De vrouwen van de nacht

Wie denkt dat alleen mannen de draaitafels bespelen, denkt verkeerd.

In Engeland, Nederland en house-haven Detroit zijn er al jaren toonaangevende

vrouwen-dj’s die evenveel respekt krijgen als hun mannelijke kollega’s.

Ons land heeft er geen handvol. We zochten er vier op.

IRENE ROSSI

FOTO’S : LIEVE BLANCQUAERT

Zondagavond, middernacht, tweede dag van de Ten Days of Techno at the Red Tape Building in Gent. Het binnenkort te slopen gebouw is opgelapt met kleurige graffiti en loopt gezellig vol. Straks speelt de Detroitse technopionier Juan Atkins een sessie improvizatie. Ondertussen speelt dj Saskia : de sfeer is wild maar amikaal. Morgenvroeg nemen dj Trish en dj Stephanie de draaitafels over : Ladies’ Night.

“Vrouwen draaien minstens even goed als mannen, ” zegt organizator Eric Smout, “en vaak ook harder. Ze profiteren inderdaad van de hype, omdat ze opvallen tussen het groot aantal techno-deejays. “

Saskia Van Nieuwenhuyze (23) heeft ondanks haar lang haar en haar vrouwelijke vormen iets jongensachtig. Een muziekliefhebster puur natuur. In het nachtleven kent men haar als dj Saskia van de Scorpio-fuiven. Vorig jaar draaide ze op het muziekfestival Pukkelpop, en sindsdien is ze een van de samenstellers van het Studio Brussel-programma Bassta. Net als Trish is ze resident in The Fuse. Saskia groeide op met muziek. “Vanaf mijn zestiende stond ik op eigen benen. Ik moest zelf in mijn onderhoud voorzien, maar kon ook mijn tijd besteden zoals ik wilde. Muziek, koncerten en de Leuvense Radio Scorpio waren mijn leven : ik maakte niet één, maar tien uur per week programma’s ! Het was een bezigheid, hè. ” Later begon ze ook op de populaire Scorpio-fuiven te draaien. “Daar heb ik alles geleerd : met vaak 800 man publiek ervaar je snel wat werkt en hoe ver je kan gaan. Je leert er de mensen op de dansvloer te houden. “

Elk weekend was ze op pad in Vlaanderen, van jeugdhuis naar kultureel centrum en terug. “Aanvankelijk draaide ik alleen gitaarrock, maar geleidelijk ontdekte ik andere muziek. Ik werkte een tijdje bij Bang, de platenfirma van dEUS ik zie me nog leuren met hun eerste single : niemand moest er van weten ! en daarna bij het Belgische platenlabel R & S, waar ik kennismaakte met dance en techno. “

Vorig jaar werd ze door Pukkelpop-organizator Chokry uitgenodigd om plaatjes te draaien tussen de koncerten in de Dancehall, het podium voor de dansmuziek, en dat opende veel deuren. “Het ging heel snel : Marc Coenen van Studio Brussel belde mij, en via Chokry’s Brusselse dance-optredens belandde ik in The Fuse, waar ik nu elke zaterdagavond draai.

Saskia is een van de enigen in ons land die verschillende muziekgenres door elkaar draait. Een kunst, maar dat relativeert ze. “Mijn rock-kant leef ik uit in Bassta. De dansmuziek techno, rap, triphop, acid jazz, zelfs disko hou ik voor de fuiven. In The Fuse moet ik me een beetje aanpassen omdat de mensen alleen techno gewoon zijn. Toch geef ik ook niet teveel toe : ik krijg ze uiteindelijk wel mee. “

Saskia heeft, eigenlijk dankzij Radio Scorpio, van een passie haar job kunnen maken. Doordat ze vaak met de Zweedse dj-artiest Robert Leiner en zijn live-act The Source Experience meereist, heeft ze een nuchtere kijk op het dj-bestaan : “Je bent volledig vrij, maar zowel in de voorbereiding als achter de draaitafels sta je alleen. De mensen durven toch niet goed komen praten, vooral op fuiven. Als full-time deejay reis je met je platenkoffertje kontinu van de ene klub naar de andere, zonder te beseffen in welk land je zit. Het is als een muzikantenbestaan, maar dan veel eenzamer. “

“Ik ga vaak naar het buitenland om platen te kopen of naar optredens of raves te gaan. Vooral Londen is veel wilder. Alles is extremer : de lokaties, de dekoraties, de opsmuk van de mensen, de muziek. Iedereen doet zijn best om zo anders en zo gek mogelijk te zijn. Het is fascinerend, maar eigenlijk hou ik niet van het klubwereldje : het wordt bevolkt door rare mensen, weirdoes. Er lopen in het technomilieu heel veel kontaktgestoorde mensen rond. Ik sta toch nog graag in het gewone leven. Ik hou van de vrijheid die ik heb. Ik bepaal zelf hoe en wanneer ik werk en ik bepaal zelf de inhoud. Eigenlijk ben ik kontinu met muziek bezig en ik moet zeggen : ik amuseer me kostelijk. Binnenkort ben ik weer elk weekend op stap met m’n platenbak. En zeggen dat nachtwerk voor vrouwen nog altijd verboden is in België ! “

Halftwee, zondagmorgen. Aanschuiven voor de ingang van The Fuse, de hippe dansklub in hartje Brussel. Elk weekend spelen buitenlandse gast-dj’s en soundsystems hier ten dans. Vanavond zijn we gekomen voor dj Trish, een van de weinige vaste resident dj’s van de klub.

De halfdonkere ruimte is al goed gevuld met trendy jongens (jeans, T-shirt, sneakers) en meisjes (kort rokje, nauw bloesje, sneakers). Sommigen zitten lui in de verspreide fauteuils, maar de meesten bewegen op de dwingende technobeat. Cola, spa en ice tea gaan vlot over de toonbank. Plots welt er een opgewonden, bijna orgastisch gejoel door de massa : de verdienste van de dj (beatmixer heet dat hier). De ultieme mix is het hoogtepunt van een uitgekiend muzikaal spel.

Achter de grote draaitafels staat een jong meisje in opperste koncentratie, de koptelefoon bungelt half over haar twee vlechtjes. Met de ene hand draait ze aan het vinyl, met de andere manipuleert ze het mengpaneel. Op zoek naar de perfekte mix, de extaze. Als het lukt, lacht ze tevreden.

Patricia Van Eynde (24), alias dj Trish, is klein en tenger van gestalte, maar in de dj-wereld is ze een hele grote. Ze is niet alleen de vaste dj in een van de beste dansklubs van ons land, ze wordt ook regelmatig gevraagd voor grote party’s en raves. Laatst nog mocht ze het 5000-koppig publiek warmdraaien voor en na het koncert van de The Prodigy in Vorst Nationaal, een van dé dance-evenementen van het voorbije jaar. Tijdens de week werkt Trish als label-assistant bij een platenfirma.

Trish begon vijf jaar geleden haar carrière als draaitafelvrouw, maar op haar vijftiende maakte ze al house- en new age-cassettes met muziek die ze ’s nachts van een Duitse radiozender aftapte. “Ik wist al heel vroeg dat ik dj wilde worden : mijn vriend draaide, en ik ging bij de Antwerpse Radio Metropolis oefenen op twee Technics draaitafels de beste voor een dj ! en een mengpaneel. Binnen de kortste keren kreeg ik een radioprogramma. Veel te vroeg, vond ik, want ik kon amper twee beats op elkaar houden, en helemaal niet goed mixen. “

Thuis, op de apparatuur van haar vriend (dj Kash), koncentreerde ze zich op het bespelen van de pitch, het sleutelinstrument van elke moderne dj, omdat je er de snelheid van een plaat naar believen mee kan aanpassen. “Ik vond mezelf nooit goed genoeg, maar omdat ik veel gevraagd werd om te draaien, werd ik beter en zekerder. Vorig jaar kwam ik in The Fuse terecht en ik wist : hier wil ik draaien. Ik maakte een cassette en mocht direkt beginnen. Het was de juiste cassette op het juiste moment en de juiste plek. “

Net als alle andere techno-dj’s kiest Trish uit het grote aanbod nieuwe releases door zich te koncentreren op bepaalde artiesten en labels. “Ik kies vooral Engelse en Amerikaanse techno en progressive, zeg maar de science fiction van house. De vrijdagen en zaterdagen zijn voor mij een ritueel. Als een echte vinyl-junkie koop ik wekelijks platen voor een bedrag tussen 4000 en 12.000 frank. in gespecializeerde winkels zoals Dance Solution in Gent en USA Import in Antwerpen. Thuis beluister ik alles grondig. Je moet je voorbereiden, want je moet precies weten hoe en wat je gaat mixen. “

Deejayen is dus een veeleisende hobby. Vannacht moet Trish uitzonderlijk twee keer draaien : van middernacht tot drie en van zes tot acht. Wat drijft een jonge vrouw om dit weekend na weekend te doen ? Is het, zoals velen denken, een machtsspel ? “Het is spelen tout court. Ik hou niet van het woord macht, dat is veel te negatief. Deejayen is een vorm van kommunikatie, maar met muziek. Ik speel iets, en de anderen reageren daarop door zich te amuseren : dat is fantastisch. Ik heb nog nooit een lege dansvloer gehad. Ik vind het ook leuk als mensen met me komen praten. Meestal zijn het jongens. Soms vragen ze zelfs een handtekening, heel gek. Echte groupies zijn het. Natuurlijk zijn er ook mensen die nu een beetje zuur naar mij kijken omdat ze me het sukses niet gunnen. Maar je moet het doen voor de muziek, niet voor het hele gedoe errond. “

Ondanks de positieve evolutie, blijft de dj-wereld voornamelijk een mannenzaak. “Je moet veel opofferen en blijven volhouden : al je tijd en geld gaat naar platen. Misschien haken daarom veel meisjes af. En je moet je mannetje kunnen staan, hè. Toen ik in het begin in platenwinkels kwam, deden de jongens nogal smalend, maar dat is nu veranderd. “

Voorlopig kan Trish haar hobby nog moeiteloos kombineren met haar job, die ze graag doet. “Soms is het hard : volgend weekend speel ik bijvoorbeeld drie nachten na elkaar ! Maar werken houdt me met mijn voeten op de grond, dat heb ik nodig. ” De volgende stap is zelf iets maken. “Binnenkort koop ik zo’n supergesofistikeerd workstation met een keyboard, effekten en sampler in één, en ga ik proberen een plaat op te nemen. “

Stéphanie D’Olieslagher is met haar negentien lentes officieel de jongste vrouwelijke deejay van het land. Het meisje met de blonde dreadlocks heeft een eigen programma, waarin ze progressive techno en dubdance draait op de Antwerpse Radio Centraal (dub is een psychedelisch klanktapijt met echo’s, galmen, bizarre klanken, bas en droge drumpartijen). Regelmatig draait ze in de trendy dansklub Café d’Anvers. Samen met vriendin/kollega Trish wacht ze haar beurt af. Straks, om zes uur, mag ze de Ladies’ Night afsluiten. Nog vier uur wachten.

Het leven van dj Stéphanie is voorlopig ongekompliceerd : gaan draaien en thuis experimenteren met muziek. Het volgende plan is zelf een plaat opnemen. Of beter nog : een eigen platenlabel opstarten om beginnende artiesten/deejays te helpen.

“Ik ben begonnen met reggae, ontdekte house en speel nu graag de mengeling van de twee : raggamuffin. Als ik draai, is dub altijd de basis, maar ik ben altijd op zoek naar nieuwe geluiden. Ik heb ook al doende leren mixen : de pitch is mijn lieveling. Ik denk wel dat draaien talent vergt. Niet iedereen kan het, je moet een oor hebben. ” Hoe jonger je ermee begint, hoe beter. Stéphanie wordt steeds beter. “Als ik draai, probeer ik een verhaal te vertellen. Ik neem altijd een volle platenbak mee en kies de muziek in funktie van mijn gemoedstoestand. Als dj moet je kunnen op- en afbouwen. Niet te extreem beginnen en je publiek langzaam voorbereiden op nieuwe dingen. Als ik draai, moeten de mensen mij volgen. ” Daarom organizeert ze nu zelf regelmatig fuiven. “Dan krijg ik automatisch een publiek dat openstaat. Ik ben altijd op zoek naar rare stemmen, geluidjes die ik kan gebruiken als ik draai. Mixen is net wiskunde : je moet de beats goed in je hoofd hebben, en dan maar puzzelen. Maar het moet kloppen, hè. Daarom moet je ook in goede konditie zijn. “

Wat doe je dan als je pas over vier uur moet draaien ? Het antwoord is identiek voor alle vrouwen-dj’s : “no alcohol, no drugs”. Gezond eten, veel fruit en groenten en als het moeilijk wordt : koffie drinken. “Daar ga je heel snel van denken”, zegt Stéphanie. “De adrenaline doet de rest, en slapen doen we later wel. ” Haar motivatie komt ook precies overeen met die van haar vrouwelijke kollega’s : “De kick die je krijgt als je een lege dansvloer omringd met lusteloze mensen kan transformeren in een volle dansvloer met entoesiaste dansers. Als ik door mijn platen te draaien andere mensen uit de bol laat gaan, voel ik mij een artiest. “

In de leefruimte van Katrien Klausing (36) vallen vier dingen op : een barokke handgemaakte luchter, een exotisch snaarinstrument, een dubbele high-techdraaitafel en een knusse mezzanine met veel kussens en een sterrenhemel. Haar persoonlijke chill-out room. Ik ga languit liggen en geniet van de kalmerende muziek : na twee nachten uitgaan heb ik rust verdiend. Katrien is gespecializeerd in chill-out of ambient (sfeeravonden). Volgende week draait ze in Boedapest op een oud zeiljacht, maar vanavond exclusief voor mij.

“Een chill-out room is meestal gewoon een aangenaam zaaltje, soms verbonden aan een klub maar dat hoeft niet, waar het supergezellig en komfortabel is. Er zijn zeteltjes en kussens, mooie dekoratie, indirekte verlichting, soms worden er video’s of films getoond, er is tee-met-koekjes en vooral : rustige, mooie muziek. Chill-outen is niets anders dan tot rust komen. “

Katrien zit al elf jaar in de muziekbusiness. Terwijl ze van de ene platenfirma naar de andere verhuisde, kwam haar ware roeping naar boven. “Ik had altijd een zwak voor elektronische muziek, en ik vond dat vooral de techno helemaal niet geloofwaardig overkwam. Dus heb ik me geworpen op het promoten van deze volgens mij ondergewaardeerde muziekvorm. Zo kwam ik terecht bij Renaat Vandepapeliere van het R & S-label. Renaat en zijn vrouw Sabine brachten al negen jaar kwaliteitsdansmuziek uit, scoorden grote danshits in het buitenland, maar wisten niet wat promotie was. Sterker nog : ze zagen er het nut niet van. Ik overtuigde hen van het tegengestelde, en mocht op mijn eentje het promotiedepartement opstarten en uitwerken. Ik beschouw mijn werk bij R & S echt als een missie, en het deejayen is daar een onderdeel van. “

De beminnelijke techno-missiezuster organizeert en koördineert al de tournees van de artiesten/dj’s. Soms gaat ze zelfs mee als road- en produktiemanager, en helpt ze grote party’s en media-events op poten zetten. “Ik speelde al jaren thuis of op privé-feestjes, en soms draaide ik het publiek warm voor de optredens van onze artiesten. Zo werd ik steeds vaker gevraagd om op party’s te draaien. De eerste keer dat ik op een grote rave draaide, stond ik voor een massa van 10.000 gabberhousefanaten ! Dat was een opdracht, maar ik heb gewoon volhard en op het einde had ik ze mee. Ik kom vaak in zulke situaties : techno is heel populair, maar weinig mensen kennen de variaties binnen het genre. Als ze ambient horen, gaat er een nieuwe wereld voor hen open. Soms, dat klinkt misschien hautain, ben ik echt aan het opvoeden. Als het lukt, ben ik echt blij. “

Sinds een viertal jaren zijn chill-outs heel populair geworden, maar de interpretaties verschillen. “Elke chill-out is anders : het is een verlengde van de persoonlijkheid van de dj. De enige regel is : geen agressie. Mijn levensfilozofie is even relax als mijn chill-out. Alles mag, niets moet. Het heeft niets met new age te maken : dat is te religieus. Gewoon genieten van elkaar en van de muziek. Het klinkt allemaal een beetje hippie, maar je krijgt mensen van alle slag over de vloer : van party animals tot krasse knarren. Soms zelfs kinderen ! Er bestaan ook chill-out waar wetenschappers lezingen komen geven of waar er met brainmachines of Internet gespeeld wordt. Mensen die uitgaan, willen meer tegenwoordig : meer informatie, een mooiere omgeving, meer kommunikatie, meer dan alleen pintje-koncertje. Eén van mijn dromen is een soort zondagmiddag-chill-out-café te openen met een biblioteekje waar je rustig je tee kan drinken, praten of lezen. Een tee-salon van de jaren negentig, maar dan met muziek in plaats van muzak !

Ondertussen probeer ik Katrien Klausing haar ambient-muziek te ontleden. “Ik gebruik mijn hele voorraad. Via mijn interesse voor obskure, niet-commerciële muziek heb ik een ruime platenkollektie opgebouwd : zo’n vijfduizend stuks. Veel oude elektronische muziek, van Tangerine Dream over Klaus Schulze tot Yello en Cabaret Voltaire, maar ook heel veel dub, rap en ambient. Op ambient-avonden draai ik alles : klassiek, filmmuziek, wereldmuziek, a capella, soms zelfs techno. Alles hangt er maar van af wat je met een plaat doet. Variatie is belangrijker dan techniek, vind ik. Je moet de mensen warm kunnen maken. “

Katrien kan veeleisend zijn : de ambient-dj’s zijn voorlopig nog dun gezaaid. “Ik draai zo’n twee, drie keer per maand, overal in Europa. Grote raves doe ik niet meer zo vaak : ik wil niet mijn twee uurtjes doen tussen andere dj’s. Ik wil vier, vijf uur draaien, alleen of met een kollega, zodat ik echt kan op- en afbouwen. Ik kom pas buiten als de organizatoren er echt iets speciaals van maken. Een uitzonderlijke lokatie zoals een oude fabriek, een kerk, een boot is al heel leuk. Het liefst draai ik op kleine party’s, in koncertzalen waar er gedanst wordt zoals de Pacific in Antwerpen, in kulturele centra. Of thuis, voor vrienden. “

Ambient zorgde voor een gemengder publiek op de dansvloeren. “Vroeger gingen er alleen jongens naar party’s, nu komen er via de ambient veel meer meisjes. Ambient wordt als soft beschouwd, maar dat vind ik niet erg. Meisjes komen ook vaak iets vragen. Nee, ik heb geen groupies. Bij mannelijke deejays is dat anders. Er zijn er die echt show verkopen, net als popmuzikanten. Die kunnen mensen opjutten, genieten van hun macht. Wij vrouwen zijn anders. “

Trish : “Als een echte vinyl-junkie koop ik wekelijks platen voor een bedrag tussen 4000 en 12.000 frank. “

Saskia : “Met je platenkoffertje van de ene klub naar de andere. “

Stéphanie : “Altijd op zoek naar nieuwe geluiden. “

Katrien : “Je krijgt mensen van alle slag over de vloer : van party animals tot krasseknarren. “

En zeggen dat nachtwerk voor vrouwen nog altijd verboden is !