‘Een taaie tante uit Queens’, zo stelde Zoe Saldana zichzelf voor bij de uitreiking in LA van de Women in Film Crystal & Lucy Awards, de Oscars van en voor vrouwen zeg maar. Naast taai is de ster uit Avatar ook beeldschoon, getalenteerd en moeiteloos elegant, wat haar tot de gedroomde laureate van de Max Mara Face of the Future-prijs maakte.
De vorige keer dat ik Zoe Saldana zag, was in 3D in een bioscoopzaal. Als Neytiri, dochter van het stamhoofd van de Na’vi, was ze uitgesproken blauw met gele roofdierogen en een zwiepstaart, wel zo handig bij het slingeren van boom tot boom en het besturen van vliegende draken. In het echt is de actrice eerder frêle dan atletisch, met haar haren in vlechten op het achterhoofd, wat er bij ieder ander als een ode aan Heidi zou uitzien maar niet bij een oogverblindende latina in zwartleren leggings. Bij de begroeting in haar suite in het Sunset Tower Hotel in Los Angeles houdt ze mijn hand een paar tellen in haar beide handen : ” So good of you to come“. Altijd weer even wennen, die nadrukkelijke Amerikaanse vriendelijkheid die op ons, cynische Europeanen, snel een tikkeltje gemaakt overkomt. Maar iedereen die Saldana al ontmoet heeft, is het erover eens dat ze écht aardig is, verstandig bovendien. Ze doet in ieder geval haar best om je vragen genuanceerd te beantwoorden, in plaats van er zich met een paar dooddoeners vanaf te maken.
Nu ze in de grootste kaskraker van de afgelopen jaren te zien was en rollen bij de vleet aangeboden krijgt, lijkt het alsof ze van de ene dag op de andere een ster werd, maar niets is minder waar. Het grootste deel van haar prille jeugd bracht de 31-jarige actrice door in New York, maar na de onverwachte dood van haar vader in een auto-ongeval, ging ze op haar tiende bij familie wonen in de Dominicaanse Republiek. Ze volgde er een opleiding aan de Espacio de Danza. Bij haar terugkeer naar New York, zeven jaar later, leidde die passie voor dans en theater tot een rol als ballerina in de film Center stage. Daarna volgden rollen in Pirates of the Caribbean – The curse of the black pearl, The terminal van Steven Spielberg, Guess who? met Ashton Kutcher en Startrek van J.J. Abrams.
Blazen als een roofdier
Al bij al namen de voorbereidingen en de opnamen van Avatar bijna drie jaar in beslag. Saldana trainde keihard in boogschieten, paardrijden, karate en gewichtheffen en maakte zich de niet-bestaande Na’vi-taal eigen. Ik vond het geweldig hoe ze kon blazen als een gewond roofdier en tegelijk de wijsheid van een superieure humanoïde uitstraalde. Gek genoeg lijkt ze niet eens al te teleurgesteld dat de cast van Avatar bij de Oscars naast de nominaties greep. “Ik denk dat veel leden van de Academy zelfs niet beseften dat we echt acteerden. Elke beweging, elke gelaatsuitdrukking was van ons, ook al werden ze vervolgens geregistreerd door sensoren – of hoe dat ook precies werkte.”
Eén ding is zeker, de ijzeren zelfdiscipline die ze bij de voorbereiding van haar rol aan de dag legde, was een van de redenen waarom de mensen van Max Mara besloten haar dit jaar de Face of the Future-prijs toe te kennen. In de woorden van Giorgio Guidotti, communicatieverantwoordelijke : “Sinds 2006 reiken we elk jaar de Face of the Future-prijs uit aan een jonge actrice die we onderscheiden voor haar carrière, haar stijl en discipline, die overeenkomen met het ideaal van de Max Mara-vrouw. Zoe Saldana heeft een heel persoonlijke stijl en elegantie, voor ons is ze de incarnatie van chique.” Het moet gezegd, of ze nu een T-shirt, nauwsluitende jeans en laarzen draagt of een cocktailjurk, de voormalige ballerina is altijd om door een ringetje te halen. Op een sobere, niet frullerige manier.
Op het diner te hare ere, georganiseerd door Nicola Gerber Maramotti en Krista Smith van Vanity Fair, draagt ze een poederdons van een jurk in een delicaat beigebruin, taupe in het jargon. Als ze haar onderscheiding in ontvangst neemt op het Women in Film gala ziet ze er ultravrouwelijk uit in een frisse witte jurk met rimpelkraag en blote rug. Beide uit de Max Mara-collectie, dat spreekt. Of mode een grote plaats inneemt in haar bestaan, wil ik weten. “Lange tijd leefde ik in jeans en T-shirt, ik was vroeger nogal een tomboy. Sinds mijn budget het toelaat, kan ik erg genieten van mooie materialen en een uitgekiende snit. Ik heb ontzag voor de creativiteit van modeontwerpers. Het zijn echte kunstenaars, zoals ook goede filmregisseurs dat zijn.”
Goede filmregisseurs, daar heeft Saldana ervaring mee. Niet iedereen kan zeggen dat ze met Steven Spielberg en de nieuwe wonderboy J.J. Abrams gewerkt heeft. Wat bij mij de vraag oproept of er eigenlijk behoefte is aan specifieke prijzen voor vrouwen in de filmwereld. Volstaan de Academy awards dan niet ? Saldana blaast de rook uit van de sigaret die ze met een schuldig gezicht heeft opgestoken, nobody’s perfect nietwaar. “Nee, onderscheidingen als de Crystal & Lucy Awards zijn echt wel nodig. Als je bedenkt dat het tot 2010 geduurd heeft vóór een vrouw eindelijk de Oscar voor beste regisseur kreeg. En er zijn nog altijd veel minder rollen voor vrouwen dan voor mannen in de film. In de actiekomedie The Losers, om maar iets te noemen, was ik de enige vrouw in de cast. Om allerlei redenen hebben vrouwen altijd moeten vechten om in dit medium voor vol te worden aanzien. Maar goed, er zijn nu vrouwelijke regisseurs, producers, scenaristen en technici. Reden genoeg om samen te feesten en elkaar in de bloemetjes te zetten, zou ik zeggen. Niet dat we venten willen zijn of een machtsgreep plegen, maar we willen wél dezelfde mogelijkheden hebben om carrière te maken.”
Stomme film
Als ik haar vraag welke voorgangsters haar inspireren, valt tot mijn verbazing de naam van Clara Bow, de it-girl uit de stomme film. Goed, in de roaring twenties was ze het prototype van de onafhankelijke flappergirl(bepaald soort vrijgevochten meisje uit de jaren ’20) maar ze kwam uit een marginaal milieu en kampte haar hele leven met psychische problemen. “Hoe die gevochten heeft, in een tijd dat vrouwen niet eens stemrecht hadden. Billie Holiday idem dito. En verder zou ik graag ooit in dezelfde categorie spelen als Jane Fonda in de jaren ’70, Whoopi Goldberg, Meryl Streep en Glenn Close. Actrices bij wie de binnenkant even belangrijk is als de buitenkant. En als ik nog maar eens uit de kleren moet voor de camera, wil ik wel weten waarom.”
Saldana is niet op haar mondje gevallen, het gerucht wil dat ze na haar passage in Pirates of the Caribbean niet meer voor de vervolgen gevraagd werd omdat ze in The curse of the black pearl wat te veel praat had. Een gerucht dat ze bevestigt noch ontkent : “Laat ik het er op houden dat ik al op sets was waar ik niet was ingehuurd om mijn mond te roeren. Ik weet hoe dat voelde en het enige dat ik eruit geleerd heb, is nooit meer in zo’n situatie terecht te komen. Of het nu om een grote of een kleine film gaat, wat voor mij telt is de samenwerking met mensen die weten dat we allemaal samen een verhaal vertellen en dat ik daar iets interessants aan kan toevoegen. Teamwerk in plaats van hiërachie, snap je ? Of een film een succes wordt, kun je nooit voorspellen. Maar als ik in de zaal zit, wil ik het gevoel hebben dat het allemaal de moeite waard was, van het eerste shot tot de nasynchronisatie en alles wat overgedaan moest worden. Want laten we elkaar niets wijsmaken : als je straks onder de zoden ligt, is het niet de stand van je bankrekening die telt maar de mensen die je geraakt hebt en door wie je zelf geraakt bent.”
Ernstige wending
Zowel in Startrek als Avatar is ze duidelijk gecast als een exotisch creatuur. Is het geen grotere uitdaging om rollen in de wacht te slepen die net zo goed door blanke actrices gespeeld zouden kunnen worden ? “Ik wil gecast worden omdat ik ben wie ik ben, zo simpel is het. In Center Stage speelde ik een ballerina, wat mij aantrok omdat ik van opleiding danseres ben. Maar ik was niet gecast als ‘de zwarte ballerina’. In Pirates of the Caribbean speelde ik een piraat. Ik ga achter rollen aan die mijn hart sneller doen kloppen, niet om ze af te pakken van blanke actrices. En ben ik dan samen in de running met Kate Hudson of Penelope Cruz, het zij zo. Aan de producers om te beslissen : ook al was de rol oorspronkelijk niet geschreven voor dit type, dit meisje kan er iets aan toevoegen. Soms krijg ik te horen : ‘we hadden een meer traditioneel type in ons hoofd’. Dat is een beschaafde manier om te zeggen dat ze een blanke willen. Nu ja, in sommige rollen doet het ertoe, in andere niet. Daar moet je je bij neerleggen . Dat is de gezondste manier om ermee om te gaan. In zo’n situatie moet ik altijd aan mijn moeder denken. Als ik vroeger kwaad of triest thuiskwam omdat ik een slechter cijfer had dan een vriendinnetje of naast de prijs van uitmuntendheid had gegrepen, dan zei ze niet zoals veel andere moeders dat dat niet eerlijk was of dat die ander zeker zoete broodjes had gebakken bij de leraars. Nee, ze zei simpelweg : ‘nu is het haar moment, het jouwe komt nog’. Die mentaliteit heb ik nog steeds, zo voorkom ik dat ik gek word. Want ik weet heel goed hoe het daarbuiten is. Ik besef echt wel dat de wereld niet in elkaar zit zoals ik het zou willen. Hoe veel mensen over vrouwen en huidskleur en andere culturen denken… Alleen laat ik niet toe dat die wereld ook mijn realiteit wordt. Alles heeft een bedoeling. Krijg je ergens het deksel op je neus, dan duikt er de volgende dag wel een ander interessant script op.”
Ze lacht, alsof ze zich ineens realiseert wat een ernstige wending het gesprek genomen heeft. “Denk vooral niet dat ik een spoor van kwaadheid of rebellie wil nalaten, dat is geen goed voorbeeld voor de meisjes die na mij komen. En nee, het is niet zo dat ik alles mooi op een rijtje heb. Maar zolang ik me kan herinneren, ben ik iemand die naar een oplossing zoekt als haar iets dwars zit. Dat is het eerlijkste dat ik over mezelf kan zeggen. ”
Door Linda Asselbergs
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
