Weinig lofts hebben hun industrieel karakter bewaard. Niet hier : boven de werkvloer kwam zelfs een mezzanine die perfect zou dienen als bureau voor de baas.

Piet Swimberghe / Foto’s : Jan Verlinde

Veel ateliers zijn zo grondig verbouwd dat ze op een banale woning gaan lijken. In het beste geval spaart men wat open ruimte, een paar gietijzeren kolommen en bakstenen muren. Door nieuwe constructies toe te voegen, gaat meestal de typische charme van de loft verloren. In deze Brusselse loft koos men voor een andere aanpak. De architecten Nicolas de Liedekerke en Stany Ketelbuters hebben de industriële sfeer zelfs versterkt. Een bewuste keuze van de bouwheer en de bouwmeesters, die dit karakter wilden benadrukt zien als tegengewicht voor het bourgeois getinte kader waarin het gebouw zich situeert. We vinden de loft immers in de omgeving van het Kasteleinsplein in Sint-Gillis, achter de Louizalaan. Een deftige buurt met een mooie, maar eng-burgerlijke architectuur. Veel fabriekspanden staan er niet, wel oude opslagplaatsen en ateliers van manufacturen. Dit is zo’n pand. Als industrieel gebouw, geen meesterwerk, maar wel aantrekkelijk om in te leven door zijn ligging, middenin een woonblok.

Voor de verbouwing was de loft een zeer eenvoudige ruimte met grote, hoge vensters die veel licht binnenlaten. Vandaag ziet hij eruit als een volwaardig atelier, met boven de werkvloer een bureau voor de chef. Althans, daarvoor zou de nieuwe slaapkamer in aanmerking kunnen komen.

Aan de architecten werd gevraagd een woning te creëren met een ruime zithoek, keuken, eetkamer, badkamer, dressing en één grote slaapkamer. Een vrij simpel programma dat toch moeilijk te realiseren was, doordat alle vensters moesten bewaard worden. De ruimte kon dus niet lukraak worden volgebouwd. Bovendien kregen keuken en badkamer om praktische redenen een plaats in de donkerste hoek. Het werd de architecten al snel duidelijk dat er een speciale constructie nodig was om ook in deze hoek voor lichtinval te zorgen.

De Liedekerke en Ketelbuters dokterden een ingenieuze mezzanine uit. Op zich geen ongewone oplossing, maar doorgaans wordt eerder gekozen voor een open entresol met een balkon. Dat vonden de architecten echter hoogst oncomfortabel, omdat er op die manier geen scheiding is tussen slaapkamer en zithoek, wat noch de luchtverversing, noch de privacy bevordert. Met een open plan is het ook moeilijk om de verwarming in de slaapkamer goed te regelen.

Daarom kozen ze voor een afgesloten tussenverdieping met binnengevels, volle muren en vensters. Geen gewone vensters, maar eenvoudige ijzeren ramen, die veel weg hebben van de metalen ramen die voor de oorlog door moderne architecten werden aangewend. Door de oriëntatie van de mezzanine ontstaat een bijzonder aangenaam visueel spel. De architecten plaatsten de insteekverdieping niet tegen een van de korte zijden van de loft, maar tekenden om geen vensters te moeten elimineren een schuine constructie die de ruimte in het midden dwarst. Het effect is ongewoon, ook al was de oplossing puur functioneel en zeker niet als modesnufje bedoeld.

Door de schuin geplaatste slaapkamer ontstaat er aan de inkom van de flat een soort antichambre. Die wordt nu gebruikt als zithoek, maar zou eventueel dienst kunnen doen als bureau. Het lijkt wel een soort binnenpleintje met rondom vensters bovenaan. Die zorgen voor een rechtstreekse lichtinval in de badkamer en in de slaapkamer, en geven van daaruit fascinerende doorzichten naar beneden toe. Wil men de band tussen het leven beneden en boven aanhalen, dan volstaat het de vensters open te maken.

Door de invulling met de mezzanine, kwam een fascinerend grondplan tot stand. De zaal werd in drie ruimtes opgedeeld : eerst de kleine zithoek, vervolgens de eetkamer onder de slaapkamer, en daarna de open zitruimte. Deze opdeling geeft de flat menselijker proporties. De eetplaats met lage zoldering is de meest intieme hoek. De metalen steunpilaren zorgen voor een zekere geborgenheid.

Het mooiste zicht op de loft heeft men vanop het dakterras dat op een hoger niveau is gelegen. Het valt op hoe eenvoudig de ruimte is aangekleed. Kostbare materialen werden bewust gemeden om het industriële karakter te onderstrepen. Zelfs de oude plankenvloer werd hersteld en herbruikt. Met een vrij beperkt budget werd een stijlvolle loft gecreëerd met een originele architectuur. Men zou deze woonst zo weer tot een atelier kunnen omvormen.

Om een maximale lichtinval te bewaren, werd de insteekverdieping dwars door de ruimte geplaatst. Dat zorgt voor een boeiend visueel spel.

Vanuit de eethoek kijk je door de zithoek naar het hogergelegen dakterras.

Omwille van de privacy werden bad- en slaapkamer in de afgesloten ruimte van de mezzanine ondergebracht.

Door de vensters rondom baadt de slaapkamer in volle licht, en tegelijk werden leuke doorkijkjes gecreëerd.