Ik ben opgegroeid tussen de grammofoonplaten. Mijn ouders hadden een platenzaak in Aalst, de hoofdstad van De helaasheid der dingen. Het was er een enorme mikmak aan mensen en muziekgenres. Ik had meer interesse voor de platenhoezen dan voor de muziek. Die prachtige hoezen van Verve Jazz hebben mijn oog gevormd. Ik keek ook naar het eigenaardige decor van de winkel, je kunt je geen grotere kitsch voorstellen, maar het is wel in mijn kop blijven hangen.
Door de muziek en de klanten kwamen ook Woodstock en de flowerpower binnenwaaien. ’68 zag ik voorbijmarcheren vanuit de winkel, want er waren ook studentenoptochten in Aalst. Ik mocht natuurlijk niet mee, maar voelde dat dit iets belangrijks was. Dergelijke impressies zijn cruciaal voor creatieve mensen. Zoals ik op twaalf jaar ook over architectuur droomde als men het in de Griekse les over de stoa had.
Het PMS raadde me aan om interieurarchitect te worden, geen architect. Ik was kolerig als de pest. Niet dat ik neerkijk op het interieur, maar ik wilde bouwen en wilde zelfs ingenieur-architect worden. Dan moest dat ook nog voorgelegd worden aan de familie. Of het wel goed genoeg was, zo ging dat toen.
Ik mocht niet naar Brussel, te groot en gevaarlijk, maar naar Sint-Lucas Gent, waar ik graag samen studeerde met Paul Robbrecht, die al een plasticien was, Marie-José Vanhee, die gefascineerd was door het ambacht, en Marc Dubois, die rondreed in Gent op zijn mobylette om gebouwen uit het interbellum te spotten. Samen ontdekten we Carlo Scarpa en Aldo Rossi.
Reis eerst naar Italië en dan pas naar New York, raad ik mijn studenten aan. Dit is het belangrijkste land van Europa, zonder Italië geen renaissance of inventiviteit. Venetië is de ultieme stad en enorm modern door zijn mobiliteit, met een apart circuit voor voetgangers en boten ! Milaan is mijn tweede stad, stampvol prachtige gebouwen uit de jaren zeventig. Ook de wijze waarop cultuur en industrie daar samenleven, is uniek.
Zonder geschiedenis is er geen toekomst. Heb respect voor de chronologie en kijk wat er eerst was. Bach luisterde naar Vivaldi en Palladio keek naar de oudheid. Mijn studenten moeten in Italië de steden en gebouwen bestuderen, zich afvragen hoe en waarom alles zo in elkaar zit. Daarvoor moet je langzaam reizen.
Ik kan me amper herinneren ooit in een bos te hebben gewandeld. Ik ben een stadsmens en hou van landschappen, maar ga er niet in stappen. Ik kan wel geboeid worden door foto’s van landschappen. Vroeger trok ik naar zee, maar vooral om de lijn van de horizon te zien.
Architectuur is orde scheppen in de chaos, in een straat, een plein, een woning of een gebouw. Je denkt na over het concept en bouwt een ruggengraat. In tegenstelling tot de kunst biedt de architectuur in de eerste plaats oplossingen, een fundamenteel verschil. Wij creëren ook ruimte die dan weer plaats biedt aan menselijke chaos.
Ik woonde in Aalst negen jaar in de woning van de ontwerper Pieter De Bruyne. Als interval was dat interessant, niet voor eeuwig, want zo’n volledig ingericht interieur is fascinerend en terzelfder tijd beklemmend. Architect Kris Mys zei me ooit : maar Christian als jij dan thuiskomt, is dat niet precies alsof je in de onderbroek van iemand anders stapt (lacht) ? Kort daarna ben ik naar Brussel verhuisd.
De banaliteit van Aalst is altijd levendig en plezierig, maar in Brussel kan ik er niet mee om. Hier is het pretentie. Wat er hier allemaal niet gebeurt met de parkings, tunnels en het straatvuil : de stad gaat er niet op vooruit vergeleken met andere Europese steden. Hier hebben de hedendaagse projecten bovendien een banale vormgeving en is er weinig respect voor de openbare ruimte.
Misschien moeten we een ministerie van Lelijkheid oprichten en lijsten maken van wat allemaal mag worden afgebroken. Als kind ergerde ik me al aan de lelijkheid van de kust, en maakte ontwerptekeningen om die weer mooier te maken. Daar wil ik nog wel eens de leiding van nemen ! Niet te serieus nemen, Aalsters grapje.
Christian Kieckens (65) mag zich de éminence grise noemen van de hedendaagse Belgische architectuur. Kritisch en compromisloos als architect, belangrijk als mentor. De expo ‘Het Huis, De Mentor. Het Archief’ in deSingel, van 12 februari tot 5 juni, biedt een fascinerende kijk op zijn wereld. Info : www.vai.be.
DOOR PIET SWIMBERGHE & FOTO KAREL DUERINCKX
“Als kind ergerde ik me al aan de lelijkheid van de kust, en maakte ontwerptekeningen om die weer mooier te maken”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
