Bordeaux vandaag wordt getekend door de tweespalt tussen extreme rijkdom en extreme armoede binnen dezelfde appellation. Dat was ook hét onderwerp van de dag op de jongste Vinexpo. Nieuwe initiatieven bieden hoop.
Op Vinexpo, de grote tweejaarlijkse wijnbeurs in Bordeaux, was het dit jaar eerder kalm. Tijdens vorige edities moest je tussen de stands doorschuifelen en uren aanschuiven aan de restaurants, nu ging alles vlot. Het aantal bezoekers benadert de 50.000, onder wie meer dan 30.000 Fransen. Verder (heel) veel Aziaten, Engelsen en Amerikanen, Duitsers en Belgen… Meer dan 13.000 bezoekers namen deel aan de georganiseerde proeverijen, op zoek naar nieuwe producten voor nieuwe markten. Maar hét onderwerp van de dag was natuurlijk de extreme, gespleten situatie in Bordeaux.
Van de ongeveer achtduizend wijndomeinen die Bordeaux of Bordeaux Supérieur maken, kampen er negen op de tien met grote problemen. Voor minstens de helft ervan dreigt de financiële ondergang. Men verwacht dat tweehonderd domeinen heel binnenkort zullen stoppen of verkocht zullen worden. En dat terwijl de waarde van de Bordeauxse topwijnen, de crus classés, sinds 1980 gestegen is met meer dan duizend procent. In die kringen ziet men volop luxe-investeringen in materialen en gebouwen – er staat geen rem op de weelde – en zou men de indruk kunnen krijgen dat Bordeaux een zaak is van rijke bankiers die hun centen tellen. De families Rothschild (met Lafite en Mouton), Pinault (met Latour), Mentzélopoulos (met Margaux) behoren tot de rijkste ter wereld. In 2010 bedroeg de winst vóór belasting 78 procent van de omzet (Latour) en ze zal verder blijven exploderen, want de torenhoge primeurprijzen van 2009 en 2010 zijn nog niet in de balansen verwerkt.
In schril contrast daarmee is de bulkprijs voor gewone bordeaux op twintig jaar tijd nauwelijks veranderd. Hij bleef, op enkele schommelingen na, steken op ongeveer één euro per liter, een prijs waarmee de wijnboeren naar het bankroet worden gedreven.
Opstand en redding
Maar er komt reactie. In december 2010 kwam een groep wijnboeren in opstand tegen het CIVB (Comité Interprofessionel des Vins de Bordeaux) dat hun bijdragen zou verkwanselen. Ze vormden met een twintigtal het Comité d’Action des Vignerons en namen een advocaat om de lidgelden van de voorbije tien jaar (meer dan een half miljoen euro) terug te vorderen. Het CIVB zou trouwens maar 15 procent van het budget besteden aan promotie van de ‘kleintjes’. Het actiecomité telt nu al tweehonderd leden. Het CIVB heeft inderhaast een plan opgemaakt, Bordeaux Demain, om tegen 2020 bepaalde doelstellingen te halen, waaronder : een eenvoudiger etiketsysteem, een vermindering met 26 procent van het aantal wijnboeren dat slechte of foute wijn maakt, toelagen voor vervroegd pensioen, het inzetten van technici om marginale chateaus te assisteren, de creatie van een nieuw type fruitige wijn dat gemakkelijker drinkt en ten slotte het opzetten van bordeauxbars in grote steden over heel de wereld om de kleine bordeauxs beter kenbaar te maken.
Er zijn ook reacties ’te velde’. Zo wordt een zeventiental van deze ‘kleine’ chateaus door de grote Bordeauxse exportfirma Sovex Woltner (meer dan 100 miljoen euro omzet) kwalitatief opgekrikt met technische bijstand en wordt verkoop tegen ‘normale’ prijzen gegarandeerd. Opvallend in deze korf zijn Château Vieux Manoir (25 ha, 70 % merlot en 30 % cabernet) en Château La Rose Montauran (27 ha, 90 % merlot) waarvan het excellente millésime 2009 te koop is bij Delhaize België voor ca. 5 euro per fles.
Ook grote Bordeauxse families brengen stervende chateaus weer tot leven. Zo kocht Boudewijn Thienpont in 2006 de gebouwen en wijngaarden (22 ha) van het zieltogende Château Pellebouc, een Bordeaux Supérieur in het Entre-Deux-Mersgebied, op nauwelijks enkele kilometers van Saint-Emilion. Er worden nu twee moderne rode wijnen gemaakt : een Bordeaux Supérieur Château Pellebouc 2006 (9 euro) en een eenvoudigere Bordeaux, onder de naam Château Roc de Pellebouc 2009 (6,45 euro), beide te koop bij Thienpont in Etikhove of bij Delhaize.
Compostelawijnen
Een ander initiatief komt van de familie Moueix die uitpakt met een spectaculaire nieuwigheid : generische appellationwijnen uit het gebied van Saint-Emilion. Daaruit, en uit aanliggende appellations zoals Puisseguin, Lussac en Montagne, worden partijen wijn geselecteerd op grond van hun appellationgetrouwheid. De reeks wordt uitgebracht onder de naam Chemins de Compostelle. Een van de vele bedevaartroutes loopt immers door al deze gemeenten. Op de etiketten prijken de kapelletjes waar de pelgrims verondersteld werden te rusten en te drinken. Het gamma omvat een Bordeaux (3,80 euro), een Saint-Emilion Chapelle Saint-Valéry (7,50 euro), een Lussac Saint-Emilion Chapelle Saint-Pierre (5,90 euro), een Montagne Saint-Emilion Chapelle Sainte-Marie (5,90 euro) en een Puisseguin Saint-Emilion Chapelle Saint-Martin (5,90 euro). Ze worden nog niet ingevoerd maar dat zal niet lang meer duren. De vermelde prijzen zijn deze van de Franse kleinhandel voor het millésime 2009, en de wijnen zijn uitstekend.
Beste percelen
Ook Patrick Bouey van het gelijknamige familiale en onafhankelijke handelshuis komt met een boeiend initiatief. Hij gaf sterconsulent Stéphane Derenoncourt opdracht om de beste vrije percelen in de Bordeauxse appellations te selecteren, om daarna samen met de eigenaars de wijnen te maken, en om ten slotte de finale assemblages te verzorgen. De naam van het gamma is Les Parcelles. De wijnen kosten tussen 5 en 20 euro en zijn verrukkelijk.
De ‘gewone’ bordeaux komt van vijftien percelen, en is gemaakt van 70 % merlot en 30 % cabernet (130.000 flessen in 2010). De Saint-Emilion komt van twee percelen van het grand cru classé-type en is gemaakt van 80 % merlot en 20 % cabernet (20.000 flessen in 2010). De Haut-Médoc komt van elf percelen en is gemaakt van 65 % merlot en 35 % cabernet (50.000 flessen in 2010). De Saint-Estèphe komt van vier percelen, bestaat uit half merlot en half cabernet (20.000 flessen in 2010) en dan is er nog een topselectie Margaux van één perceel, gemaakt van 80 % merlot en 20 % cabernet (5000 flessen in 2010, de duurste).
Invoer Chacalli Wines in Antwerpen, www.chacalliwines.com en (of) Mafribel in Huizingen, office@mafribel.be.
Aan tafel
Met prijzen van 500 tot 1000 euro per fles voor topwijnen is het drinken niet meer aangenaam : elke slok wijn die uw tafelgenoot tot zich neemt kun je aftellen in honderden euro’s. Het delen van wijn – essentieel aan tafel voor de convivialiteit – wordt door de peperdure prijzen in niet onbelangrijke mate belemmerd. Het evenwicht in de ‘kostprijsrelatie’ van food en drank gaat ook verloren : de wijn behoort tot een andere wereld en kan niet meer ‘passen’. Er zijn natuurlijk ook morele redenen om zo’n dure wijnen af te wijzen, maar louter gastronomisch gezien verliezen ze hun functie. En als men die tafelfunctie van wijn essentieel vindt, zijn peperdure flessen wat onwezenlijk en belachelijk.
Hoe kan het dan wel ? Het voorbeeld werd gegeven door vier wijnbouwers die de laatste jaren (2009 en 2010) excellente kleine bordeaux maakten voor een absoluut maximum van 10 euro per fles. Jean de Laitre (Château Vrai Canon Bouché, Fronsac), Valérie Trolet (Château L’Isle Fort, Bordeaux Supérieur), Arnaud Benoit de Nyvenheim (Château Gree Laroque, Bordeaux Supérieur) en Pascal Collotte (Château Jean Faux, Bordeaux Supérieur) organiseerden om hun wijnen te presenteren een tuinmaaltijd, zoals in de film, rond een mooie tafel onder de lindeboom in de grote tuin van Château Gree Laroque. Op het menu : tussenribstuk geroosterd op kurkdroog snoeihout van wijnranken. Het barbecuesysteem was even ingenieus als simpel : op een ijzeren plaat bovenop een kruiwagen werd een bundel snoeihout aangestoken en op de gloeiende as kwam een rooster. Klaar op vijf minuten ! Bovendien was het hele systeem verplaatsbaar zodat de gasten onder de linde nooit in de rook hoefden te zitten. Bij het vlees – twee dikke sneden uit de fijne rib (côte à l’os) en twee uit de zesrib (entrecôte) van een volwassen Limousinrund – kwamen verse aardappelen, sla en sjalot uit de moestuin van het chateau. Volgens de vignerons is geroosterde ribstuk nog altijd het ideaal bij hun (jonge) wijn. En gelijk hebben ze. Ook aanwezig was Stéphane Derenoncourt, die als consulent verantwoordelijk is voor de grote kwaliteit van de wijnen op tafel. En het wonder geschiedde : wijn en gerecht genereerden een levendige communicatie en een wonderlijke sfeer van vriendschap en welbevinden. Convivialiteit op zijn best.
– Jean de Laitre, Château Vrai Canon Bouché, Fronsac. Invoer : Cora.
– Valérie Trolet, Château L’Isle Fort, Bordeaux Supérieur. Zoekt invoerder.
– Arnaud Benoit de Nyvenheim, Château Gree Laroque, Bordeaux Supérieur. Invoer : Vinifera in Tongeren, www.vinifera-finewines.be.
– Pascal Collotte, Châteaux Jean Faux, Bordeaux Supérieur. Invoer : Dercor in Moorslede, www.dercor.be.
– Stéphane Derenoncourt, Domaine de l’A, Bordeaux Côtes de Castillon, valt wat buiten de prijsklasse van bovenvermelde wijnen. Zoekt ook invoerder.
Door Herwig Van Hove – Foto’s Wouter Van Vaerenbergh
Van de ongeveer achtduizend wijn-domeinen die Bordeaux of Bordeaux Supérieur maken, kampen er negen op de tien met grote problemen.
Grote Bordeauxse families en handelshuizen brengen stervende chateaus weer tot leven.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
