Wat brengt het leven wanneer je beslist om de dagelijkse routine in te ruilen voor een fietstocht van 365 dagen, langs woestijnen en wereldsteden? Nederlander Martijn Doolaard fietste van Amsterdam naar Singapore, en goot zijn ervaringen in boekvorm: One Year on a Bike.
In april 2015 beslist fotograaf, grafisch designer en filmmaker Martijn Doolaard (33) de dagelijkse sleur tijdelijk te doorbreken voor het avontuur van zijn leven: een fietsreis van Amsterdam, waar hij woont en werkt, richting Oost-Europa, het Midden-Oosten en Centraal-Azië, helemaal tot in Singapore. In het pas verschenen koffietafelboek One Year on a Bike deelt de Nederlander het plezier en de pijn van zijn uitzonderlijke trip, naast heel wat praktische informatie over de fiets en het materiaal waarmee hij rondreisde. Het boek, met prachtige foto’s, is een ode aan het onverwachte en een pleidooi voor traag reizen.
Hoe kwam je op het bijzondere idee om een jaar door te brengen op de fiets ?
Martijn Doolaard : In 2010 ruilde ik mijn vaste job bij een ontwerpbureau in voor een freelance bestaan. Die beslissing gaf me meer controle over mijn agenda, iets wat ik erg belangrijk vind. Ik begon meer te reizen en besefte dat onze meest levendige herinneringen vaak gelinkt zijn aan vakanties. Op reis zijn we verwonderd, leren we bij en bloeien we open. Hoe komt het dan, vroeg ik me af, dat mensen zo weinig reizen? Om financiële redenen? Of zitten we vast in de routines van het dagelijkse leven? Ons bestaan speelt zich grotendeels af in cirkels: ’s morgens gaan we werken en ’s avonds keren we weer huiswaarts. Tijdens de week zitten we op school en in het weekend hebben we vrij. Daar is niets mis mee, maar toch kriebelde het om dat patroon te doorbreken. Even geen leven in cirkels meer, maar in een rechte lijn vooruit. Elke dag een nieuw perspectief. Zo rijpte het idee om een jaar te reizen. Mijn vorige trips duurden nooit langer dan een maand. Ik was benieuwd hoelang ik van huis kon zijn met niet meer dan een fiets en wat kampeerspullen.
Maar waarom precies met de fiets ?
Tijdens andere reizen zag ik geregeld mensen op zwaarbepakte fietsen voorbijrijden, door regen, zon en sneeuw. Vanuit mijn comfortabele wagen dacht ik altijd dat ze gek waren. Tot ik een artikel las over twee Duitse broers die van Berlijn naar Sjanghai waren gefietst. Hun verhaal gaf mij heel veel zin om iets gelijkaardigs te doen. Als test plande ik een fietsreis naar de Zwitserse Alpen. Het plan was om te fietsen tot ik kwam vast te zitten in de sneeuw, om dan met trein terug naar huis te keren. Na zestien dagen bereikte ik het centrum van de Alpen in Andermatt, zonder mij vast te rijden. Dat was een krachtige ervaring. Ik genoot ervan om als fietser deel te kunnen uitmaken van de omgeving en begon meteen te dromen van een langere fietsreis. Niet zozeer het fietsen op zich sprak me aan, maar het grotere plaatje: de vrijheid, de eenvoud, altijd vooruitgaan, nooit op je stappen terugkeren.
In het voorwoord van je boek schrijf je dat je uiteindelijk in China wilt belanden. Waarom China ?
Ik vertelde vrienden en familie dat ik tot in China wou geraken, omdat een reis nu eenmaal een bestemming hoort te hebben. China klonk ver weg en groots, maar het doel was nooit om China echt te bereiken. Mijn reis draaide rond alles daartussenin: Duitsland, Tsjechië, Slovakije, Turkije, Iran, Oezbekistan, Kirgizië, India, Myanmar, Thailand. Ik wou gewoon zo lang mogelijk onderweg zijn. Ik eindigde uiteindelijk na ruim 17.000 kilometer in Singapore, heb achttien landen gezien en vele mooie mensen ontmoet. Elk land had zijn uitdagingen en verrassingen, daarin lag de schoonheid van deze reis. Cultuur-shocks, religieuze beperkingen, slechte wegen, een uitdagend klimaat, paradijselijke stranden, telkens opnieuw een thuis creëren, eenzaamheid, verliefd worden op een meisje in Boekarest en niet meer verder willen reizen: dat waren de ervaringen waar het mij echt om te doen was.
Hoe ver vooruit plande je praktische zaken zoals je fietsroute, waar te slapen, of wanneer een visum aan te vragen ?
Mijn route stippelde ik gaandeweg uit, nooit lang vooruit, land per land. Anders ben je dagen aan het fietsen met je volgende bestemming in je achterhoofd en leef je niet in het moment. Om te navigeren deed ik een beroep op mijn iPhone. Ik gebruikte Google Maps als er 3G beschikbaar was en Maps.me als ik offline was. Om te overnachten had ik kampeerspullen bij me en materiaal om te overleven: een kookset, een zakmes, een Bialetti om koffie te zetten. Als ik er nood aan had, boekte ik een hotel of hostel, of logeerde ik bij iemand thuis. Omdat ik zo vrij mogelijk wilde reizen, had ik ook geen visumaanvragen voorbereid. Ik zocht onderweg uit van welke landen de grenzen open waren en hoe ik een visumaanvraag moest indienen. Daar kruipt veel tijd, research en stress in, en dan nog ben je in landen als Iran en Turkmenistan nooit zeker dat je een visum te pakken krijgt. Zo had ik erg graag Tadzjikistan bezocht, tussen Afghanistan en China. Maar omdat ik die visumaanvraag niet goed en tijdig gepland had, is dat niet gelukt.
Je bent intussen bijna een jaar terug in Nederland. Aan welke bestemmingen houd je de strafste herinneringen over ?
In de vallei van Cappadocië in Turkije stijgen elke ochtend zo’n 150 luchtballonnen op: het is een prachtig beeld dat me even alle wereldproblemen deed vergeten. In Iran was ik bijzonder gecharmeerd door de gastvrijheid van de mensen, en Kirgizië was dan weer erg mooi omwille van zijn verlatenheid. Het is een dunbevolkt en wild land, met veel bergen en prachtige uitzichten. De hooggelegen Pamirsnelweg die door Centraal-Azië loopt, was de mooiste maar ook zwaarste bergweg waarop ik mocht fietsen. En het zoutmeer Tuz in Turkije was ongetwijfeld het mooiste natuurverschijnsel van mijn reis, ook al ging mijn fiets van al dat zout meteen roesten. India fascineerde mij dan weer omwille van de grote contrasten in cultuur, klimaat en landschap. In Turkije en op enkele andere plaatsen werd ik aangevallen door een meute wilde honden, maar dat zijn ervaringen die mij om heel andere redenen zijn bijgebleven.
Eén keer nam je het vliegtuig, om door te reizen naar India. Waarom ?
In Kirgizië heb ik een tussenvlucht genomen naar New Delhi en vervolgens naar Goa in India, deels omdat het niet veilig was om verder te fietsen door landen als Pakistan, Afghanistan en Tibet. Maar ook omdat het quasi onmogelijk was om de Himalaya over te steken met de fiets. Het vliegtuig was voor mij de enige manier om Zuid-Azië te bereiken.
Op de foto’s in het boek is te zien dat je best veel spullen meesleurde. Heb je nooit overwogen om lichter te reizen ?
Ik keek ernaar uit om volledig zelfvoorzienend te zijn. Ik wou mijn tent kunnen opzetten in de woestijn of de bergen, en eten kunnen maken op een kampvuur. Daarnaast wou ik mijn reis absoluut kunnen documenteren, dus had ik ook twee camera’s, verschillende lenzen, een statief en een laptop bij me. Alles samen had ik best veel spullen mee, toch reisde ik zo licht en compact mogelijk. Ik kocht bewust een fiets met grote draagzakken, een Surly Long Haul Trucker, en reed rond met meer dan vijftig kilo onder het zadel. Dat is veel, als je weet dat wielrenners de Tour de France rijden op een koersfiets van zeven kilo. Maar voor de reis die ik wou maken, was dat het waard.
Stel, je mag morgen opnieuw vertrekken. Wat zou je deze keer anders aanpakken ?
Ik zou misschien overwegen om minder bagage mee te nemen. Hoe minder spullen je bij je hebt, hoe meer je openstaat voor je omgeving. Maar los daarvan is er niets dat ik anders zou aanpakken. Ik ben blij met het hele verloop van mijn reis, ook mindere ervaringen zoals ziek worden of geen visum krijgen hebben uiteindelijk hun charme. Het moeilijkste was afscheid nemen van mensen die ik onderweg ontmoette en bij wie ik langer wou blijven. Ik had op voorhand niet gedacht dat loslaten bij momenten zo zwaar zou zijn. Maar ook dat is net het mooie van zo’n avontuur. l
Na zijn thuiskomst in Amsterdam maakte Martijn Doolaard een boek over zijn reis en lanceerde hij een geldinzamelactie op Kickstarter om het boek te kunnen produceren en verkopen. Gestalten sprong op de kar en besloot het boek uit te geven. ‘One Year on a Bike, from Amsterdam to Singapore’ is te koop voor 39,90 euro.
Tekst Elke Lahousse & Foto’s Martijn Doolaard
“Een jaar reizen. Even geen leven in cirkels meer, maar in een rechte lijn vooruit. Elke dag een nieuw perspectief”
“Cultuurshocks, slechte wegen, een uitdagend klimaat, paradijselijke stranden, eenzaamheid, verliefd worden en niet meer verder willen reizen: dat waren de ervaringen waar het mij om te doen was”
“De vrijheid op de fiets sprak me aan, de eenvoud, altijd vooruitgaan, nooit op je stappen terugkeren”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
