MAURANE. Ik kan niet leven zonder humor

“Ik begrijp niet waarom

een Belg zich in Parijs gecomplexeerd zou moeten voelen. Er zitten buitengewoon talentvolle mensen bij ons. ” Een ontmoeting met Maurane,

de Brusselse chanteuse die Frankrijk veroverde.

JACKY HUYS

FOTO’S : REPORTERS

Vijftien jaar geleden ze was net 20 bracht Maurane haar eerste single uit, J’me roule en boule. Ze had er toen al een paar jaar zingen in hoofdstedelijke jazzklubs op zitten. Wij herinneren ons niet meer of het exact in die dagen was, maar de Vlaamse managerLeon Lamal heeft ons ooit op het hart gedrukt dat we haar in het oog moesten houden, dat ze groot zou worden. “Ah, ce cher Leon”, zegt ze, “ik heb sindsdien niet meer met hem gewerkt, maar ik moet zeggen dat hij de bal aan het rollen heeft gebracht. ” Het was redelijk visionair van Lamal want Maurane, la petite Belge, is een ster geworden in Frankrijk en ver erbuiten en Différente, haar spiksplinternieuwe, zal die status minimaal konsolideren.

Dacht je vijftien jaar geleden zelf ook al dat je groot ging worden ?

Maurane : Ik dacht aan niets. Ik hou van mijn job, ik sta graag op de bühne, ik luister veel naar muziek. Ik wil mensen vermaken, ze ontroeren en me ook zelf amuseren. Ik ken het sterrensysteem nu al sinds mijn vijftiende, zestiende, maar mijn sukses is gradueel gekomen. Men kan niet spreken van een boum. Elke week, elke maand gebeurde er iets nieuws. Dat bevalt me wel. Het is solider, als men het beetje bij beetje kan opbouwen. Ik had dus niet de tijd om me zorgen te maken, om miljoenen vragen te stellen. Zoals ik nu geëvolueerd ben, geeft me meer bevrediging.

Niet elke Belg gaat een live-plaat opnemen in de Parijse Olympia. Ik herinner me Adamo uit mijn tedere jaren.

Maurane : Dat is heel vreemd, want toen ik klein was, zeven of acht jaar, lag ik ’s avonds in mijn bed te dromen van de Olympia. Ik zag mezelf in de Olympia. Ik weet niet waarom, maar het is een zaal die me deed dromen. Als ik op televisie artiesten aan het werk zag in de Olympia, die het publiek ophitsten, dan droomde ik dat ik daar ook stond te zingen en gek te doen. Toen kon ik me nog niet inbeelden dat ik er later zelf zou staan, maar sindsdien denk ik dat als je iets visualizeert, dat al de eerste stap is om je dromen terealizeren. Veel artiesten maken zich trouwens zorgen omdat de Olympia zal worden opgeknapt. De grote baas, die ik al jaren ken en die mij altijd al gesteund heeft, wil dat ik er terug kom optreden. Ik weet niet wat ik hem moet zeggen. Alles zal anders zijn, ik ben bang dat ik hetzelfde moment niet meer zal kunnen herleven. En ik ben niet de enige. De artiesten staan allemaal een beetje perplex. Er zijn er die zeggen dat de geesten van Edith Piaf en Jacques Brel er rondwaren.

Was het eenvoudig, als “petite Belge en France” ?

Maurane : Ikzelf heb nooit de geschiedenis van de kleine Belg in Frankrijk beleefd. Ik heb in al die tijd nog geen enkel complex ervaren. Fransen zeggen me integendeel : er zijn buitengewoon talentvolle mensen op alle domeinen bij jullie, op muzikaal vlak, zowel klassiek, rock, jazz als variété, op het vlak van beeldhouwen, schilderen, strips. Er zijn mensen van alle leeftijden die hun stempel drukken op het artistieke, kulturele leven. Ik begrijp niet waarom een Belg in Parijs zich dan gecomplexeerd zou moeten voelen. Het is aanmoedigend om zoveel kreatieve mensen bezig te zien, nu ook in de film, met bijvoorbeeld C’est arrivé près de chez vous. Ik denk zelfs dat we op sommige vlakken een voorsprong hebben, in de mode bijvoorbeeld.

Het lijkt me moeilijker om als Belg door te breken in de Engelstalige wereld.

Maurane : Die landen zijn voor iedereen moeilijk. In Amerika bijvoorbeeld heeft men keuze te over : men heeft daar legers mensen die buitengewoon goed kunnen zingen. Zij hebben ook het voordeel dat Engels de eerste taal in de wereld is. In Amerika of Engeland gaat men ook niet zo vlug moeite doen om mensen te begrijpen die geen Engels spreken. Ik wil bekend zijn in Duitsland, in Europa en Japan. Uiteindelijk wil ik me maar interesseren voor de mensen die zich interesseren voor mij. Men heeft mij al voorgesteld om enkele nummers op de plaat in het Engels te zingen. Ik zing met een aksent wanneer ik in het Engels zing. Als men dat exotisch of sympatiek vindt : des te beter. Als het helemaal niet werkt : pech. In elk geval vind ik mezelf overtuigender als ik in mijn moedertaal zing.

De jazz waarmee je begonnen bent, is toch vooral afkomstig uit Amerika.

Maurane : Maar ik heb nooit jazz-standards gezongen. Ik ben beïnvloed door jazz en ik heb gewerkt met jazzmen, maar ik heb altijd persoonlijke dingen gedaan. Het waren altijd onze komposities. Ik heb dus nooit echt het gevoel gehad van beïnvloed te zijn door de Amerikanen op dat niveau. Ik heb, zoals iedereen, geluisterd naar veel dingen. Waar ik vandaag nog naar luister, is de muziek van Billie Holiday. Zij raakt me het meest. Maar ik ben meer geïnteresseerd in mensen die beïnvloed zijn door jazz, dan door jazzpuristen.

Humor is heel belangrijk voor jou.

Maurane : Ik kan niet leven zonder humor. Ik ben een levensgenieter. Men heeft me altijd gezegd dat ik een Brits gevoel voor humor heb, maar ik geloof dat het ook typisch Belgisch is. Bij ons is er een soort absurde humor die doet denken aan Monty Python. Ik hou van humor die niks zegt. Ik heb ook altijd enorm gehouden van de dadaïsten. Op het podium wil ik zowel humoristische als triestige liedjes zingen. Ik wil de mensen ontroeren, maar ze ook doen lachen.

Op de nieuwe plaat staan er meer autobiografische nummers dan anders, tekstueel ben je veel opener. De titel “Différente” is niet toevallig gekozen.

Maurane : Ik heb me meer blootgegeven, ja. We hadden het daarnet over de humor. Sinds vele jaren dient de humor bij mij vaak als dekmantel. De mensen zullen me altijd zien zoals ze dat zelf willen, maar ik heb een beetje de reputatie van grappenmaker omdat ik altijd de klown uithang. Zelfs in interviews wanneer ik over ernstige zaken zat te praten, begon ik steeds op een bepaald moment een onnozelheid te vertellen om het serieuze te breken. Ik heb besloten dat niet meer te doen. Humor is zeer belangrijk in mijn leven, maar ik ben ook serieus en ik heb ook mijn problemen en ups en downs. Misschien heeft dat te maken met het feit dat ik een kind heb. Als je moeder wordt, dan ga je de essentiële zaken niet meer uitstellen en je gaat minder bang zijn van alles. Want als je een kind moet beschermen, dan ben je bijna verplicht om je angsten te overwinnen. Ik denk dat de geboorte van mijn dochter ervoor gezorgd heeft dat ik me kon openstellen en zonder schaamte over onderwerpen kon schrijven die niet zo makkelijk waren, zoals Doudou.

Het bekende cliché dat achter de klown de triestheid schuilt.

Maurane : Het is ook zo. Alle komieken die ik ken, zijn allemaal zeer zwartgallig en balanceren vaak op de rand van de zwaarmoedigheid. Dat begrijp ik heel goed. Humor is een manier om te overleven, om verder te gaan.

“Doudou” is waarschijnlijk een heel moeilijk lied voor jou, omdat het zo autobiografisch is. Heb je een moeilijke jeugd gehad ?

Maurane : Ja. ’t Is te zeggen : de jaren tussen mijn geboorte en mijn zesde waren idyllisch. Ik groeide op in Brussel, ik ging naar school in de buurt, ik had er mijn vriendjes. Mijn vader was muzikant, mijn moeder pianiste. Ik luisterde de hele dag naar muziek. Ik herinner me de leukste kerst- en andere feesten. Het was een kindertijd waar iedereen van droomt. Daarna is het snel achteruitgegaan. Mijn ouders zijn in afschuwelijke omstandigheden uit elkaar gegaan. Ik was volledig verscheurd, uit mijn evenwicht gebracht. Ik had het zeer moeilijk. Mijn adolescentie wil ik nooit meer herleven. Nu denk ik dat er in alle slechte dingen iets goeds zit, en de moeilijke tijden hebben er zeker toe geleid dat ik eraan wou ontsnappen. Mijn ontsnapping was de muziek en schrijven. Ik herinner me nog dat ik een tijd in Erps-Kwerps gewoond heb, en toen reed ik met de fiets door het landschap terwijl ik naar de vogels en de bomen keek. Het was een periode waarin ik zeer op mezelf teruggetrokken was, zeer onafhankelijk. Die onafhankelijkheid is nog overgebleven. Dus, de doudou, mijn dekentje, was zoiets als een teddybeer, waar ik dingen aan toevertrouwde. Ik zal niet echt origineel zijn wanneer ik zeg dat we allemaal geluk en tegenslag kennen. Ik denk dat Doudou een lied is waarin veel mensen zich zullen kunnen terugvinden. Voor de ene mens is het een teddybeer, voor de andere een tekening, maar iedereen heeft zo een affektief voorwerp. De mensen herinneren zich zoiets voor de rest van hun leven, er zijn zelfs mensen die sterven met hun doudou.

Het verbaast me dan ook dat jij de jouwe ritueel verbrand hebt.

Maurane : Ik heb ‘m verbrand omdat ik op een bepaalde dag een man leerde kennen. Die werd heel belangrijk voor mij. De doudou had toen geen betekenis meer. Ik heb een ceremonie gehouden, een klein ritueel, en ik heb het verbrand. Ik heb een kort gebedje gezegd, niet het Ave Maria maar iets persoonlijks, en afscheid genomen. Ik heb het gedaan zonder spijt. Ik voelde me licht, toen ik mijn doudou verbrandde.

Veel mensen houden hun beer voor de rest van hun leven omdat ze er goede herinneringen aan overhouden, maar mijn doudou heeft me veel zien wenen. De doudou bevatte te veel pijnlijke herinneringen en liefdesgeschiedenissen die niet goed aflopen.

Ik vind “Lou et Louis”, vooral tekstueel, het mooist : een symbolisch chanson.

Maurane : Ik heb me geïnspireerd op mijn dochtertje, Lou, en op een buitengewoon schrijver, die me beïnvloed heeft, Louis Calaferte. Ik had een heel sterke band met hem en ik ben ontzettend dankbaar dat ik die man heb gekend. Voor mij is hij nog steeds aanwezig, hoewel hij er niet meer is. Het was zoiets als een flash : mijn dochter werd geboren, ze opende de ogen en begon te inspireren. En Calaferte blies op dat moment de laatste adem uit en sloot de ogen. Het leven is een eeuwigdurende cyclus.

Denk je dat er leven is na de dood ?

Maurane : Ik wil er graag in geloven. Maar ik wil ook niet te veel weten. Toen ik zwanger was en mijn baby op de echografie groter zag worden, vond ik dat ontzettend fascinerend. Dat zo een klein ding kan voortkomen uit een seksuele daad. Het leven zit vol mysterie. Er is zoveel dat we niet kunnen verklaren. De dood, we zullen het vlug weten, want we gaan niet eeuwig leven, hé. De grote existentiële vragen houden ons allen van tijd tot tijd bezig, nu moeten we nog antwoorden vinden. Af en toe spreek ik met de vrouw van Louis aan de telefoon. Zowel Louis als zij waren heel ongelovig. Zijn vrouw vertelde me iets heel aangrijpends. Hij lag in het ziekenhuis en hij was in een diepe coma gevallen. Hij is enkele minuten klinisch dood verklaard. En plots is hij terug bij bewustzijn gekomen. Hij vroeg zijn vrouw een potlood te nemen en op te schrijven. Hij zei : “Ik ben teruggekomen van de zetel van God. Ik weet nu dat hij bestaat. Ik kan nu rustig doodgaan. “

Een ander lied op de plaat, “Tout va bien dans ce Monde”, laat de geëngageerde kant van jou zien. Je zet je bijvoorbeeld in voor de bestrijding van aids, vooral dan wat kinderen betreft.

Maurane : Ik vind aids een verschrikkelijk onrechtvaardige ziekte. Het is levensbelangrijk om mensen bewust te maken. Het is een immens drama wanneer een koppel door seks aids krijgt. Het is zo onrechtvaardig, je zou het willen uitbrullen. Maar als kinderen dan nog eens het slachtoffer worden ! Zij hebben niet eens gevraagd om geboren te worden. Dat is onverdraaglijk. Ik heb nooit aan politiek gedaan, maar humanitaire zaken, dat is iets waar je niet omheen kan. Ik had voordien altijd gezegd : “Wij, zangers, staan machteloos, wij zijn er om de mensen te vermaken, en we kunnen niets anders doen. ” Maar de beweging die het onderzoek naar een geneesmiddel tegen aids steunt, is zeer konstruktief. Wij kunnen door twee avonden op te treden in de Olympia met de opbrengsten bijdragen tot het onderzoek. Op die manier koppelen we het noodzakelijke aan het leuke. Je mag dat allemaal niet verwaarlozen. Ik wil me zo vaak mogelijk beschikbaar stellen voor zulke zaken.

“Tout va bien dans ce Monde” is ook een heel cynisch lied.

Maurane : Onze wereld is zo absurd ! Als er een zonnige dag wordt voorspeld, stapt iedereen in zijn auto om op de radio te horen dat iedereen net binnen moet blijven wegens te hoge ozonkoncentratie. Het lied is zeer cynisch en satirisch ook. De hele wereld is aan het plastificeren. Alle tijdschriften zijn gewijd aan één type vrouw. Ik vind een verouderde vrouw, zelfs als ze hangende borsten heeft, zelfs als ze veel rimpeltjes heeft, zeer ontroerend. Ik begrijp dat sommige mensen de behoefte voelen om zich lichamelijk te verbeteren door plastische chirurgie. Maar als ik mooie meisjes in een tijdschrift zie, valt het mij op dat ze allemaal dezelfde borsten hebben, dezelfde kont, dezelfde smoel zelfs ! Met de lifting heeft men tegenwoordig tal van mogelijkheden : ze versmallen de lippen, ze brengen de kaken naar boven, ze doen de rimpeltjes rond de ogen verdwijnen. Ik vind dat we zo gaan eindigen in een wereld vol klonen. Beangstigend. Maar ik had dus geen zin om daar dramatisch over te schrijven, ik wou het op een ironische en cynische manier doen. Ik hou van de dekadente toon in het lied.

“Différente” van Maurane is verschenen bij Polygram. In april en mei ’96 wordt er een Duits-Nederlands toerneetje gepland en vanaf de herfst ’96 loopt de grote wereldtoernee. Dat veel komieken zwartgallig zijn,

begrijp ik goed. Humor is een manier om te overleven.

Ik heb mijn doudou, mijn dekentje, verbrand. Het had mij te veel zien wenen.