‘MAAK ALSJEBLIEFT GEEN ZIELIG PORTRET VAN ONS’

Zij is soms arm. Hij soms eenzaam. Zij valt volgens de statistieken in de categorie ‘alleenstaande moeder’. Hij is al jaren weduwnaar. Allebei hadden ze een leven voor ogen mét partner. Dus ja, het is soms moeilijk alleen. Maar Caroline Staelens en Jef Mentens doen daar verder niet flauw over. Ze hebben het roer goed in handen. Ze gingen solo, en ze doen dat uitstekend.

CAROLINE STAELENS

De dag dat mijn echtgenoot besloot weg te gaan, was ik plots een gescheiden moeder. Dat vond ik verschrikkelijk. Mijn droombeeld was dat van een harmonieus gezin, met drie kinderen en twee volwassenen. Het was niet mijn beslissing om ons huwelijk te beëindigen. Maar met de jaren ben ik de voordelen van het alleen-zijn gaan waarderen. Ook in het ouderschap. Je bent kwetsbaar als alleenstaande moeder, maar het voelt ook goed om het heft in eigen hand te nemen en zelfredzaam te zijn. Ik hoef vandaag niet per se een relatie.”

Wat zijn voor u de voordelen van solo-ouderschap ?

Caroline Staelens : Je kunt je eigen opvoedingsvisie volgen en hoeft geen compromissen te sluiten. Mijn ex-man vindt bijvoorbeeld dat onze drie dochters vanaf hun achttiende financieel op eigen benen moeten staan, omdat hij dat vroeger ook heeft moeten doen. Ik ben het daar niet mee eens. Ze mogen van mij een studentenjob hebben, en het is goed dat ze leren dat het leven veel geld kost. Maar ik geef hun ook graag wat zakgeld. Mocht hun vader nog bij ons wonen, dan zou ik hen meer moeten ontzeggen. Er zouden meer frustraties zijn. Mijn visie is niet beter of slechter dan de zijne. Hij is gewoon harder in de opvoeding, ik verwen hen liever wat.

En wat zijn de minpunten ?

Kinderen verwachten dat je als volwassene altijd sterk en stabiel bent, maar als enige ouder is dat niet altijd gemakkelijk. Toen ik pas gescheiden was, wou ik een job die ik als alleenstaande moeder beter kon combineren met mijn kinderen. Ik had sinologie gestudeerd, maar besloot me bij te scholen om in het onderwijs te kunnen gaan. Ik kwam terecht in het volwassenen- en tweedekansonderwijs, best een moeilijk publiek. Ik wou mijn job perfect doen, tegelijk moest ik sterk zijn voor mijn jongste dochter, toen nog een kleuter. Op een bepaald moment ben ik geknakt en kreeg ik een burn-out. Ik ben een jaar thuis gebleven. Toen was ik enorm in paniek. Mijn kinderen waren heel jong : vier, zes en acht. Ik vond het verschrikkelijk om hun te zeggen dat mama niet goed was. Op zo’n moment mis je een partner die het even overneemt. Ik vind het heel spijtig dat ze mij toen zo kwetsbaar hebben gezien. Ze hebben onzekerheid gevoeld, en zullen dat de rest van hun leven meedragen. Ik merkte dat mijn oudste dochter de rol en plaats begon in te nemen van haar vader. Gelukkig is het goed gekomen. Vandaag probeer ik ervoor te waken dat mijn kinderen geen ouderrol opnemen. Misschien dat ik hen daarom wat meer verwen en zelden vraag om te helpen in het huishouden.

Drie kinderen grootbrengen in je eentje, hoe doet u dat financieel ?

Als enige kostwinner heb ik het financieel vaak moeilijk. We wonen in een oud huis, dat ik alleen moet afbetalen, en er is altijd wel iets dat dringend hersteld moet worden. Iets aan het dak of de verwarming. De twee oudste dochters wonen voltijds bij mij, voor elk van hen legt hun vader elke maand vijftig euro bij. Dat is niet veel, maar alle beetjes helpen. Onze jongste woont nog om de week bij mij, de andere week bij haar vader. Zij heeft het soms nog moeilijk met de hele situatie, vooral wanneer ze haar leven vergelijkt met dat van vriendinnen. ‘Waarom moeten wij arm zijn ? En waarom eten wij altijd zo laat ?’ zegt ze dan. Daaraan merk ik dat ze zich wat schaamt. Dat is niet fijn, maar ik denk dat ze later wel zal beseffen dat anderen het nog veel moeilijker hebben. Mijn oudste dochter studeert momenteel met een Erasmusbeurs in Berlijn. Een goede vriend, die zelf geen kinderen heeft, heeft wat bijgelegd omdat hij het geweldig vindt dat mijn kinderen ervaring willen opdoen in het buitenland. Daar ben ik hem heel dankbaar voor.

Waarop ik bespaar ? Ik heb geen poetsvrouw en geen auto, wel een Cambio-abonnement. Ik ga al jaren niet meer op vakantie met de kinderen, gelukkig doet hun vader dat wel. En verder ben ik zuinig : nieuwe kleren of een kappersbeurt vind ik niet zo belangrijk. Ik leg liever wat centjes bij als mijn dochters sparen voor een smartphone. Wat ik wel heel spijtig vind, is dat er amper budget overschiet voor cultuur. Het is al lang geleden dat ik met mijn dochters nog naar het theater of een museum ging. En een kranten- of tijdschriftenabonnement is ook te duur.

Welk effect heeft alleen-zijn op uw gemoed ?

Toen de kinderen nog klein waren, heb ik me vaak schuldig gevoeld. Omdat ik voltijds werkte, moest ik hen vaak alleen laten. Als ze bijvoorbeeld een beetje ziek waren, maar toch thuisbleven van school, liet ik hen soms alleen. Ook op woensdagmiddag waren ze alleen. Ze konden me telefonisch bereiken, en ik werkte ook vlakbij. Maar ik kreeg daar geregeld commentaar op van collega’s. Dat was frustrerend. Ik heb me toen vaak moeten verdedigen. Vandaag voel ik me rustiger. Vooral om centen kan ik nog bezorgd zijn. Maar alleen voor het geld zou ik nooit een relatie met een andere man kunnen beginnen. Ik heb de voorbije jaren wel enkele relaties gehad, en toen ik net gescheiden was, verlangde ik echt naar een relatie. Maar zolang mijn kinderen nog thuis wonen, komen zij op de eerste plaats. Ik voel me ook sterk dat ik het alleen kan.

JEF MENTENS

In 1981 was ik betrokken bij een zwaar verkeersongeval. Een dronken Nederlandse chauffeur reed frontaal in op onze auto. Ik zat aan het stuur, mijn vrouw zat naast mij, onze dochter achterin. We droegen geen gordel, daar werd toen helaas nog niet zo op gehamerd als vandaag. Mijn vrouw liep een dwarslaesie op en is nooit meer thuisgekomen van het ziekenhuis. Een jaar later is ze overleden, een week voor haar 35e verjaardag. Onze dochter was toen tien. Sinds dat ongeval sukkel ik met mijn gezondheid. Maar maak alsjeblieft geen zielig portret van een geïsoleerde weduwnaar. Ik heb veel vrienden en trek prima mijn plan.”

Wat zijn de voordelen van alleenwonen ?

Jef Mentens : Dat je veel vrijheid hebt en tijd voor zelfontplooiing. Het is ondertussen 32 jaar geleden dat mijn vrouw overleed, maar mocht ik haar ooit nog terugzien, op een of andere manier, dan zal ze mij niet meer herkennen. Ik ben veranderd, als mens gegroeid. Ik zing al mijn hele leven in een koor en heb op mijn vijftigste nog leren pianospelen. Elke dinsdag volg ik Engelse conversatieles, dit jaar ben ik ook begonnen met tekenschool, en ik hou me bezig met het opstellen van onze familiestamboom. Ik heb ook een jaar intuïtieve ontwikkeling gevolgd, een opleiding om beter om te kunnen met stresssituaties. Daarbij leer je kracht zoeken in jezelf en het universum. Dat komt van pas als ik in paniek raak. Dan probeer ik de stoel goed te voelen waarop ik zit, of de grond onder mijn voeten. Omdat het evenwicht in mijn leven vaak verstoord is geweest, ga ik bewust op zoek naar harmonie, eenvoud en manieren om mezelf uit te drukken. Door veel tijd alleen door te brengen, heb ik een duidelijker beeld gekregen van wie ik ben.

Wat zijn de mindere kanten?

Dat je nooit aangeraakt wordt. Ik was ooit op vakantie in Egypte, daar had ik een massage geboekt. Na een kwartier begon ik plots te wenen, gewoon omdat ik het zolang geleden was dat iemand me had aangeraakt. De masseuse schrok, ze dacht dat ze me pijn had gedaan. Toen ik haar vertelde waarom ik emotioneel was, heeft ze me nog een kwartier langer gemasseerd, gratis. Daarom zou ik iedereen vriendelijk willen vragen : geef alleenstaanden soms een knuffel, ook al zeggen ze dat ze alleen willen zijn. Mijn twee kleinkinderen doen dat spontaan, en dat voelt zo goed.

Ziek worden als alleenstaande is uiteraard ook niet prettig. Een paar jaar geleden kreeg ik plots hoge koorts. Bleek dat ik de ziekenhuisbacterie opgelopen had, tijdens een routinecontrole van mijn knieprothese. Daar lag ik dan, alleen te ijlen in bed. Ik ben toen met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht en voelde me zo alleen. Ik had toen ook net een latrelatie achter de rug van veertien jaar. De verpleegsters die me moesten verzorgen, zagen gelukkig dat er meer aan de hand was dan die infectie. Ze hebben me goed opgevangen, ook mentaal hebben ze me toen opgelapt. Daarna ben ik nog genezen van prostaatkanker, en ik moet bloedverdunners nemen voor een bepaalde afwijking. Maar opnieuw : schilder me niet af als een zielige vent. De mens is enorm veerkrachtig. Ik vergelijk het altijd met riet : riet gaat platliggen als het stormt, maar zolang het niet knakt, komt het altijd weer recht.

Durft u gemakkelijk iemand opbellen als het moeilijk gaat ?

Mijn geluk is dat ik een groot sociaal netwerk heb. Ik was vroeger moderator bij een bijbelgroep, en dus ken ik heel wat wijze, mystieke figuren waarop ik kan terugvallen. Ik heb ook vijf fantastische broers, vier geweldige zussen en een prachtige dochter, die altijd klaarstaan als ik hen bel. Toen ik na mijn auto-ongeval nog weken moest platliggen, is mijn jongere broer Kamiel me elke dag komen scheren, voor hij naar zijn werk vertrok. Een andere broer kwam me ’s avonds helpen om naar toilet te gaan. En toen ik met mijn dochter alleen weer thuis woonde, na de begrafenis van mijn vrouw, heeft mijn jongste zus enorm goed voor ons gezorgd.

Welk effect heeft alleen-zijn op uw gemoed ?

Ik voel me soms emotioneel eenzaam. Omdat er niemand is die mij voor honderd procent kent. Vooral met Kerstmis speelt dat gemis op. Dan zou ik me het liefst twee dagen opsluiten in een berghut, met wat boeken, lekker eten en een open haard. Ik krijg een onrustig gevoel met de kerstdagen, misschien een overblijfsel van die eerste kerst alleen met mijn dochter, nadat mijn vrouw gestorven was.

Ik voel dat andere weduwen of weduwnaars mijn gezelschap vaak opzoeken, omdat ik over de jaren heen wel veel wijsheid heb opgedaan. Dat doet dan weer deugd. Ik probeer bewust elke week één nieuwe ervaring of een nieuw inzicht op te doen. Om wakker te blijven. Ik ben momenteel een boek aan het lezen over de kracht van mannen. Ook aan de film Intouchable en het boek Zie de mens van Manu Keirse heb ik veel gehad. Ik heb ook alleen leren reizen. Ik vraag in het reisbureau altijd naar een hotel met een pianobar, omdat ik enorm van pianomuziek hou. Zo heb ik enkele jaren geleden een razend interessante pianiste uit Litouwen leren kennen, tijdens een vakantie in Egypte. Zo’n ontmoeting geeft me dan weer ongelooflijk veel moed en energie. Andere alleenstaanden leven soms alleen in het verleden en maken niets nieuws mee.

Ik wil nog altijd graag oud worden samen met iemand anders. Maar ik wil niet zomaar een relatie met de eerste de beste vrouw die mijn pad kruist. In mijn vorige relatie ben ik een groot stuk van de echte Jef verloren, dat mag niet meer gebeuren.

DOOR ELKE LAHOUSSE – FOTO’S DIEGO FRANSSENS

“Ik moet ervoor waken dat mijn kinderen geen ouderrol opnemen” CAROLINE STAELENS

“Nooit aangeraakt worden, dat mis ik het meest” JEF MENTENS