ONDER ÉÉN DAK

Het is duur en bij momenten eenzaam. Waarom alleen wonen als je kunt samenwonen met andere vrijgezellen ?

Gewoon. Omdat alleen ook maar alleen is”, zegt de eerste. “Ja”, bevestigt de tweede. “Ja”, zegt nummer drie. “Ja”, volgt de vierde. De vijfde samenwoner laat zich niet horen, ze is op vakantie. Het is zaterdagavond. Ik zit met Tom, Rien, Fréderic en Wim aan een grote tafel in hun ruime woonkamer. De enige huisgenote, Inge, is op vakantie. De twintigers en de ene dertiger delen sinds september een appartement in hartje Gent. Waarom ze dat samen gehuurd hebben, was mijn vraag. “Gewoon. Omdat alleen ook maar alleen is”, dus. Zo eenvoudig verwoordt Rien Gheyle zijn samenwonen met twee collega’s en twee kennissen. Instemmend geknik en verder niets. “Hebben jullie ooit alleen gewoond, eigenlijk ?”, zal ik later vragen. Niet echt, zo blijkt, ik zit bij sociale beestjes. “Ik vind er niets aan om alleen thuis te komen”, zegt Fréderic Dhaene. “Ik heb dat een aantal weken gedaan nadat het uit was met mijn vriendin. Maar voor jezelf koken en alleen eten ? Nee bedankt.”

“Ik vind alleen wonen ook echt niet leuk”, zegt Rien. “Nadat het uit was met mijn lief, woonde twee weken later Tom bij mij, ook hij was plots vrijgezel. Bleek dat Fréderic in dezelfde situatie zat. We hoorden dat Inge en Wim ook op zoek waren en dan zijn met ons vijven op zoek gegaan naar een ideale plek.”

Hun woning, die ze The Mansion noemen, is gigantisch : vier verdiepingen hoog, met twee livings, twee badkamers, vijf slaapkamers en een terras vanwaar je de torens van de Sint-Baafskathedraal, de Sint-Niklaaskerk, het Belfort, maar ook de nieuwe Stadshal ziet. “En uit het raam vooraan zie je de Boekentoren, hebben we gisteren ontdekt”, haast Fréderic zich. “Wij betalen 1800 euro huur. Reken maar eens uit, voor 360 euro per persoon vind je hier individueel niets, laat staan zoveel luxe en ruimte. Alles erop en eraan. Op deze locatie !”

“Basics als melk, water, pasta, rijst, bier kopen we samen aan”, zegt Wim Verduyn. “Dat bespaart ook. En het televisievoetbalabonnement, net als de dienstencheques voor de poetsvrouw en andere kosten.”

FRIENDS

Natuurlijk is het geen nieuw fenomeen, dat jongvolwassenen – vooral in de steden – samenhokken. Televisieseries zijn er genoeg over gemaakt. Het aantal eenpersoonsgezinnen stijgt en voor hen zijn dit soort alternatieven soms interessant. Samen huren heeft uiteraard financiële voordelen, maar ook andere. Uit onderzoek van Iliv, een kenniscentrum over het thuisgevoel bij Belgen, blijkt dat singles minder graag thuis zijn dan mensen die met hun partner samenwonen. “Voor koppels en gezinnen draait een thuis in de eerste plaats om de mensen die er wonen”, weet onderzoeker Katja van Putten. “Zijn singles daarom minder gelukkig thuis ? Zo lijkt het wel. Alleenstaanden voelen zich iets minder thuis dan wie wel een partner heeft. Eén op de tien singles is niet graag thuis.” Al lijkt dat afhankelijk van de leeftijd. Want : hoe ouder, hoe liever alleen. “Vooral oudere singles voelen zich goed thuis zonder partner. Een ruime helft van de singles van vijftig of ouder, geeft zelfs aan dat hun huis met een nieuwe partner erbij niet langer als een thuis zou aanvoelen.”

Jongeren gaan makkelijker op zoek naar gezelschap. Maar staan ze ook open voor co-housing ? Ook daar neemt het enthousiasme af met de leeftijd, aldus Iliv. “Jongvolwassenen, die voor het overige zoveel sharen en openbaar maken, zijn terughoudend als het om tuin- of woningdelen gaat. Bij de 18- tot 22-jarigen, de studentenleeftijd, zou nog bijna een derde overwegen om een woning te delen met vrienden of familieleden. In de tussencategorie, van 23 tot 26 jaar, staat ruim een vijfde (22 procent) open voor woning-delen. Bij de 27- tot 30-jarigen daalt het positieve antwoord al naar vijftien procent. Maar ook voor co-housingfans blijft privacy een must. Voldoende eigen privéruimte is een absolute voorwaarde, blijkt uit diepte-interviews.”

ZOVEEL ZOEKERTJES

De vier van in The Mansion kennen genoeg collega’s en vrienden die openstaan voor co-housing. “Sommige vrienden zijn jaloers, zij willen hier ook wel komen wonen. En je moet eens kijken op de website van Samenhuizen vzw en de Facebookpagina van Samenhuizen/ Cohousing Gent of WoneninBrussel. Daar komen zoveel zoekertjes op”, signaleert Wim. “Bij het vastgoedkantoor dat we inschakelden, vertelden ze ons dat we echt niet de enigen zijn die als groep een woning zoeken”, legt Tom De Soete uit. “Al was het hier in Gent niet simpel om iets met vijf slaapkamers te vinden. De meeste woningen hebben er hoogstens drie of vier. Een van onze kamers is eigenlijk de doorloop op de eerste verdieping, maar we hebben gewoon afgesproken om die trap niet te gebruiken en de lift nooit op het eerste te laten stoppen. En kijk, die afspraak werkt.”

Zijn de overheden klaar voor dit soort samenwonen van vrijgezellen ? “Er heerst nog veel onduidelijkheid, vooral omdat samenwonen op dit moment een impact heeft op mensen die op een uitkering vallen. Ook de huurwetgeving is voorlopig nog niet echt aangepast aan co-housing,” aldus Sofie Deberdt van Samenhuizen VZW. Op hun website wordt opgetogen gereageerd op het nieuwe Vlaamse regeerakkoord. Daarin staat onder meer : “Ten gevolge van de beperkte ruimte waarover we in Vlaanderen beschikken en de evolutie in bevolking en gezinssamenstelling ontstaan er nieuwe woonvormen zoals samenwonen of co-housing. (… ) We streven naar een divers woningaanbod dat tegemoetkomt aan de diverse woonwensen en innovatieve woonvormen (starterswoningen, co-housing en andere vormen van groepswonen, zorgwonen etc) afgestemd op de vraag. Meer verscheidenheid in het woningbestand naast modale woningen als antwoord op de specifieke woonbehoeften van starters, eenpersoonsgezinnen en senioren.”

KNELPUNTEN

De overheden bestelden ondertussen ook studies. Steunpunt Wonen onderzoekt op dit moment alle soorten van gemeenschappelijk wonen. De resultaten moeten over drie maanden binnen zijn. Kristien Van Den Houte van Steunpunt Wonen & KULeuven : “Het onderzoek gaat over verschillende vormen van gemeenschappelijk wonen : van co-wonen (de lichtste vorm) tot gemeenschapshuizen en woongroepen (meer gemeenschappelijke ruimten in collectief beheer). In een eerste fase zijn we op zoek gegaan naar de afbakening van het concept. Nu zijn we aan de hand van binnenlandse en buitenlandse voorbeelden de knelpunten en mogelijkheden aan het oplijsten, daaruit moeten dan een aantal aanbevelingen volgen. Waardoor de belemmeringen om dit soort projecten op te starten kunnen worden weggewerkt.” Of de onderzoekers singles als specifieke onderzoeksgroep zien ? “In dit stadium niet. En als we dat al zouden doen, dan zouden we vertrekken vanuit de motivatie om samen te wonen. Dan moet de klemtoon liggen op de maatschappelijke meerwaarde van samenwonen. In de Vlaamse wooncode staat immers dat de doelstellingen van het woonbeleid ‘betaalbare, kwalitatieve woningen’ beogen ‘voor de meest behoeftige gezinnen én alleenstaanden’.”

Bij samenwonen hoeft het niet per se om een groep vrijgezellen te gaan. Er zijn ook vrijgezellen die samenwonen met een koppel, of bij een familie. De stad Gent laat alvast sinds 1 oktober ‘hospitawonen’ toe in een eengezinswoning. Dat is “het gedeelde gebruik van een zelfstandige woning, waarbij enerzijds de eigenaar van een zelfstandige woning (bijv. een eengezinswoning of appartement) zijn hoofdverblijfplaats behoudt in die zelfstandige woning, en hij anderzijds één kamer in die zelfstandige woning verhuurt aan een persoon die geen deel uitmaakt van het gezin van de eigenaar. Het kan hierbij gaan om een student, maar ook om een alleenstaande niet-student“. Het departement Ouderenzorg van OCMW Gent startte meteen een project waarbij studenten op kot kunnen gaan bij senioren.

“GOOD LUCK MET DE AFWAS !”

Er is dus aandacht voor het samenwonen tussen alleenstaanden. Maar de onduidelijkheid blijft. Consumentenorganisatie Test-Aankoop wijdt in het november-decembernummer Budget & Recht nog een artikel aan de contractuele, praktische en financiële aandachtspunten bij samen huren. Tom, Rien, Fréderic, Inge en Wim ondervonden weinig hinderpalen : ze tekenden het huurcontract samen, ze werken allemaal en zijn gedomicilieerd. Ook in het dagelijkse leven lijkt alles op wieltjes te lopen. “Voor ik hier woonde, heb ik zeven jaar een huis gedeeld in Ledeberg, ik ben het samenwonen gewoon”, zegt Wim. “Goede afspraken zijn belangrijk. Unanimiteit bij het aannemen van nieuwe mensen ook. Ik heb al samengewoond met een heel goede vriend, ik zat al onder één dak met quasi vreemden. Dat gaat allemaal. Als iemand echt niet in de groep past, wegens extreem slordig of zo, dan moeten co-housers kunnen beslissen wanneer het afgelopen is.”

Fréderic vult aan : “Mijn huisgenoten zijn niet mijn beste vrienden, maar dat vind ik prima zo. Ik heb geen verplichtingen, tegenover niemand. We eisen elkaar niet op zoals een lief misschien wel zou doen. Maar er is hier wel altijd leven. Als je alleen bent, is het moeilijker om mensen te verzamelen om iets te doen.”

Tom : “Je moet een goede instelling hebben om samen te wonen, je moet én tolerant én verantwoordelijk zijn. En duidelijk communiceren, natuurlijk.”

“We hebben een Whatsapp- en een Facebookgroep.” legt Fréderic uit. “We koken allemaal graag. Het gebeurt geregeld dat een van ons met één berichtje meldt dat hij die avond wil koken en dan rondvraagt wie er mee-eet. Binnen het kwartier heeft de chef van dienst antwoord van ons allen en kan hij of zij aan de boodschappen beginnen. We noteren de kosten in een schriftje en rekenen elke maand af. Simpel.”

Er hangt een fijne sfeer in The Mansion, maar blijft dat zo als die vrijgezellen (af en toe) een lief in huis brengen ? “Euh, Rien heeft een nieuw lief”, legt Tom uit. “Lieven mogen langskomen, en mee-eten. Geen probleem.” Hoe meer zielen hoe meer vreugd ? “Natuurlijk,” vindt Wim, “we leren elkaars vrienden en familie kennen. Vrienden die hamburgers kunnen bakken zijn natuurlijk een voordeel.” Is dit een permanente oplossing voor hen allen ? Of toch veeleer voorlopig ? “We hebben allemaal onze handtekening gezet op het huurcontract van twee jaar. In principe blijft iedereen dus minstens tot dan”, legt Rien uit. De rest van de tafel knikt – opnieuw – instemmend.

Wim staat op. “Good luck met de rest van de afwas”, roept hij nog wanneer hij de deur uitloopt. En tegen mij : “Ga zeker naar ons ligbad kijken, daar zijn alle vrouwen van onder de indruk !”

DOOR LEEN CREVE & GROEPSPORTRET WOUTER VAN VAERENBERGH

Bij 18- tot 30-jarigen daalt het enthousiasme voor co-housing van 30 naar 15 procent

Tom : “Je moet tolerant zijn én verantwoordelijk. En ook nog duidelijk communiceren”