlijk het bevredigendst omdat het een werk van langere adem is. Een live show daarentegen is heel kortstondig. Een optreden verloopt niet altijd zoals gepland, al heeft dat natuurlijk ook zijn charme.

Moorse : In de muziekwereld voelen we ons evenwel het meest geaccepteerd.

Logan : Ons doel is net de muren tussen de verschillende disciplines te slopen. De muziek heeft een invloed op de mode en omgekeerd.

Murray-Leslie : We hebben onlangs de handen in elkaar geslagen met Jeremy Scott voor het ontwerpen van 36 patronen die ook de cover van ons boek zullen sieren.

Logan : Dat zal uiteindelijk leiden tot een Fluxus-achtige kunstinstallatie. Foto’s daarvan zullen dan weer hoezen opleveren. Het is een sneeuwbaleffect.

Murray-Leslie : Een goed voorbeeld is de singlehoes van We Don’t Play Guitars. De mond die daarop prijkt, staat ook afgebeeld op de kleren die we dragen in de clip en op een nieuwe T-shirtcollectie. Het is soms moeilijk om in de muziekindustrie managers ervan te overtuigen onze projecten als één geheel te beschouwen. Dat maakt voor ons de uitdaging om alles mooi op elkaar te doen aansluiten, nog groter. Het is onze ultieme droom om een ruimte te vinden waarin we alles samen kunnen presenteren.

Logan : Wie weet stappen we ooit nog de architectuur in om zélf zo’n ruimte te bouwen ( lacht).

Dat jullie Peaches, Adult-zangeres Nicola en Miss Kittin op ’99 Cents’ hebben uitgenodigd, moeten we dat als een symbolische daad zien ? Zo van : wij, koninginnen van de elektronische muziek, steunen elkaar ?

Logan : Het zijn allen vriendinnen, en ze waren toevallig in de buurt tijdens de opnames. Een bewust concept schuilt er dus niet achter. We vroegen verder Tina Weymouth van Tom Tom Club voor de remake van Wordy Rappinghood. Dát is pas uitgegroeid tot een hymne van sterke vrouwen. Er zingen in totaal vijftien vrouwen op, tot bevriende dj’s en onze publicist toe. Héél opwindend.

Peaches is een Canadese die, net als jullie, in Berlijn is beland. Is die stad een asielcentrum voor gefrustreerde creatieve geesten ?

Moorse : Berlijn is een heel vrije stad. Iedereen doet zijn zin. Het is een inspirerende omgeving.

Logan : Als ik bezoek krijg van New Yorkers, stuit hun arrogante gedrag daar op een muur van onbegrip. Zo ken ik een clubeigenaar die zich als een maffioso aanstelt. Hij regelt louche zaakjes, licht groepen op en komt nooit zijn beloften na. Dat pákt daar dus niet. Zijn reputatie ging als een lopend vuurtje door de stad. Iedereen kent zijn praktijken intussen, met als resultaat dat hij geboycot wordt. Berlijn heeft ook zijn lelijke kantjes. Dat maakt het authentiek. Everybody’s freaking out. Je hoeft je niet op te kleden als je uitgaat. Je leeft er op straat.

Murray-Leslie : Er zijn veel fashion victims. In positieve zin.

Moorse : Ja, want niemand maakt zich druk. De taxichauffeur die me deze morgen naar de luchthaven bracht, had lang haar, felgroen geverfd. In andere Duitse steden zal je zoiets nooit zien.

Berlijn is dus de absolute tegenpool van München, waar het Chicks on Speed-verhaal begon ?

Moorse : Zeker. Weet je dat we nog nooit zijn uitgenodigd om in München op te treden ? Ze nemen ons daar nog altijd niet serieus.

Valt hen dat eigenlijk kwalijk te nemen ? Wat jullie doen, is vaak ’tongue-in-cheek’.

Logan : Dat je je soms van ironie bedient, wil nog niet zeggen dat je het niet zou menen. Een song als Sell Out heeft een dubbele bodem. Er zit ook zelfkritiek in. We beseffen heel goed dat Chicks on Speed een product is geworden, dat aan de hand van gekke marketingstrategieën verkocht wordt.

Murray-Leslie : We observeren de wereld rondom ons. We steken er de draak mee, maar stellen ons tegelijk vragen.

Logan : Wij maken evengoed deel uit van die wereld. We willen ons niet arrogant opstellen. Mensen vragen ons soms : hoe kan je het kapitalisme bekritiseren, terwijl je zelf een webshop hebt ? We willen niet passief aan de zijlijn blijven staan. We storten ons graag in allerlei avonturen en zien onderweg wel wat ons bevalt en wat niet. We zijn nog volop onze weg aan het zoeken.

Begaven jullie je op het slappe koord toen jullie kleren van H&M hermodelleerden, ondanks jullie kritiek op die firma ?

Moorse : We hebben kleren van hen gemuteerd, dat klopt. Dat was in de tijd dat we nog niet genoeg geld hadden voor eigen podiumoutfits. We kregen T-shirts van H&M en versneden die.

Logan : Eigenlijk zou het illegaal moeten zijn, dat een firma als H&M zulke lage prijzen hanteert, om uitbuiting van werkkrachten te vermijden. Dat zou echt gereguleerd moeten worden. In een reactie daarop verkochten wij ónze versies verschrikkelijk duur via onze webshop. Na enkele weken voelden we ons daar niet langer goed bij. We waren deel geworden van de machinerie. Het is voor ons één lang leerproces. Met elk project worden we weer wat wijzer. Wij lezen geen boeken over fair trade, we leren van onze eigen ervaringen en fouten.

Zijn de regels in de mode echt zo rigide als jullie doen uitschijnen in de song ‘Fashion Rules !’ ?

Moorse : Ik vind ze toch vrij rigide, hoor. Neem nu de doctrine dat je elk half jaar je garderobe moet vernieuwen.

Logan : Regels breken, kan natuurlijk ook een regel op zich worden. Je kan niet om regels heen. De marketing van punk bijvoorbeeld, was een valstrik. Een van de eerste lessen die er op de kunstschool werden ingepompt was : regels zijn er om gebroken te worden.

Voor de hoes van ‘Fashion Rules !’ engageerden jullie Karl Lagerfeld. Klopt het dat hij eerst wat achterdochtig was ?

Moorse : Nee. Hij had óns benaderd. Hij deed een shoot voor V Magazine met elektronische acts als Vive La Fête, DJ Hell, Matmos, Miss Kittin & The Hacker, Peaches, Fischerspooner en wij. De reportage was getiteld Music Looks Better With You(een verwijzing naar de dancehit Music Sounds Better With You van Stardust). We moesten naar zijn beroemde studio in Parijs komen. Hij kweet zich verschrikkelijk snel van zijn job. In één dag fotografeerde hij de hele meute. Na afloop vroegen we hem of hij ineens een sessie voor onze hoes wou doen.

Logan : Hij raadpleegde even zijn assistenten en zei dan ‘ja’. Waarop hij vertrok om te dineren. We vreesden even dat hij niet meer zou terugkeren. We merkten dat hij goed omringd is door professionele medewerkers. Moet wel, want dat hij een drukbezet man is, werd ons snel duidelijk. Hij hield van onze excentrieke stijl, die hij als typisch Berlijns herkende.

Op de papieren kledij die jullie vijf jaar geleden begonnen te ontwerpen, citeerden jullie quoten uit recensies van jullie platen.

Murray-Leslie : Pressing the Press heette die campagne. Er is een heel hoofdstuk aan gewijd in ons boek.

Logan : In Groot-Brittannië is een hoop bands bang van de pers. Ze zijn paranoïde en weigeren journalisten te woord te staan. Omdat ze het gevoel hebben dat de pers toch maar met de botte bijl op hen inhakt. We wilden om die reden de macht weer in eigen handen nemen. Quoten uit de besprekingen halen, ze verknippen en in kledij verwerken, leek ons dé manier om toch het laatste woord te hebben.

Amuseerden jullie je met de lectuur van de recensies ?

Logan : Jaja. Nog altijd trouwens. Zo’n titel als Spiced Girls : the Insane World of Chicks on Speed : prachtig, toch ? ” We finally liberated the wooden cockplanksubstitute”, schreef iemand over We Don’t Play Guitars.

Ik heb er ook nog een mooie gevonden : “They sound like a drunken Gary Numan. ”

Logan :Cool. Spijtig dat we daar niet eerder op gebotst zijn, dan zou een heel geschikte geweest zijn voor Pressing the Press.

Waren jullie verrast toen NME plots een hype rond jullie creëerde ?

Moorse :Pierce Martin, de man die daar verantwoordelijk voor was, heeft ook voor Peaches,Gonzales en Kid 606 de doorbraak geforceerd.

Logan : Het klimaat is intussen helemaal omgeslagen. Het is zo kunstmatig, al die hypes. Ze hemelen je helemaal op en breken je wat later met evenveel plezier tot op de grond af.

Moorse : De popcritici willen, met hun grote ego, zo graag de eersten zijn om je te ontdekken. Wanneer het nieuwe eraf is, ben je niet langer interessant.

Logan : De aandacht die we van The Face kregen, was positief. Een direct gevolg daarvan was dat we gevraagd werden om in Israël te komen spelen.

Murray-Leslie : We mogen de pers dan bekritiseren, we moeten toch ook toegeven dat we een stevige push hebben gekregen. Maar het is ook een gevaar om zo snel geroemd te worden. Je krijgt weinig tijd om te groeien. Elke dag opgebeld worden, zorgt voor druk. Toen we, een maand nadat Time Magazine een stuk aan ons had gewijd, door de VS toerden, ondervonden we dat de verwachtingen heel hoog lagen.

Logan : Zo’n slechte zaak is dat niet. Want dat verplicht je om harder te werken en op de tippen van je tenen te staan. n

Tekst Peter Van Dyck

“In eerste instantie wilden we een playbackband zijn. Zonder zelf nummers te pennen. Maar na een tijdje moesten we vaststellen dat dit strontvervelend was.”

“Ons doel is de muren tussen de verschillende disciplines te slopen. De muziek heeft een invloed op de mode en omgekeerd.”

“Voor ons is alles één lang leerproces. Met elk project worden we weer wat wijzer. We leren van onze eigen ervaringen en fouten.”