Ook berggorilla’s lopen het risico corona te krijgen

Berggorilla’s kunnen al overlijden aan zoiets simpels als een verkoudheid. Het coronavirus bedreigt daarom ook deze imposante primaten.

Niet alleen mensen, maar ook primaten zoals de berggorilla’s in de bergen van Centraal-Afrika zijn vatbaar voor het coronavirus. De dieren kunnen al overlijden aan een door mensen overgedragen verkoudheid of griep en lopen daarom zeker gevaar door het coronavirus.

Daarom nemen de parken waar de dieren leven maatregelen. Virunga National Park in Congo is tot in ieder geval 1 juni gesloten voor toeristen en ook Rwanda sluit zowel het toerisme als onderzoeksactiviteiten in de gebieden waar de apen leven. Alleen in Oeganda zijn toersiten nog welkom, maar ook daar worden strenge maatregelen genomen. Alle bezoekers worden bijvoorbeeld gescreend op koorts en degenen die koorts hebben of verkouden zijn, mogen niet in de buurt van de gorilla’s komen.

Mensen komen te dichtbij

Ook al voor de wereld werd getroffen door het coronavirus moesten toeristen op minstens zeven meter afstand blijven van de dieren, maar uit onderzoek van Frontiers in Public Health blijkt dat 98 procent van de toeristen zich niet aan die regel houdt. De Oegandese natuurbeschermer Gladys Kalema-Zikusoka die meewerkte aan het rapport waarschuwde enkele weken geleden al dat er actie nodig is om ziekterisico’s te beperken.

De afgelopen eeuw is het aantal berggorilla’s dramatisch gedaald. In de jaren tachtig waren er nog maar zo’n 240 over in Virunga National Park. Dat kwam door het verlies van hun leefgebied waardoor ze alsmaar hoger de bergen in moesten trekken, door jacht, stroperij, ziektes, oorlog en andere bedreigingen. Dankzij extreem strenge beschermingsmaatregelen is het aantal dieren ondertussen weer toegenomen tot 1063 (in december 2019), maar ze staan nog altijd op de lijst van bedreigde diersoorten van IUCN.

Berggorilla’s: machtige dieren die tot de verbeelding spreken

Weinig dieren spreken zo tot de verbeelding als gorilla’s. Ze lijken dan ook bijzonder veel op mensen en hebben voor 97 procent hetzelfde DNA. De meeste gorilla’s leven in ontoegankelijke dichtbegroeide gebieden en daardoor zijn wetenschappers er pas sinds een jaar of dertig in geslaagd informatie te verzamelen over hun leven in de wildernis.

Het Virunga vulkanen gebied bestaat uit acht vulkanen op de grens van Oeganda, Congo en Rwanda. Deze spectaculaire bergen met hun beboste hellingen vormen het laatste leefgebied van de berggorilla’s. In totaal bestaan er nog maar zo’n 1063 van deze indrukwekkende apen, waarvan ongeveer de helft in Virunga National Park. De andere helft leeft in het Bwindi Impenetrable National Park in Oeganda.

Berggorilla’s zijn gespierde dieren met een stevige borst. Ze hebben een groot hoofd met dicht op elkaar staande ogen. De armen zijn een stuk langer dan de benen. Volwassen mannetjes worden twee keer zo groot als volwassen vrouwtjes. Ze bereiken een lengte van 1,90 meter en kunnen ruim 200 kg wegen. Ze leven in groepen van vijf tot veertig dieren.

Ze zien er misschien gevaarlijk uit, maar in werkelijkheid zijn het verlegen en teruggetrokken dieren. Ze zijn helemaal niet agressief, tenzij ze bedreigd worden. Ze zullen hun groep dan zeer fel verdedigen. De groep wordt geleid door het mannetje met zilverachtige haren op zijn rug.

Berggorilla’s zijn vegetariërs en – net als alle grote dieren – hebben ze zeer veel voedsel nodig, rond de 30 kg per dag. Ze trekken dan ook voortdurend binnen een bepaald gebied rond op zoek naar planten en ze overnachten telkens op een andere plaats. Deze planten zorgen meteen voor voldoende vocht zodat de dieren geen water nodig hebben.

Berggorilla’s planten zich traag voort. Vrouwtjes kunnen op hun tiende pas voor het eerst jongen krijgen. Mannetjes kunnen vrouwtjes pas bevruchten vanaf de leeftijd van 12 tot 15 jaar. Vrouwtjes zijn maar drie dagen per maand vruchtbaar en ze krijgen niet meer dan 1 jong per keer. Bovendien zijn ze slechts één maal in de drie à vier jaar zwanger.

Jonge aapjes zijn zwak en mager en net zo hulpeloos als baby’s. Pas wanneer ze ongeveer drie jaar oud zijn worden ze enigszins onafhankelijk.

De mens is de grootste bedreiging

Berggorilla’s hebben niet veel natuurlijke vijanden. Wat betreft roofdieren worden ze alleen bedreigd door luipaarden en af en toe krokodillen. Maar de mens vormt de echte bedreiging voor deze dieren.

Vaak werden hele groepen uitgemoord door stropers om jonge gorilla’s te vangen, die ze vervolgens verkochten aan dierentuinen en dat terwijl deze dieren nooit langer dan een paar jaar blijven leven in gevangenschap. Ook werden er vaak gorilla’s neergeschoten om hun schedels te kunnen tonen als een soort jachttrofee.