Jan Lamers

Mediaconsultant (55)

Jan Lamers is de auteur van ‘Canada Drive, een reis door 100 culturen langs de Trans-Canada Highway’, een uitgave van Lannoo.

Ik kom uit een nest van zelfstandigen. Vader had een houtzagerij, moeder een textielzaak. Ik leerde er twee dingen : werken en zien wat een klant is, en dat heeft een heel leven gedetermineerd.

Zes jaar op internaat bij de jezuïeten hebben voor een superieure intellectuele training gezorgd, maar emotioneel waren we Neanderthalers. Daardoor krijg je de neiging alles op een rationele manier op te lossen.

Emoties en intuïties domineren het menselijk gedrag. Zelfs beleggers reageren compleet irrationeel, die doen niet wat ze zouden moeten doen, doen zelfs niet eens wat ze zeggen.

Een bedrijf leiden is geen intellectuele uitdaging. Dat vergt wat psychologisch inzicht, een beetje gezond boerenverstand en wat stressbestendigheid. Essentieel is het respect, en het onderling vertrouwen dat daaruit voortvloeit.

Bij aanwerving heb ik nog nooit naar iemands diploma gevraagd, omdat ik persoonlijkheidskenmerken belangrijker vind. Niet wat mensen kennen, wel wat ze kunnen. Als coach moet je losmaken wat er in hen zit, ze op de juiste plaats zetten, motiveren, ze goed in hun vel laten voelen.

Het denkvermogen wordt heel erg geconditioneerd door de fysieke omgeving. Als de bevolking afneemt en veroudert, ontstaat een conservatieve reflex en dat verklaart onze verkrampte houding tegenover migranten. In Canada, de VS en Australië trekt men the best and the brightest aan, ongeacht waar ze vandaan komen.

In Canada ervoer ik voor het eerst wat ruimte is. Ik was achttien, hielp er bij de tabaksoogst en merkte dat je er kunt ademen, terwijl ik hier af en toe stik. Wegens het gebrek aan ruimte en al die regelneven die me tot wanhoop drijven.

De Amerikaanse maatschappij is gebouwd op angst, de Canadese op respect, op tolerantie en op waarden. In het eerste geval versterkt die angst zichzelf en wordt de bevolking zo paranoïde als de pest. In het tweede ontstaat openheid maar met zeer duidelijke regels die strikt worden toegepast.

Canada laat jaarlijks 250.000 migranten binnen. Hier is de evolutie van mono- naar multicultuur een probleem dat steeds groter wordt wegens het negeren en het ontbreken van enige planning.

Kennis begint met de kennis van anderen en het inzicht in hun wereld. Die kennis moet in het onderwijs worden bijgebracht, en dat gebeurt hier niet. Over vijftig jaar woont nog slechts zeven procent van de wereldbevolking in Europa, dat zal wegschrompelen, zoals eerder in de geschiedenis wereldmachten als Griekenland, Rome of Portugal.

Twintig jaar bedrijfsleider van uitgeversbedrijf De Tijd is te lang. Dat is niet goed voor het bedrijf en niet voor jezelf omdat je onvermijdelijk in routine vervalt, terwijl er eigenlijk behoefte is aan andere mensen met frisse ideeën.

Learning how to live, not learning how to die is zowat het motto van het antroposofisch bejaardentehuis in Olen waar ik voorzitter van ben en waar we mensen hun eigenwaarde teruggeven. Bijvoorbeeld door ze een biografie te laten schrijven, met kinderen bezig te zijn, of een enthousiaste 86-jarige in een sidecar mee te nemen.

Plus est en vous, wisten de Heren van Gruuthuuse al, maar dat is moeilijk in een onderwijssysteem dat het zelfvertrouwen doodt, terwijl dat de noodzakelijke basis is voor een volledige ontplooiing.

Tekst Pierre Darge I Foto Michel Vaerewijck