KEURIG

Schilderen lijkt helemaal terug van weggeweest : in talloze Belgische galeries hangen weer keurig doekjes aan de muren. In de Aalsterse galerie Path (Leo de Bethunelaan 59) is tot 22 oktober werk van de Pool Tomasz Ciecierski te zien : eerst schildert hij “sporen van de realiteit” in een stijl die zweeft tussen figuratie en abstraktie, nadien assembleert hij de afzonderlijke doeken tot een nieuwe konstellatie.

Bij S65 in Aalst (Tragel 7, tot 14 oktober) toont de jonge Amerikaan John Zinsser recente schilderijen die dan weer in de puur abstrakte sfeer zitten. Zinsser laat de verf voor een deel haar eigen werk doen, via chemische reakties en vertikale en horizontale patronen. Volgens Zinsser moeten er, in de beste traditie van de abstrakte schilderkunst, geen moralizerende verhaaltjes meer verteld worden, maar moet verf gewoon verf zijn, zo zuiver en krachtig als maar kan.

In de Antwerpse Carine Campo Gallery (Vlaamse Kaai 31) werkt de Brit Brad Lochore zo mogelijk nog afstandelijker : op wit-monochrome doeken brengt hij, via computerschema’s, schaduwen aan van lijnen en rasters, van een trap of een stelling. Verschrikkelijk koele, minimale werken zijn het, en toch van een onwezenlijke schoonheid.

Interessant vind ik ook het werk van de Lokerse schilder Laurent Cruyt (1960), te zien in galerie Annick Ketele (Pourbusstraat 5 in Antwerpen). Cruyt maakte eerder naam als “surrealist” met zijn geschilderde tv-testbeelden, nu toont hij fragmenten uit feuilletons, dokumentaires en dies meer, die hij via een heel eigen techniek van computeranimatie en airbrush fixeert. De doeken worden vaak onderling gekombineerd, waarbij de titels verwijzen naar de nepwereld van film en kunst : drie werkjes vormen samen een “dangerous liaison”, twee andere doen Marcel Duchamps “Nue descendant l’escalier” nog eens over, maar dan zonder “Nue”. Tot 22 oktober.

VOORLOPIGHEID

In het Antwerpse Elzenveld is een grote tentoonstelling te zien rond het oeuvre van de Gentse kunstenaar Jean Bilquin. Een kleinere expo in galerie Hugo Minnen sluit er naadloos op aan. Centraal staat Bilquins schilder- en tekenkundige ontleding van het Da Vinci-fresko “Het Laatste Avondmaal”. Hij haalt koppen, lichaamsdelen en fragmenten uit dat werk en werkt ze op grotere en kleinere doeken uit in een expressionistisch-figuratieve stijl. Bilquin lijkt rustiger en soberder geworden : de “wilde”, felkleurige doeken van weleer bevatten nu veel meer wit, de ikonografie verwijst geregeld naar de klassieke Helleense en Romeinse kunst. Omzien naar het verleden dus, maar op een paar plekken in zijn werk duikt ook de idee van “voorlopigheid” op. Ergens hangt een tekst die het Bilquin-werk goed omschrijft : “Een nieuw geestelijk landschap met gefragmenteerde mensen. Een diep existentieel aanvoelen van de chaos in en rond de mens, de voortdurende ervaring van de veranderlijkheid en onherkenbaarheid van mens en natuur. “

Elders in het Elzenveld is nog tot 15 oktober de tentoonstelling Driesprong te zien, met schilderijen van Frieda Maes, Lieve Ulburghs en Maria Vervoort.

– Jean Bilquin in het Elzenveld, Sint-Jorispoort 27b in Antwerpen, tot 29 oktober, tel. (03) 223.56.28. In galerie Hugo Minnen, Museumstraat 2 in Antwerpen, tot 21 oktober, tel. (03) 248.54.05.

VLAAMS EN GOED

De Antwerpse Zeno X Gallery opent haar nieuwe seizoen met een tematische reeks schilderijen van Luc Tuymans (1958) die onder de veelzeggende titel Heimat stof doet opwaaien. Tuymans vindt met name dat we sinds kort in een gefederalizeerd land leven, maar dat geen enkele kunstenaar zich daarover artistiek wil of durft uitspreken. “Toch zijn we nu plots allemaal Vlaamse kunstenaars geworden. Ik ben het daar niet mee eens : de groeiende Vlaamse arrogantie bevalt me niet. ” Dus vond hij het goeie moment om de Vlaamse symbolen aan te pakken op zijn eigen, bekende manier. Als eyecatcher hangt in de galerie een vaalgrijs, terneerdrukkend portret van een “Vlaamse intellektueel” die verdacht veel op Ernest Claes lijkt, maar het zou evengoed Sigmund Freud kunnen zijn. Een slap hangende, schemerige leeuwevlag, een tv-beeld dat verwijst naar de reportages van Maurice De Wilde, een schimmige IJzertoren, een Vlaamse meisjesboezem met aanzettende buik, een close-up van een vette vinger… al die subtiele stills tussen Vlaams onderbewustzijn en Vlaamse onderbroekenlol kulmineren in een kitscherig schilderij van een Vlaamse dorpskom : het grootste doek in de serie toont de kleinste der werelden. “Heimat” sublimeert op cynische wijze de malaise van de avondlandkultuur.

Wie een breder overzicht van het Tuymans-oeuvre wil zien, moet naar Tilburg : daar loopt tot 14 januari in het museum De Pont een grote overzichtstentoonstelling met vierentwintig schilderijen uit de periode 1985-’95, onder de titel Blow Up.

– “Heimat” van Luc Tuymans in Zeno X Gallery, Leopold De Waelplaats 16 in Antwerpen, tot 22 oktober, tel. (03) 216.16.26.

SIGNALEMENTEN

– Vanzelfsprekend moest de grote expo Vlaanderen en Castilla y Leon, over de kunsthistorische relaties tussen Vlaamse en Spaanse kunstenaars in de 15de en 16de eeuw, deze rubriek aanvoeren. Maar bij het ter perse gaan, kon de tentoonstelling in de Antwerpse katedraal nog niet serieus bezocht worden en ontbraken catalogus en foto’s, zodat we node in een latere Expo op deze tentoonstelling terugkomen.

– Tot 14 oktober loopt in de Brusselse galerie Camille von Scholz (Vilain XIII-straat 30) een tentoonstelling met werk van de Zwitserse surrealistische kunstenares Meret Oppenheim (1913-1985). Zij werd vooral bekend met haar “Déjeuner en fourrure”, een objekt van tafelgerei volledig in pels uitgevoerd dat ze in 1936 maakte. Met dat werk, waarmee ze in één klap beroemd werd, zou ze de rest van haar leven vereenzelvigd worden.

MARC RUYTERS

“A Flemish Intellectual” van Luc Tuymans in Zeno X Gallery : cynische kijk op een stuk Vlaamse mentaliteit.