Zo leer je kinderen (en jezelf) vogels kijken

Met het leren van vogels kijken, kan je thuis al beginnen. Enkele tips voor binnen en buiten.

Nu het stiller is buiten, horen we ze ook beter: het mooie gefluit en gekwetter van vogels. Ze zijn niet altijd even makkelijk te zien en herkennen, maar dat kan je leren. Wanneer je er eenmaal een beetje oefening in hebt, is het een rustgevende en zelfs verslavende bezigheid.

Hoe begin je eraan?

Vogelbescherming Nederland biedt gratis online vogelcursussen aan. In iedere aflevering staat één veel voorkomende vogel centraal zoals het roodborstje, de pimpelmees, de turkse tortel, de spreeuw, groenling, grote bonte specht…. Met behulp van filmpjes, geluiden, en tekeningen leer je de vogel herkennen aan zijn uiterlijk en zijn gezang. Ook ontdek je bijzondere eigenschappen van de vogel. Iedere les wordt afgesloten met een leuk quizje om te testen wat je geleerd hebt.

Een andere manier om veel over het gedrag van vogels te leren zijn de webcams van Beleef de Lente. Je kan live meekijken in de nesten van verschillende vogels zoals ooievaars, de bosuil, zeearend, koolmees en lepelaar. Je kan ook een compilatie van de mooiste momenten in de verschillende nesten bekijken.

Bekijk een filmpje van een ruzie tussen man en vrouw slechtvalk.

Zelf naar buiten

Heb je een tuin of balkon, dan is dat een goede plaats om te beginnen om zelf te kijken. Volgens de Vogelbescherming mag je vogels het hele jaar bijvoeren. In de lente is dat zelfs een heel goed idee. De vogels hebben het dan immers razenddruk: ze moeten een partner zoeken, een geschikt plekje vinden om te nestelen, een nestje bouwen, eieren leggen, de eieren uitbroeden en daarna voedsel zoeken voor de kleine vogeltjes.

In de lente hebben vogels vooral behoefte aan kalk en eiwitten. Vetbollen en hele pinda’s mag je vogels in deze tijd van het jaar niet geven. Melk is altijd taboe want dat kunnen vogels niet verteren.

Wat kan je nu dan wel voeren? Je kan strooivoer kopen dat in alle seizoenen geschikt is. Ook zonnebloempitten (geschild of ongeschild) en meelwormen kan je ze geven. Je kan ook de schil van gekookte eieren fijnstampen en aan de vogels voeren. Daar zit kalk in en dat hebben ze in de lente hard nodig. Je kan zelf een voedertafeltje maken (kopen kan natuurlijk ook). Hetzelfde geldt voor een nestkastje: met een paar plankjes knutsel je zo’n broedkastje heel gemakkelijk in elkaar.

Je zal zien dat vogels heel snel weten waar ze voedsel kunnen vinden. Vanachter je raam kan je ze – zeker als je een verrekijker gebruikt – in alle rust en van dichtbij bekijken en leren herkennen.

De natuur in

In de natuur kan je het beste ergens beginnen waar watervogels vertoeven. Ze zijn groot en zitten meestal in grote groepen bij elkaar. Je zal er versteld van staan hoeveel verschillende soorten eenden, ganzen, koeten en andere watervogels je kan onderscheiden. Met een verrekijker kan je ze nog beter bekijken.

Een verrekijker gebruiken is trouwens niet zo simpel als het lijkt. Bioloog en vogelaar Camilla Dreef legt in het filmpje ‘Hoe maak je optimaal gebruik van een verrekijker?‘ uit hoe je dat het beste doet.

Naar het bos

In de bossen wemelt het van de vogels. Wanneer je even stil bent hoor je ze overal zingen en kwetteren. Maar ze zien tussen de bomen is iets minder eenvoudig. Beginnende vogelaars kunnen daarom prima starten met het leren onderscheiden van vogelgeluiden. De app BirdNet helpt je op weg. Hoor je een vogel zingen, dan open je de app, deze neemt een stukje van het gefluit op en laat je dan weten welke vogel het is. Weet je eenmaal welke vogel je gehoord hebt, dan is het misschien ook makkelijker om ‘m te vinden.

Zie je een vogel, maar heb je geen idee welke soort het is? Dan biedt de website ‘Welke vogel is dit?‘ uitkomst. Je kan allerlei kenmerken – zoals kleur, grootte, vorm van de veren en van de kop – invoeren. Aan de hand daarvan krijg je een lijstje van vogels die het zouden kunnen zijn. Ook de app Tuinvogels is een handig hulpmiddel. Daarop komen de 93 meest voorkomende tuinvogels in onze contreien uitgebreid aan bod.

Roffelende specht

Een vogel die je gemakkelijk kan herkennen door zijn opvallende geluid is de specht. Tijdens een wandeling in het bos zal je waarschijnlijk geregeld een geroffel horen. Dan weet je dat er een specht aan het werk is. Ze zitten vaak in de top van dode bomen waar ze zoeken naar kleine insectjes. Speur de top van de bomen af en de kans is groot dat je de mooie vogel ziet.

De bonte specht herken je aan zijn wit met zwarte verenkleed en rode kop. Ook de groene specht heeft een rode kop, maar een groen-gelig verenkleed. Heb je de specht ontdekt, blijf dan even staan om deze bijzondere vogel aan het werk te zien. Ze stoten zo hard tegen de boomstam dat hun kopje als een soort veer op en neer gaat. Je vraagt je af hoe het kan dat ze daar geen knetterende hoofdpijn van krijgen. In een artikel op de website Scientias vind je een antwoord op die vraag.

Meer weten?

Lees ook op onze sites:

Vogelspotten als zelfzorg: hoe rustgevend is ‘birding’ nu echt?

Beestenboel van Dirk Draulans over vogels en andere dieren

De mooiste foto’s van vogels

Vogelboeken voor kinderen

Heb je de smaak te pakken? Dan kan je je verder verdiepen in de vogelwereld met een boek. Er bestaan verschillende leuke boeken over vogels speciaal voor kinderen. Enkele tips:

Kwie Kwie Kwie Kwie Kwie van Camilla Dreef

Vogelgids voor kids van Marc Duquet

Mijn kleine vogelboek van Katrin Wiehle

Waarom krijgt een specht geen koppijn? van Monica Wesseling

Het vrolijke vogelboek van Yuval Zommer

Mijn eerste vogelboek van Zoë Ingram

Het complete vogelboek van Nathalie Tordjman

Fogul, het vogelboek voor de jonge vogelaar van Atty van Lenteren