De evolutie stopt nooit

Een van de designers achter de BMW Vision is onze landgenoot Jochen Paesen. De afgestudeerde van het Royal College of Art over de missie van lightweight, multifunctionele ingrepen en het belang van een sportief maar niet agressief imago.

Jochen Paesens jonge jaren werden gekenmerkt door onrust. De onrust van het verhuizen. Door de beroepsbezigheden van zijn vader woonde hij tot zijn negende in ons land, verkaste dan vijf jaar naar Zuid-Afrika, woonde vervolgens twaalf jaar in Parijs waar hij de British School bezocht en ging uiteindelijk vier jaar Transport Design studeren in Coventry. Van de vijftien afgestudeerden was hij de enige die de kans kreeg om in het befaamde Royal College of Art in Londen verder te studeren.

“In Coventry leer je wat je nodig hebt voor de toekomst, je krijgt er de tools om het vak uit te oefenen – of dat nu aerodynamica dan wel marketing betreft. De RCA geeft je dan weer veel meer vrijheid, omdat men ervan uitgaat dat je de tools beheerst en het tijd is om er creatief mee om te springen. Het mooie aan de RCA was ook dat we met slechts twee autodesigners waren, de overige dertien studenten waren industrial designers, architecten, ingenieurs en dat zorgde voor een heel interessante wisselwerking.

Na zijn studies kon Jochen Paesen aan de slag bij Volkswagen in Wolfsburg, waar hij verantwoordelijk was voor het interieur van de Amarok. Toch lag zijn toekomst elders. “Ik ben altijd al aangetrokken geweest door BMW als premiummerk, omdat het zo’n interessante uitdagingen biedt als designer. Het werk aan de Vision is het eerste van me dat getoond wordt : ik was er verantwoordelijk voor het interieur, dat betekent alles wat je aan de binnenzijde ziet. Maar uiteraard was er een intense samenwerking met de designers verantwoordelijk voor het exterieur. Want de uitstraling die je aan de buitenkant ervaart, moet ook aan de binnenzijde doorlopen en daartoe is een intense samenwerking nodig. Maar designwerk is sowieso teamwork, daar kom je niet onderuit.

Welke opdracht steekt er achter de BMW Vision ?

Jochen Paesen: De opdracht was behoorlijk kort en eenvoudig : the car of the future is positive. Auto’s worden vandaag de dag heel snel als iets negatiefs ervaren terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. Er komen technologieën op ons af die toelaten om auto’s te bouwen die in de toekomst zonder CO2-emissie zullen rijden. Dat is een hele uitdaging, maar het boeiende is dat je bij BMW bij elk project heel creatief en van nul kunt beginnen. Nothing is wrong. Er zijn dagen dat je niets kunt gebruiken van wat je gedaan hebt, maar dat vormt geen enkel probleem omdat er ook weer dagen zijn dat je juist heel creatief bezig bent. Dat is de ruimte die je krijgt, waarna de verschillende voorstellen worden samengelegd.

Hoe ziet de toekomst eruit ?

Wat voor ons belangrijk is, is dat een BMW een driver’s car blijft. Het rijden ermee moet een belevenis zijn. In het geval van de Vision wordt die belevenis ondersteund door het lage gewicht dat centraal staat. Nu kan je die stelling alvast veralgemenen : in de toekomst moeten alle auto’s lichter worden. Wij proberen dat lagere gewicht te bereiken door minder delen te monteren, de zogenaamde part reduction. De overblijvende of nieuwe delen krijgen dan wel meerdere functies, zoals voorspiegels die tegelijk scharnieren zijn, of zijvlakken die ook de luchtstroom kanaliseren.

Maar omdat BMW meer is dan alleen maar techniek, mag de emotionaliteit niet verloren gaan. Want goed design heeft evenveel met het emotionele als met het functionele te maken. Al vallen de ingrepen om dat te bereiken nauwelijks te beschrijven. Zeker is wel dat je tot een evenwicht moet zien te komen, een balans.

Zijn emoties gelinkt met agressiviteit ?

Agressief is misschien een fout woord. Bij BMW moet je bij een model meteen weten waar het om draait, en de auto moet er sportief uitzien. Of een BMW agressief overkomt, weet ik niet. Maar hij mag er alvast niet uitzien als een auto die je zal verslinden. Een sportieve auto toont wat hij kan, maar mag niet onvriendelijk zijn.

De nadruk in deze sportieve auto ligt op het minimale. Zo wordt aan de bestuurder alleen die informatie doorgestuurd die op dat moment voor hem belangrijk is. We beschikken over een centraal informatieblok voor de bestuurder dat uit drie verschillende lagen is opgebouwd, én een head-up display (projectie van gegevens op de voorruit), een techniek waarmee BMW al langer bezig is. In de praktijk kan je zelf je voorkeuren bepalen. Zet je de auto in zijn sportmodus dan plaatst het systeem automatisch de toerenteller op het eerste niveau. Uiteraard wordt die info aangevuld met gevaren die op de weg dreigen – want die functie gaat voor alle andere. De bedoeling van het hele systeem is de chauffeur alerter te maken, waardoor hij beter én voorzichtiger gaat rijden.

Zorgen meer functies voor meer knoppen ?

Helemaal niet. Dankzij de iDrive, waarmee we toch al een hele tijd bezig zijn, is het mogelijk om via één centrale knop menu’s en submenu’s op te roepen. Omdat we met zo weinig mogelijk handelingen zoveel mogelijk functies willen aanbieden. Maar er is een voortdurende evolutie bezig om de keuzes eenvoudiger te maken. Daarom staat ook hier less is more als thema centraal.

Hoe zal het interieur evolueren ?

Voor alles domineert een laag gewicht, dus zijn we voortdurend op zoek naar ingrepen om gewicht te besparen. Zo zijn we bezig met het dunner maken van de stoelen. Dat is niet eenvoudig omdat we toch hetzelfde niveau van comfort en ergonomie willen aanbieden. Momenteel zijn we bezig met het bouwen van een structuur voorzien van een dunne laag die gevuld is met lucht. Maar de auto-industrie heeft veel tijd nodig en daarom kunnen die ontwerpen nog niet in productie gaan. Deelaspecten ervan kunnen toegepast worden. Neem nu de aerodynamica. Een ontwerp als de Vision laat ons toe na te gaan hoe we beter met de aerodynamica kunnen omgaan – zonder dat de uiterlijke vorm eenheidsworst wordt. Aerodynamica is in de huidige context heel belangrijk omdat een lage luchtweerstandcoëfficiënt het mogelijk maakt minder te verbruiken. In het geval van de Vision komen we op 0.22 uit, terwijl 0.27 in productie al uitzonderlijk is. De golvende vlakken op de Vision zijn meer dan een esthetisch hoogstandje, ze hebben ook een functie. Je moet de auto zien als een cocon met verschillende lagen erbovenop. Die lagen kunnen helpen de lucht af te leiden, voor minder wervelingen te zorgen of meer downforce te geven.

Elektrische auto’s en hybride combinaties beheersen de toekomst. Welke gevolgen heeft dat voor het design ?

We hebben al de Mini E en de 1-reeks E, maar een louter elektrische auto behoeft een heel aparte aanpak. Omdat we nu eenmaal uitstekende klassieke motoren in ons gamma hebben, nemen we die op in onze evaluatie en betekent een hybride aanpak een logische stap. Met een hybride heb je anderzijds extra plaats nodig, omdat je met een dubbele technologie zit. Dat betekent dat je veel aandacht moet besteden aan de verdeling van de massa. In het geval van de Vision hebben we de batterijen in het midden gezet, tussen de passagiers, omdat een BMW sowieso een middentunnel meekrijgt. Bovendien konden we zo het zwaartepunt verlagen. Het extra gewicht van die elektrische aandrijving werd dan weer gecompenseerd door onze lightweight-aanpak zodat we uiteindelijk op een leeggewicht van 1375 kg uitkwamen, inclusief de batterijen.

Hoe lichter een auto, hoe duurder ?

Dat hoeft niet, op voorwaarde dat je op een nieuwe denkwijze overstapt. Als je op een intelligente manier met materialen omspringt, hoeft het eindresultaat niet per se duurder uit te vallen. De oplossing ligt in de manier waarop je met materialen omspringt, en dat geldt niet alleen voor het gewicht maar voor de hele cyclus. Omdat we nu eenmaal een premiummerk zijn, kunnen we de premiummaterialen niet zomaar weglaten. We kunnen ze wel op een betere manier gebruiken, zonder chroompartikels, door meer plantaardige materialen te gebruiken, door chemicaliën te vervangen. De uiteindelijke bedoeling is om een auto te bouwen die op alle vlakken beter, zuiniger en CO2-neutraler is.

Tekst Pierre Darge – foto’s PPI

Of een BMW agressief overkomt, weet ik niet. Maar hij mag er alvast niet uitzien als een auto die je zal verslinden. Een sportieve auto toont wat hij kan, maar mag niet onvriendelijk zijn.