Omarmd door graniet

Op een perceel dat uitgehouwen werd in een rotshelling ontstond een strakke, moderne driegezinswoning met uitzicht over de archipel van Helsinki. Binnen heersen warmte en licht, “want in Finland telt elk zonnestraaltje”.

Finnen staan bekend als zuinige mensen die verstandig met hun geld omgaan. Zo stond er een tijd geleden een oud, leegstaand houten huis te koop in een rustige ambassadebuurt op het schiereiland Kulosaari in Helsinki. Toen bleek dat de kandidaten wel belangstelling hadden voor de grond, maar niet voor de woning, lieten de eigenaren het oude blokhuis dan maar afbreken om het wat verder landinwaarts als vakantieverblijf weer op te bouwen.

Intussen lieten drie samenwerkende opdrachtgevers het architectenbureau Huttunen-Lipasti-Pakkanen uit Helsinki een meergezinswoning voor het nu lege stuk grond ontwerpen. Nadat een van de opdrachtgevers zich terugtrok, besloot een van de architecten, Risto Huttunen, samen met zijn echtgenote Suvi zijn plaats in te nemen. “We hadden toch al verhuisplannen, dus kwam deze kans eigenlijk als geroepen.” Sinds de oprichting van zijn bureau in 1998 met Santeri Lipasti heeft Huttunen met zijn moderne ontwerpen naam gemaakt in de Finse architectuurwereld. Vorig jaar kreeg het tweetal gezelschap van Pekka Pakkanen, die interessante praktijkervaring had opgedaan in zijn leertijd bij de Zwitserse architect Peter Zumthor.

De aard van het perceel stelde de ontwerpers nog voor een flinke uitdaging. Ze moesten namelijk een oplossing vinden voor de massieve granietrots die het terrein in tweeën deelde en aan de achterzijde begrensde. Uiteindelijk kwam er zelfs springstof aan te pas om voldoende ruimte te maken. Het was de bedoeling om het door de autoriteiten toegestane bouwvolume optimaal te benutten. “We moesten vooral oppassen voor schade aan de omliggende huizen door de kracht van de explosies”, aldus Risto Huttunen. “De buren waren eerst bijzonder sceptisch, maar lieten na enkele maanden hun wantrouwen varen”, herinnert de architect zich. “De spanning nam merkbaar af. Ook ging er gelukkig geen tijd verloren aan bezwaren van omwonenden.”

De toekomstige bewoners moesten allemaal uitzicht krijgen op de archipel van Helsinki. Dus ontwierp het architectenbureau een langgerekt, op het zuidoosten en noordwesten gericht gebouw van wit gepolijst ruwbeton dat deels in de helling van het terrein zit ingegraven. Op de bovenste verdiepingen zijn er grote ramen om van het panorama te genieten, het slaapgedeelte helemaal boven steekt achteraan uit richting rots. Twee parallelle betontrappen rechts en links van de middelste deelwoning voeren omhoog naar de ingangsverdieping boven de garages. Een balkon met een laag betonmuurtje over de volle breedte van de gevel dient tevens als afdak voor de garagepoorten. “Het idee was om de transparante entrees van de woningen tegen nieuwsgierige blikken te beschutten en tegelijkertijd extra benutbaar oppervlak te creëren”, legt Suvi Huttunen uit.

De glazen voordeuren zorgen voor een natuurlijke lichtinval in de ruimtes erachter, die uitkijken op de granietrots. Het gezin Huttunen koos voor de 180 vierkante meter grote deelwoning rechts. Hun entreeverdieping hebben ze in twee delen opgesplitst. Rechts loopt de traditionele Finse saunaruimte over in een badkamer met een glazen deur die op het terras voor de granietrots uitkomt. Het bredere deel links bestaat uit een televisiekamer met een glazen schuifdeur. Hier bevindt zich een trap met massief eiken treden naar de bovenverdiepingen en naar de garage. Tussen de beide delen van de ingangsverdieping loopt een gang met een witte epoxyvloer voor een extra lichte indruk. Een open haard zorgt er voor een gezellige sfeer. Na de sauna is het hier aangenaam toeven.

Op de middelste verdieping zijn de woonkamer, de eetruimte en een open woonkeuken ondergebracht. Helemaal boven heeft iedereen zijn eigen stekje. Met een kinderkamer, een slaapkamer en een badruimte komt het gezin hier niets te kort. Beide verdiepingen hebben een warme uitstraling dankzij de inbouwkasten en eikenhouten vloeren. Je geniet er bovendien van een weids uitzicht op de vele eilandjes voor de kust van Helsinki. “Vooral in de winter, wanneer de bomen hun bladeren hebben verloren, kijk je je ogen uit”, zegt Suvi Huttunen. “Vaak kun je dan ook schaatsen op het meer.” Achteraan kunnen de bewoners genieten van het voortdurend veranderende schouwspel van de rode granietrotsen. “Met elke weers-omslag wisselt de kleur van de rotsen en ontstaat er een heel andere sfeer. Zo ontdekken we telkens weer een nieuwe woonervaring. Je verveelt je hier geen moment”, vertelt Risto.

Bij gebrek aan grond voor een tuin lieten de architecten een open ruimte uithouwen in de rots waar het perceel aan de achterzijde uit bestaat. Ook werden er aan de voor- en achtergevel op alle verdiepingen grote terrassen van pijnboomhout aangebracht. Hoewel de bouwvoorschriften slechts twee verdiepingen toestaan in laagbouw als deze, kon er toch een extra laag worden toegevoegd door de ingangsverdieping als kelder aan te merken, omdat ze op de rotswand uitloopt. Ook bleef de woning zo binnen de hoogte van het oude houten puntgevelhuis.

Dat de drie gezinnen het ook na de voltooiing van het project uitstekend met elkaar kunnen vinden, blijkt wel uit het ontbreken van een afscheiding tussen de terrassen op de woonverdieping aan de achterkant, en tussen de terrassen op de slaap- en op de ingangverdieping aan de voorzijde. “Afscheidingen zouden alleen maar licht hebben weggenomen, terwijl juist in Finland elk zonnestraaltje telt in de winter”, zegt Suvi Huttunen.

Door Oliver Ike – Foto’s Grazia Branco

Een ideale combinatie : achteraan zorgt de rots voor een knusse beslotenheid, vooraan heb je een weids uitzicht op de eilandjes voor de kust.