HERWIG WEET HET BETER

Herwig Van Hove heeft een reputatie, zoveel is zeker. Wijnliefhebbers appreciëren zijn analyses, sommige producenten verwensen hem om zijn ongezouten mening. Al 400 afleveringen ventileert hij deze ook in onze rubriek Chateau Simple, over ‘wijn voor beginners die ook kenners wel bevalt’.

Wijnschrijver Herwig Van Hove (74) hanteert al decennia een ‘eenvoudig’ levensritme, waarbij hij dagelijks twee flessen wijn drinkt en jaarlijks één fles cognac Delamain XO, terwijl hij zich ook op culinair vlak weinig ontzegt. Eén maand per jaar onthoudt hij zich van alle alcohol. “Mijn endocrinologe, bij wie ik om het half jaar langsga, berispt me keer op keer wegens mijn bourgondische levenswandel, maar ze moet toegeven dat mijn bloedwaarden er prima uitzien en mijn cholesterol van 150 ronduit ongeloofwaardig is.”

Zijn eigengereidheid heeft Van Hove naar eigen zeggen van zijn moeder, die hij “een zeer uitzonderlijke vrouw” noemt. Op een dag deelde ze haar zes kinderen mee dat ze besloten had de huishoudelijke taken te halveren, en dus nog slechts om de andere dag zou koken. De meisjes konden het materiaal voor hun kostje in de ijskast vinden, de jongens kregen geld mee om in de Sarma te eten. “Zij at altijd entrecote, terwijl de kinderen en mijn vader bouletten kregen voorgezet. Mijn moeder droeg nooit haar boodschappen, daar vond ze altijd wel een slachtoffer voor dat aan het eind van de rit als beloning mocht kiezen tussen een eclair of drie oesters. Terwijl zijzelf steevast voor beide keuzes ging. Mijn moeder zat graag aan tafel, en ze had van oudsher een kleine voorraad van misschien tweehonderd flessen. Daar heb ik de basis gelegd voor mijn liefde voor goede wijn.”

Als wijnschrijver was Van Hove, die als professor fysische chemie in Leuven doceerde, een laatbloeier : pas tegen zijn veertigste debuteerde hij in het nieuwsmagazine Spectator, waarin hij schreef over wijn “voor de zogenaamde werkman”. Omdat hij vond dat iedereen recht had op een goede fles, die bovendien betaalbaar moest zijn. Diezelfde filosofie huldigt hij ook in Knack Weekend, omdat hij altijd wat weg wil van chichi. “Niemand heeft er wat aan als je schrijft dat een Mouton zeer goed is. Maar in de supermarkt een wijntje spotten voor vier euro, dat zeer drinkbaar is, blijft andere koek.” Zijn tweewekelijkse rubriek Chateau Simple waarin hij wijnen uit de supermarkt beoordeelt, is al aan de vierhonderdste aflevering toe. Tijd om even bij de eigenzinnige aanpak van de professor stil te staan en terug te blikken op de veranderingen.

“Wijn is ontegensprekelijk veel beter geworden, dankzij een betere verspreiding van de technologie. Scholen voor oenologie floreren als nooit tevoren, en zij leveren technici af die weten waarover het gaat. De analysebackground is overal beschikbaar, zodat er geen enkel excuus meer is om echt slechte wijn te maken, en dan bedoel ik wijn die muf en zuur smaakt, met veel vluchtige zuren. Wijnen worden beter én goedkoper, net als auto’s. Voor de prijs van een brood heb je gemakkelijk zes flessen drinkbare wijn.”

Is het mogelijk dat u de prijs van een brood niet kent ?

Herwig Van Hove : Allez, neem drie flessen, en dan heb ik het niet over de zogenaamde tafelwijn die alleen nog in Wallonië gedronken wordt. Belgen drinken één miljoen flessen wijn per dag, de markt is 400 miljoen flessen per jaar groot, dat betekent 32 liter per hoofd per jaar, bijna evenveel als Frankrijk, terwijl de productie hier te lande te verwaarlozen is. De Belg betaalt gemiddeld 3 à 4 euro per fles, in ieder geval het dubbele van de Nederlanders, die nijpers zijn, met dank aan het calvinisme. Voor Nederlanders is het prioritair om iets te verkopen, niet om te consumeren. Al hun oesters komen naar hier, net als het Texels schaap en de asperges uit het duinenland. Het enige wat ze zelf eten, is hun haring.

Welke wijn drinkt de Belg ?

Net als in Frankrijk bestaat bij ons een traditie om wijn te drinken aan tafel, en daar drinkt de Belg veel van. De wijn moet niet alleen passen bij de gerechten, de Belg wil hem ook delen met anderen, en daarom mag hij niet te duur zijn. Franse wijn excelleert daarin. Het segment van Franse wijn aan Belgische tafels bedraagt 70 procent en is (na een dip door de wereldconcurrentie) weer stijgend. Zo’n twintig jaar geleden bedroeg het nog 90 procent.

Om mijn rubriek te schrijven, kruip ik in de huid van de huisvrouw, die naar de supermarkt trekt met een ’thema’ in het achterhoofd, witte bourgogne bijvoorbeeld. Ik doe hetzelfde maar beperk de regio zodat de flessen vergelijkbaar blijven. Ik proef die wijnen en ik probeer in mijn beschrijving duidelijk te zijn. Als de wijn echt goed is, adviseer ik om erop te springen, want zo’n kans komt niet vaak terug. Ooit heb ik een bordeaux van Colruyt omhoog geschreven en daar zijn 60.000 flessen van verkocht. Dat stemt tot nadenken. Stel dat ik me vergis. (lachend) Tot nu toe is dat nooit gebeurd. Ik maak nooit afspraken met de supermarkten, maar ik weet dat ze bij Colruyt kopieën van mijn aankoopfacturen naar de hoofdzetel faxen.

Het blijft het oordeel van één man…

Onvermijdelijk. Maar intussen weet iedereen hoe ik te werk ga : ik ga voor smaakconcentratie, en daarbij primeert mijn eigen smaak en een zekere wetenschappelijke aanpak. Je moet goed beseffen dat wijn niets anders is dan getransformeerd vruchtensap. Wijn moet niet interessant zijn, wijn moet smakelijk zijn, waarbij je zonder op te kijken je glas opnieuw laat bijvullen. Om smakelijk te zijn is een zeker evenwicht van belang. Alles moet in orde zijn, maar dat kan op diverse niveaus. Een Château Margaux is ook in orde en bijzonder smakelijk, maar kost 1000 tot 4000 euro per fles. Die valt dus buiten mijn rubriek omdat hij niet betaalbaar is voor de doorsneeportemonnee. Ik ga voor drinkbaarheid, betaalbaarheid, smakelijkheid en geschiktheid voor aan tafel.

Rommelwijnen zijn wijnen die te mager zijn, meestal als gevolg van veel te hoge rendementen. Dan krijg je zure pis, die opgewerkt wordt door er suiker bij te voegen en het alcoholgehalte op te drijven, en aangezuurd zodat je een zekere fraîcheur krijgt. Echte rommel, die ik er gemakkelijk uithaal. In Chili proefde ik ooit witte wijn en vond die maar niks. De bevallige oenologe keek daarvan op, maar gaf – trots – toe ze een rendement haalden van 200 hectoliter per hectare ! Terwijl 40 hectoliter normaal is. Om maar te zeggen dat je kwaliteit en kwantiteit niet kunt verzoenen. De Fransen hebben overigens een mooie uitdrukking voor zo’n abnormaal hoog rendement : On fait pisser la vigne.

Er is tegenwoordig veel te doen over biowijn.

We moeten hier een onderscheid maken. Je hebt om te beginnen de biodynamie, met zijn apostels die bij volle maan stront van god-weet-welk beest in vijzels malen, die vlinders doen neuken met rupsen, kortom, een lachwekkende bedoening. Anderzijds heb je mensen die van de insecticiden in de wijngaard af willen. Twintig jaar geleden had een Bourgondische wijngaard het leven van een stuk Sahara : compleet dood. Om dat leven te herstellen is geduld nodig, omdat de pieren en de mieren moeten terugkeren. In ieder geval is het een ontwikkeling die ik erg toejuich, omdat ook de wijn er gezonder door wordt.

Biowijnen hebben niet zo’n goede reputatie als het op bewaren aankomt.

Als ze worden gemaakt zonder antioxidanten, zoals sulfiet, heb ik er weinig vertrouwen in, omdat die wijnen gewoonlijk niet lang standhouden. Ze zijn erg fragiel. Sulfiet zorgt ervoor dat de oxidatie wordt afgeremd doordat de wijn zelf zuurstof opneemt. Goede wijnen maken zonder sulfiet is een haast onmogelijke opdracht. Colruyt heeft een afdeling biowijn, maar als de flessen enkele jaren oud zijn, zijn ze gewoonlijk slecht. Ik zou ze als weinig betrouwbaar omschrijven, zeker niet geschikt om ze voor langere termijn te bewaren.

Sulfiet is wel verboden bij de slager, niet bij de wijnboer.

Bij de slager werd sulfiet gebruikt om rottigheid te verdoezelen, bij wijn wordt het gebruikt om te stabiliseren, binnen de wettelijke limiet.

Na 400 afleveringen Chateau Simple bent u ongetwijfeld ook zelf geëvolu-eerd ?

Ik koester steeds meer argwaan voor door promotie gestuurde chichi. Achter wijn zit er een enorme promotiemachine, en als deze goed werkt, floreert de regio. De kwaliteit is er gewoonlijk wel, maar promotie blijkt toch beslissend voor het succes van een wijn. Daarom heb ik altijd afstand bewaard tegenover producenten. Vriendschappen met wijnproducenten, zoals dat wel eens gebeurt bij journalisten, tasten je vrijheid van meningsuiting aan.

En wat evolutie betreft, wil ik graag op de klimaatveranderingen wijzen. Tegenwoordig heb je in Bordeaux al het klimaat van Marrakech tien jaar geleden. Terwijl je aan de Loire het klimaat van Bordeaux vindt. Het zuiden van Frankrijk zou in de toekomst wel eens té warm kunnen worden voor wijnbouw. Je kunt dan wel andere wijnstokken planten, die beter bestand zijn tegen de warmte, of de wijngaarden hoger aanleggen waar het frisser is, want je wint één graad per honderd meter. Toch zie ik nog potentieel in Zuid-Afrika, Corsica en Sicilië.

En wat drinkt de meester zelf ?

Veel bordeaux, en witte bourgogne. Op verplaatsing bestel ik graag côtes du Rhônes, maar als het enigszins kan, neem ik mijn eigen wijn mee op restaurant. Een kwestie van afspraken, waarbij ik een kurkrecht betaal of de goedkoopste wijn bestel, die ik ook betaal en die ik dan achteraf teruggeef. Dan drink je tenminste wijn die op iets trekt.

Heeft de man die alles over wijn weet nooit de wens gekoesterd om zelf wijn te maken ?

Ik heb een paar aanbiedingen gehad, waaronder één bijzonder aanlokkelijk voorstel van een prins, voor zes chateaus in de Italiaanse Maremma. Voor vijf ervan zou ik de regisseur worden, en na vijf jaar zou mij zo’n kasteel ten deel vallen. Dat klonk echt verleidelijk maar toch heb ik het aanbod afgewezen, wijlen Sus Verleyen (voormalig directeur Knack) indachtig. Hij stelde altijd dat je niet actief kunt zijn op een gebied waarover je schrijft. En zo is dat. Ik wil objectief kunnen blijven en beschik nu over een inzicht in wijn dat ‘planetair’ kan worden genoemd. Neem van mij aan dat zoiets zeldzaam is, zeker in een wereld waarin nog vele wijnboeren uit Bordeaux alleen bordeaux drinken !

De 400ste Chateau Simple vindt u op p. 94. Naar aanleiding van dit jubileum organiseren we op zaterdag 19 oktober twee proeverijen voor telkens 2×9 Knack Weekend-lezers. Herwig Van Hove selecteert zelf de wijnen en leidt de sessies. Ze vinden plaats op de wijnbeurs Megavino, die loopt van 18 tot 21 oktober in Brussels Expo. Meer info over hoe u kunt deelnemen vindt u in Knack Weekend nr. 41 van 9 oktober.

DOOR PIERRE DARGE & FOTO’S MICHEL VAEREWIJCK

“Niemand heeft er wat aan als je schrijft dat een Mouton zeer goed is. Maar in de supermarkt een wijntje spotten voor vier euro, dat zeer drinkbaar is, blijft andere koek”

“Tegenwoordig heb je in Bordeaux al het klimaat van Marrakech tien jaar geleden. Terwijl je aan de Loire het klimaat van Bordeaux vindt. Het zuiden van Frankrijk zou in de toekomst wel eens té warm kunnen worden voor wijnbouw”