DE DROOM VAN VEEL REIZIGERS : ANTARCTICA ONTDEKKEN. DE NACHTMERRIE VAN MISSCHIEN EVENVEEL GLOBETROTTERS : DE BERUCHTE DRAKE PASSAGE OVERSTEKEN OM OP HET WITTE CONTINENT TE RAKEN. OF KAN HET OOK ANDERS ?
Tot voor kort konden enkel wetenschappers of onderzoekers de shortcut gebruiken om in Antarctica te raken : vliegen van Zuid-Amerika of zelfs van Kaapstad, in drie uur naar het Laatste Continent, zonder Drake Passage. Gezond en wel, geen geelgroene kleur, omgedraaide maag of andere zeeziektesymptomen van de soms vijftien meter hoge golven waar het stuk oceaan tussen het topje van Zuid-Amerika en het Antarctische Schiereiland zo berucht voor is. In 2001 kwam een Chileens bedrijf op het idee om een luchtbrug in te leggen tussen Punta Arenas, de meest zuidelijke stad in Chileens Patagonië, en het Antarctisch Schiereiland. Niet alleen voor biologen, oceanologen en weerdeskundigen, maar ook voor de gewone toerist. Geen verloren dagen in de open zee, wel Antarctica to the point in een fantastische zesdaagse, met verblijf op een kleinschalig expeditieschip.
KORT MAAR INTENS
Hier konden Schackleton en Amundsen alleen maar van dromen : comfortabel aankomen in Punta Arenas bij valavond, onder een expressieve wolkenhemel die je verwelkomt. Of misschien wel waarschuwt, wie weet. Punta Arenas is zo een van die einde-van-de-wereldstadjes waar vreemde vogels en excentriekelingen terechtkomen. Onder andere diegenen die van hier voor een lange tijd naar Antarctica vertrekken om er te gaan werken en leven. “We doorkruisten met een 4×4 net Chileens Patagonië en bezegelen onze reis met een weekje Antarctica”, vertelt Matthias, een tv-producer uit Duitsland, die een van onze medegasten blijkt te zijn. We leren hem kennen tijdens het welkomstdiner in het hotel, de avond voor vertrek. “Hoe het zal zijn om te vliegen naar Antarctica ? Geen idee, in elk geval liever drie uur vliegen dan drie dagen zware zee”, lacht hij.
De briefing van Antarctica XXI licht het een en ander toe. Wat kan op Antarctica en vooral wat kan niet. Hoe bescherm je dit fragiele stuk aarde als bezoeker ? Hoe stap je uit een zodiac bij woelige en ijskoude zee ? Wat gebeurt er als we landen met het vliegtuig ? En het antwoord op de prangende vraag van de vijftig andere medereizigers : “Kunnen we morgen vertrekken ?” “Het ziet ernaar uit dat het weer stabiel is, maar dat is hier altijd onder voorbehoud”, antwoordt een expeditielid van Antarctica XXI. “Met wat geluk vliegen we morgen, net na de middag. Hou je klaar.”
TICKETJE RETOUR NAAR ANTARCTICA
Het vliegtuig ziet er vrij gewoon uit, niet zo’n machine zoals je soms op National Geographic te zien krijgt. Van die Russische, stalen kisten met een glazen neus en een baardige piloot aan de stuurknuppel. De BAE-146, gebouwd door British Aerospace, ziet er neutraal uit. Landen doen we straks op King George Island, waar de Chileense basis Eduardo Frei is gevestigd. Niet op ijs, maar wel op een gewone airstrip die in het extreemste geval wat bedekt is met droge sneeuw. Technisch gezien is dat nog niet op het Antarctisch Schiereiland, maar wel op de Zuidelijke Shetlandeilanden. In de verte dobbert de M/V Ocean Nova, ons expeditieschip voor de komende zes dagen. Speciaal gebouwd in Denemarken om ijzige zeeën vlot de baas te kunnen, met een capaciteit van maximaal 68 toeristen. Veel andere schepen hebben meer dan honderd passagiers aan boord en dat is in Antarctica echt niet handig.
Na een korte zodiactocht vanaf King George staan we in de lounge van de Ocean Nova. Een drankje om op te warmen, en een welkom van het twaalfkoppige expeditieteam : een paar doorgewinterde biologen, een historicus, een ornitholoog, een oceaankundige en een dokter die al jaren Arctische en Antarctische wateren bevaren. Sommigen werkten nog op de oude Russische nucleaire boten en hebben verhalen te vertellen. Het perfecte entertainment.
DE BRANSFIELD STRAIT OVER
Eén blik door de patrijspoort zegt genoeg : een zonovergoten, vroege morgen met zicht op Mikkelsen Harbour op Trinity Island, waar er straks een landing is. In de sterke, rubberen zodiacs kunnen er acht tot tien passagiers. Reddingsvest aan, zonnecrème en -bril op en camera’s in de aanslag. In de sneeuw liggen enkele Weddellzeehonden te zonnen. Een zeeluipaard cirkelt rond de zodiacs en verdwijnt terug. “Gevaarlijke beestjes”, grijnst de bioloog. “Het is geweten dat ze gewoon dwars door zodiacs kunnen bijten.” Wat verderop bij het oude walvisstation zit een collectie snaterende ezels-pinguïns. “Versper nooit een pinguïn de weg,” legt Mariano, de expeditieleider uit, “pinguïns hebben altijd voorrang. No matter where !”
In de namiddag, na uren varen door een sensationeel stil en wit landschap en een hartige lunch, is er een zodiactocht tussen ijsbergen en schotsijs in Cierva Cove. Locatie is de zuidkant van Kaap Herschel in Hughes Bay langs het Antarctische Schiereiland. In de verte het Argentijnse onderzoekstation Primavera, en dicht bij onze zodiac krabbenrobben, pinguïns en enkele skua’s, roofmeeuwen.
De zodiacs slalommen tussen de ijsbergen, om dan even de motor af te leggen – bijna bovennatuurlijke geluiden nemen de ruimte in. Het ijs dat miljoenen jaren oude lucht vrijlaat, in de verte ijsblokken die afbreken van gletsjers, iets dichter een ijsberg die juist kantelt. Iedereen aan boord geniet op zijn eigen manier. Oud, jong, zussen samen op reis, vader en zoon, verliefde koppels, singles, vrienden onder elkaar, Zuid-Amerikanen, een koppel Duitsers, Amerikanen, Engelsen, een Fransman en een bende vrienden uit Hongkong. Dit is geen cruise met entertainment of opgekleed gedoe ’s avonds. Daarvoor kom je niet naar An-tarctica.
MET GROET AAN DE BELGEN
Vandaag op het programma : vroeg opstaan om langs het Antarctisch Schier- eiland te varen en enkele stops te maken. Voor de wakkere vogels, diegenen die van dat speciale Antarctische ochtendlicht houden, om zes uur koffie in de lounge. De rest ontbijt rond halfacht. “Om negen uur gaan we aan land bij Port Lockroy, een Britse basis met een charmant museum en bemand door enkele dames die hier een project hebben om de impact van menselijk contact op pinguïns te meten.” Behalve een museumpje dat toont hoe ze hier vroeger werkten en leven is er een souvenirshop en kun je er een ansichtkaart versturen. “We hebben geluk met het mooie weer”, bekent een van de expeditieleden. “Straks als we door het nauwe Lemairekanaal varen, op weg naar Petermann Island, zal het landschap spectaculair zijn.”
Die doorgang krijgt weleens het bijnaampje Kodak Gap, vanwege zijn fotogenieke karakter. Het kanaal is vernoemd naar de Belgische ontdekkingsreiziger Charles Lemaire, die ook door Congo trok. Dat veel plekken op het Antarctische Schiereiland naar België verwijzen, hebben we natuurlijk te danken aan de beroemde Belgica- expeditie van Adrien de Gerlache die in 1898 voor de eerste keer door dit kanaal zeilde.
Petermann Island is een perfecte plek om op het gemak tussen de pinguïns te gaan zitten. Bijna iedereen blijft zo lang mogelijk aan land tot de Ocean Nova verder moet, richting het Oekraïense Vernadskystation, 365 dagen bemand door onderzoekers. Behalve met meteorologische metingen vullen ze hun dagen met snoo- keren, met oude elpees en natuurlijk met wodka. “Ook een glaasje ?” vraagt een van de onderzoekers terwijl hij op zijn dikke kousen naar de bar sloft. “Maak het jullie niet te comfortabel, want straks hebben we een barbecue aan dek”, lacht een expeditielid wanneer hij een paar van zijn passagiers aan de bar ziet hangen.
Terug aan boord zorgt de overvriendelijke, Chileense hotelmanager Loli en haar restaurantteam voor een onvergetelijke avond. Met uitzicht over het rustige water met drijvende ijsbergen en ronddobberende ijsschotsen, bevolkt met zeeleeuwen en pinguïns, genieten we een rasechte, Zuid-Amerikaanse parrilla. “Wordt het nog beter dan dit ?” vraagt iedereen zich af.
HET IJZIGE PARADIJS
Ja natuurlijk, want de volgende dag belooft het team A day in Paradise. De spiegelgladde Paradise Bay is voor veel Antarcticareizigers een hoogtepunt. Tijdens de korte nacht voer de Ocean Nova de baai binnen, zodat we vroeg in de ochtend met de zodiacs op verkenning kunnen trekken. De nacht was koud en er vormde zich een dun ijslaagje op het water, frazil. We varen langs enorme ijsschotsen waar zeehonden op liggen te soezen en passeren ijsbergen met artistieke vormen. Aan het einde van de tocht ankeren alle zodiacs in het midden van de baai. Er wordt warme chocolademelk met rum uitgedeeld zodat iedereen lachend op de groepsfoto kan.
Voor het eerst zetten we voet aan wal op het eigenlijke Antarctische vasteland. Eerst beklimmen we een kleine heuvel van waar het grootse landschap over Paradise Bay te bewonderen valt. De wateren rond de volgende stop, Danco Island, zijn een hotspot voor bultrugwalvissen en dwergvinvissen. Als extra krijgen we een schouwspel van voedende bultruggen te zien, net terwijl aan boord iedereen aan het aperitiefje begint. Helemaal spectaculair wordt het wanneer enkele orka’s tevoorschijn komen. De kapitein vertraagt en het schip glijdt geluidloos door het water. Weinig medepassagiers zijn er rouwig om.
POOTJEBADEN IN DE ANTARTIC
De Ocean Nova verlaat het Antarctische Schiereiland, richting Zuidelijke Shetlandeilanden. De gps wijst naar Whaler’s Bay en het beroemde Deception Island : een eiland, een wakende vulkaan en een ondergelopen caldeira met een verlaten walvisstation en zwart zand dat op sommige plaatsen warm is door de thermische activiteit. Een moedig koppel uit Canada riskeert zich in het water. Het zijn de enige twee ijsberen aan boord. De laatste highlight van deze trip is Yankee Harbour tussen Glacier Bluff en Spit Point aan de zuidwestkant van Greenwich Island. Tien meter boven het strand hebben ezelspinguïns nesten gemaakt, er zijn zo’n vierduizend broedende paren.
Ondertussen slaat het weer om. Grijze hemel, sneeuw in de lucht, een serieuzere golfslag. “Dit is niks, maar dan ook niks, vergeleken met de Drake Passage”, lacht een van de expeditieleden. “Ga eens kijken bij de kapitein en je ziet onmiddellijk dat dit peanuts is.” Terwijl het schip nu en dan een golf over zich krijgt, zitten de kapitein en eerste officier rustig in hun stoel van een kopje koffie te nippen. A normal day in the office.
DOOR DEBBIE PAPPYN
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
