Zelfs in de Verenigde Staten is de naam Gallo synoniem met (goedkope) wijnen voor grote consumptie. De Gallo’s doen sinds 1990 alles om dat imago te veranderen. Ze dromen niet alleen van de beste wijn, ze investeren enorme sommen in die droom.

M ijn broer en ik hebben alles bereikt wat we wilden bereiken. Er blijft echter nog één doelstelling over: wijn maken die erkend wordt als een van de beste ter wereld. Daar heb je enorme middelen voor nodig en je moet ook echt bevlogen zijn. Gelukkig voldoen wij aan beide voorwaarden.

Dit citaat van Ernest Gallo, nu 91, staat als motto in een van de jongste publicaties van Gallo Sonoma en geeft een goed beeld van het werk dat momenteel in de familiewijngaarden verricht wordt.

In de Verenigde Staten draagt één fles wijn op de vier het etiket van Gallo, goed herkenbaar aan het logo met twee elkaar aankijkende hanen, een knipoog naar de Italiaanse familienaam van deze zonen van Piëmontese immigranten.

Julio Gallo stierf in 1993 op 83-jarige leeftijd ten gevolge van een ongeval met zijn jeep, maar het verhaal van de twee broers begon in 1933. Dat jaar schafte president Roosevelt de drooglegging af en gaf de 160 Californische wineries die deze triomf van het puritanisme hadden overleefd (voor de drooglegging waren het er 700) de toestemming om opnieuw iets anders te produceren dan miswijn.

Ernest en Julio waren de zonen van Joe en Susie Gallo, Californische boeren die druiven kweekten in de buurt van Modesto, ten noorden van Central Valley.

De grote beurscrash in 1929 ruïneerde talloze Amerikanen. Van wat ze in hun hele leven opgebouwd hadden, bleef plots niets meer over. Het dreef Joe Gallo tot wanhoop. Op 20 juni 1933 doodde hij zijn vrouw met een geweerschot in de nek en pleegde daarna zelfmoord. Die ongeluksdag bezegelde het lot van de twee zonen en maakte hen vastberadener dan ooit.

Bijna zonder geld (met 900 dollar en 23 cent aan contanten om precies te zijn) gingen ze op zoek naar een opslagplaats in Modesto. Op 17 augustus 1933 ondertekenden ze het huurcontract en een maand later kregen ze een vergunning om wijn te produceren. Intussen leenden ze bij de bank 5000 dollar om uitrusting te kopen voor de bereiding en opslag van wijn.

Om wijn te maken hadden ze eerst druiven nodig. Julio en Ernest konden de druiventelers ervan overtuigen hun oogst af te staan onder de ongebruikelijke voorwaarde dat ze pas betaald zouden worden wanneer de wijn verkocht was. Hun opzet slaagde. Het eerste jaar werd in Modesto 650.000 liter wijn geproduceerd die tot de laatste druppel verkocht raakte.

Intussen is de zaak van Ernest en Julio uitgegroeid tot een imperium, dat volledig in familiehanden is gebleven. Drie van de vier kinderen en twaalf van de twintig kleinkinderen zijn bij het reilen en zeilen van het bedrijf betrokken. Ernest is uitgegroeid tot een levende legende. Elke dag dat hij in Modesto is, komt hij naar zijn kantoor. Af en toe onderneemt hij nog lange reizen om te overleggen met de buitenlandse vertegenwoordigers en hen te motiveren.

Zijn kleinzoon Chris heeft een diploma oenologie van de Davis University in Californië. Chris kent zijn grootvader door en door: “Zoals alle perfectionisten is hij nooit tevreden. Maar bovenal is hij nieuwsgierig. Telkens als hij op reis is, stelt hij een hoop vragen. Omdat zijn werknemers dat weten, bereiden ze zich altijd goed voor op de confrontatie en bestuderen ze beter hun markt. Aan zijn leergierigheid zijn geen grenzen. Onlangs waren we in Turkije. De hele tijd liep hij rond aan de arm van de gids en wilde van elke steen het fijne weten.”

Als we over de toekomst van het familiebedrijf beginnen, is het antwoord van Chris Gallo heel direct: “Wanneer ik met mijn neven vergader, wordt er nooit gesproken over naar de beurs gaan of over het kapitaal openstellen voor anderen. Maar het is wel zo dat we met onze evolutie moeten bezig blijven. Met Pasen was de familie nog eens bij elkaar. We zaten met 93 aan tafel, onder wie 30 achterkleinkinderen. Een familiebedrijf als het onze geeft geen dividenden. Alles wordt opnieuw geïnvesteerd. Alleen zo kunnen we projecten als de grote wijnen van Sonoma realiseren.” Een bezoek aan enkele wijngaarden van de familie Gallo in Sonoma maakt het je inderdaad duidelijk: wie liefheeft, rekent niet.

Behalve een perceel van ongeveer één vierkante kilometer in de kuststreek, bezit de familie zeven wijngaarden in drie valleien langs Route 101: Alexander Valley, Dry Creek Valley en Russian River Valley, samen goed voor zo’n 1214 hectare, die beplant zijn met verscheidene druivensoorten voor het produceren van de grote wijnen E&J Gallo.

Je kunt je afvragen waarom ze opteerden voor Sonoma, een gewest dat minder naam en faam heeft dan het nabijgelegen Nappa. Je hoeft maar wat rond te dwalen over de kleine paadjes die samen de Russian River Road vormen, de met bomen afgezoomde Westside Road te nemen en de rivier over te steken via bruggetjes uit een ander tijdperk om te zien dat deze streek nog niet platgelopen is door het wijntoerisme. En de seizoenarbeiders, die bij valavond een biertje drinken op het terras van de Dry Creek General Store, zijn daar niet rouwig om.

Er is een dubbele verklaring voor die keuze. Bijna alles is al gedaan in Nappa Valley. Alle grote namen zijn er vertegenwoordigd. De beroemdste wijnen worden er geproduceerd. Maar er is ook een wijnbouwkundige reden.

Terwijl het klimaat en de bodem van Nappa Valley nogal monolitisch lijken, zijn de wijngaarden in Sonoma zeer gevarieerd. Het gewest Sonoma telt elf AVA’s ( American Viticultural Areas). Dat zijn elf geografische gebieden met eigen karakteristieken in de bodem en het klimaat. Bovendien zorgt de nabijheid van de oceaan ervoor dat warme dagen afgewisseld worden met koude nachten, zodat de druiven geleidelijker evolueren en tot een smakelijke rijpheid kunnen komen.

Kort gezegd, het noorden van Sonoma, met Alexander Valley en Dry Creek Valley, heeft een warmer klimaat, wat ideaal is voor cabernet sauvignon en zinfandel. In het zuiden van Sonoma, waar de Russian River Valley zich bevindt, is het frisser en dat is beter voor pinot noir, pinot gris en zelfs chardonnay.

“Het is gewoonweg schitterend dat we over zo’n diversiteit aan druiven beschikken in wijngaarden die zich slechts op een halfuurtje rijden van onze winery in Frei Ranch bevinden.” Vanaf de loskaden, waar de vers geplukte druiven afgeleverd worden, overschouwt Marcello Monticelli zijn rijk: 22 pneumatische persen en 36 roestvrij stalen gistkuipen van 80.000 liter. Hij is al meer dan dertig jaar winemaker bij de Gallo-broers: “Van de cabernet, de sangiovese en de zinfandel wordt wijn gemaakt in verticale kuipen. Voor delicatere druivensoorten zijn horizontale kuipen geschikter, weten we uit ondervinding.” Marcello was de rechterhand van Julio Gallo toen die nog leefde. Stap voor stap volgde hij de ontwikkeling van het gamma grote wijnen en de bouw van de installaties. “We hebben zelfs geen beroep gedaan op een architect. Het belangrijkste was de wijnen te kunnen produceren in de allerbeste omstandigheden.” Een bezoek aan de wijnkelders geeft een beter idee van wat hier op het spel staat. Vijftigduizend vaten in Franse of Amerikaanse eik staan hier opgesteld. De oudste zijn niet ouder dan drie of vier wijnen.

Net als in de rest van Californië houdt men hier van experimenteren, probeert men graag nieuwe combinaties uit. Niet minder dan zestig fabrikanten zijn daarbij betrokken, en niet de minste: Seguin Moreau, Radoux, Demptos… Alternatieven worden niet geschuwd, zelfs vaten uit China zijn een test waard.

Marcello Monticelli ontkent niet dat er – weliswaar heel zelden – houtkrullen gebruikt worden om bepaalde krachtige wijnen te ondersteunen, maar toch definieert hij het gamma grote wijnen van Gallo als volgt: “Wij hebben nooit gewerkt in de lijn van veel Californische wijnen met die uitgesproken houtsmaak. Integendeel, Julio gaf altijd de voorkeur aan het fruit zelf.”

Drie gamma’s worden geproduceerd: Sonoma County, single vineyard en estate bottled. De eerste twee bevatten drie druivensoorten: chardonnay, cabernet sauvignon en de mythische zinfandel, een Californische druif die ongetwijfeld afkomstig is van de Italiaanse primitivo en die zich bijzonder thuisvoelt in de streek van Sonoma.

De Amerikaanse wetgeving stipuleert dat een wijn die de naam van de streek draagt, voor minstens driekwart uit “inheemse” druiven moet bestaan. Het resterende kwart mag van andere wijngebieden komen, Central Valley bijvoorbeeld.

De chardonnay-wijn is een mengeling van drie vinificatieproducten: wijn uit kuipen en wijn uit vaten van 225 liter, waarvan een deel een malolactische gisting heeft ondergaan. Alle zinfandel in Sonoma County ondergaat die malolactische gisting en blijft dan ook minstens een vol jaar in houten vaten. De cabernet sauvignon wordt samengevoegd met een deel zuivere cabernet, vooraleer hij rijpt in houten vaten.

De single vineyards (die minstens 95 procent druiven uit dezelfde wijngaard moeten bevatten) doen de typische kenmerken van drie van de mooiste domeinen van Gallo in Sonoma tot hun recht komen. Stefani in het noorden is, net zoals Laguna in het zuiden, befaamd voor zijn chardonnay. In het centrum bevindt zich (op een steenworp van de stad Healdsburg) Frei Ranch, dat zijn proeve van bekwaamheid heeft geleverd inzake cabernets en zinfandel.

Bij het oogsten worden de druiven voor de twee rode wijnen van de steeltjes ontdaan, maar niet gekneusd. Na gisting wordt alleen de lekwijn in Franse of Amerikaanse eiken vaten opgeslagen. De duur van de rijping, die ook de malolactische gisting omvat, varieert van 12 maanden voor de zinfandel tot 24 maanden voor de cabernet.

De chardonnay-druiven worden geperst zonder te ontstelen of te kneuzen. De gisting gebeurt in eiken vaten, meestal met natuurlijke druivengist. De rijping wordt voortgezet in de houten vaten en op moer, in de grote Boergondische traditie.

Aan de top van het gamma staan de estate bottled-wijnen, cabernet sauvignon en chardonnay. Voor die wijnen worden de druiven voor 100 procent zorgvuldig uitgekozen en met de hand geplukt in één en dezelfde wijngaard. De wijnen rijpen uitsluitend in Franse eiken vaten, afkomstig van de beste fabrikanten.

De experimenten houden daarmee niet op. Vandaag worden andere druivensoorten aangeplant en daarvan zijn er al enkele in productie en in rijping: barbera, syrah, petite syrah, pinot gris, sauvignon, viognier, merlot…

Marcello Monticelli, die zijn wortels in Toscane heeft, kan zijn liefde voor de uitstekende sangiovese niet onder stoelen of banken steken. Toch gaat zijn voorkeur tegenwoordig uit naar de pinot noir, die zich goed heeft aangepast aan de heuvels ten zuiden van Healdsburg. De enorme heraanplantingen die in de wijngaarden van Gallo worden verricht, bezorgen de pinot noir trouwens een mooie toekomst.

De gigantische programma’s, tientallen hectaren per jaar, zijn geen vrijwillige beslissing, maar een noodzaak. Het hele Californische wijndruivenbestand is aan vervanging toe, omdat het voor de tweede keer ten prooi is gevallen aan een fylloxeraplaag (druifluis). Ditmaal werden de onderstammen aangetast die vroeger resistent waren. Een van de grootste wijngaarden van Gallo, meer dan 300 hectare, diende in vijf jaar tijd volledig vernieuwd te worden om zich van het schadelijke luisje te ontdoen. Nogmaals: wie liefheeft, rekent niet.

Tekst en foto’s Jean-Pierre Gabriel