Deze plaatsen moet je zien in de Litouwse hoofdstad Vilnius

De Sint Annakerk is een opvallende, sprookjesachtige kerk van rode bakstenen in gotische stijl. De kerk is een onderdeel van het religieuze complex waartoe ook de Franciscus- en Bernardinuskerk, beide eveneens in gotische stijl gebouwd, behoren. De kerk is in vijfhonderd jaar tijd amper veranderd. Er wordt wel gezegd dat Napoleon de kerk zo mooi vond dat hij deze mee wilde nemen naar Parijs.

Sint Annakerk

Antakalnis begraafplaats. Dit kerkhof uit 1809 ligt in een mooie, bosrijke omgeving iets buiten Vilnius. Er liggen soldaten uit verschillende oorlogen begraven: van de invasie van Napoleon in Rusland tot 1991 toen dertien doden vielen nadat Letland de onafhankelijkheid had uitgeroepen en Sovjetsoldaten hardhandig ingrepen. Ook prominente Litouwers zoals schrijvers, dichters, schilders, politici en zangers vonden er hun laatste rustplaats.

Op de Antakalnis begraafplaats zie je grafbeelden in allerlei stijlen: Art Nouveau, Modernisme, Brutalisme… Het lijkt daardoor wel een beeldenpark in de openlucht.

Antakalnis begraafplaats

Het Bastion, ook Barbican genoemd, is een deel van de oude verdedigingsmuur om Vilnius. De toren steekt boven de grond uit, maar onder de grond ligt ook nog een heel complex van geweerporten en een 48 meter lange tunnel. De muur werd in zeventiende eeuw gebouwd. Je kan het Bastion van binnen bezichtigen. Het gras rondom de toren is een populaire plaats voor studenten en kunstenaars in de zomer.

Bastion

Je ziet ze al van veraf staan: drie witten kruisen op een heuvel die boven de stad uit steekt. Het huidige Drie Kruisen Monument staat er sinds 1989, maar al sinds de zeventiende eeuw sierden telkens drie kruisen deze heuvel. Het eerste exemplaar was van hout en dat werd in 1916 vervangen door een betonnen monument. In 1950 werd het weggehaald door de Sovjet autoriteiten.

De witte kruisen steken fel af tegen de groene bomen er omheen. Vanaf dit Drie Kruisen Monument heb je een schitterend uitzicht over de hele stad.

Het Vilna Gaon Joods Staatsmuseum bestaat uit vijf delen, verspreid over evenveel locaties, en is gewijd aan de geschiedenis en cultuur van de Litouwse Joden. Voor de oorlog woonden er 160.000 Joden in Litouwen en dat aantal groeide tot 250.000 toen bij het begin van de oorlog Joden uit Polen naar Litouwen vluchtten. 100.000 Joden woonden in Vilnius en maakten daar 45 procent van de bevolking uit. Omdat er zo’n 105 synagogen en andere joodse gebedshuizen in Vilnius stonden, werd het wel ‘Jeruzalem van Litouwen’ genoemd. In heel Litouwen overleefden slechts 24.000 Joden de oorlog, in Vilnius maar 5.000.

In het Vilna Gaon Joods Staatsmuseum is aandacht voor de Holocaust, maar ook voor de religie, de traditionele en moderne joodse kunst, de geschiedenis van de joodse gemeenschap in Litouwen en voor het Bloedbad van Paneriai tussen 1941 en 1944 waarbij de nazi’s 100.000 personen, waaronder 70.000 Joden, vermoordden.

Vilna Gaon Joods Staatsmuseum

Omdat de 48 meter hoge Gediminastoren op een heuvel ligt, valt deze meteen op. De toren is het enige overblijfsel van een reeks versterkingen en burchten die al sinds de negende eeuw over de stad waken. De rode bakstenen toren stamt uit de vijftiende eeuw.

Een defensieve functie heeft de Gediminastoren tegenwoordig niet meer. Sinds 1960 is er een museum in gevestigd waarin je onder andere maquettes van de vroegere burchten en versterkingen kan zien. De Gedimastoren is een onderdeel van het Nationale Museum van Litouwen waarin aan de hand van zo’n miljoen objecten de hele geschiedenis van het land de revue passeert.

Een vrolijk uitstapje is het Genocide Museum (ook KGB Museum genoemd) allerminst. Het is gevestigd in het voormalige KGB hoofdkwartier en is gewijd aan de duizenden Litouwse slachtoffers die tussen de Tweede Wereldoorlog en de jaren zestig vielen onder het Sovjetbewind.

Het KGB hoofdkwartier was oorspronkelijk een gymnasium dat tussen 1941 en 1944 werd gebruikt door de nazi’s. Vervolgens nam de Russische geheime dienst er hun intrek. Het Genocide Museum bestaat uit twee delen. In het eerste deel komt het verzet van de Litouwse partizanen tegen de Sovjetoverheersing, de deportatie van opstandige Litouwers naar Siberië en het dagelijkse leven onder de Sovjetbezetting aan bod. Het meest aangrijpende deel vind je in de kelder waar de cellen nog precies zo zijn als op het moment dat de Russen vertrokken. Ook de martelcellen zijn nog volledig intact. In één cel hoor je zelfs het gekerm van gevangenen. Misschien niet zo’n goed idee om jonge kinderen mee naartoe te nemen.

Genocide Museum

Genocide Museum

Het Grootvorstelijk Paleis is één van de opvallendste gebouwen in het oude centrum. Al sinds de dertiende eeuw staat er op deze centrale plaats een paleis, maar in de loop van de eeuwen werd het telkens vernield en opnieuw gebouwd. Het meest recente exemplaar is nog maar net klaar. Het paleis is herbouwd in de barokke stijl uit de zeventiende eeuw. Er is tegenwoordig een museum in gevestigd dat de geschiedenis van het paleis en van Litouwen behandelt.

Grootvorstelijk Paleis

De Kathedraal van Vilnius, officieel de St. Stanislav en St. Vladislav Kathedraal, is de belangrijkste plaats voor katholieken in Litouwen. Veel prominente Litouwers zijn in de crypten in de kathedraal begraven.

De huisige kathedraal werd in 1801 in neo-klassieke stijl gebouwd. De voorgevel met versierde zuilen doet denken aan een Griekse tempel. Bijzonder is de 52 meter hoge vrijstaande klokketoren die een mooi zicht over de stad biedt.

De Koorsynagoge is de enige synagoge van de van oorsprong ruim honderd synagogen in Vilnius die nog voor religieuze doeleinden wordt gebruikt. De synagoge werd in 1903 in Romaans-Moorse stijl gebouwd en tijdens de Tweede Wereldoorlog beschadigd door de nazi’s. Na de oorlog bouwden de Russen de synagoge om tot een metaalfabriek waardoor het gebedshuis flinke schade opliep.

De Koorsynagoge werd met behulp van internationale donaties in zijn oude functie hersteld en sinds 2001 weer geopend. De synagoge is ook opengesteld voor bezoekers.

De Poort van het Morgenrood is een stadspoort die gebouwd werd tussen 1503 en 1522 en die vroeger deel uitmaakte van de stadsmuur rondom Vilnius. In het verleden waren er negen van dergelijke poorten. Het is tegenwoordig een belangrijk pelgrimsoord omdat in de poort een icoon van Maria hangt die bijzondere krachten zou bezitten.

Poort van het Morgenrood

Poort van het Morgenrood

De volledige culturele geschiedenis van Litouwen wordt belicht in het Nationaal Museum van Litouwen. Het stamt uit 1855 en is daarmee het oudste museum in het land. Het ligt verspreid over meerdere gebouwen en je ziet er alles: van klederdracht tot wapens en van modelhuizen tot traditionele muziekinstrumenten.

Nationaal Museum van Litouwen

De St. Nicolaaskerk is de oudste in Vilnius en werd in de dertiende eeuw door Duitse kooplieden gebouwd. Het is een mooi gotisch gebouw van rode bakstenen. Wanneer je goed kijkt, zie je nog de vingerafdrukken van de metselaars die de kerk zo’n acht eeuwen geleden bouwden.

De St. Peter en St. Pauluskerk is een schitterende, fris ogende barokke kerk. Het witte interieur is uitbundig gedecoreerd met meer dan tweeduizend figuurtjes in het stucwerk. Het wit wordt onderbroken door kleurrijke beelden en schilderijen.

St. Peter en St. Pauluskerk

St. Peter en St. Pauluskerk

Pilies Straat is de oudste en levendigste straat in het oude centrum en wordt al voor het eerst in 1530 genoemd. De straat is weliswaar niet zo lang en verbindt het Kathedraalplein en het Raadhuisplein met elkaar, maar er is altijd iets te doen. Je vindt er ook leuke souvenirwinkeltjes.

Pilies Straat

Het Presentieel Paleis is een statig gebouw uit het einde van de achttiende, begin negentiende eeuw, maar daarvoor stond er al een ouder exemplaar uit de veertiende eeuw. In 1997 werd het paleis grondig gerenoveerd. De president van Litouwen heeft er zijn kantoor en ontvangt er buitenlandse gasten. Op zondag zijn er gratis rondleidingen. Je kan dan het interieur en zelfs het kantoor van de president bekijken. Iedere zondag om 12 uur is het tijd voor de vlaggenceremonie met soldaten in officiële kostuums.

Presentieel Paleis

Zoals wel met meer gebouwen in Vilnius is gebeurd, werd ook het Stadhuis meerdere keren vernield en weer opnieuw neergezet. Het eestse Stadhuis dateert uit 1432, de huidige versie in neo-klassieke stijl stamt uit 1799. Nadat het in de twintigste eeuw dienst deed als kunstmuseum, worden er nu concerten en exposities georganiseerd en worden er buitenlandse gasten ontvangen.

Stadhuis

De Universiteit van Vilnius bestaat al sinds 1579, de tijd van de Katholieke Contrareformatie. Het is een van de oudste universiteiten in Centraal-Europa. De universiteit werd twee eeuwen lang geleid door jezuïeten. In de loop van de eeuwen werden nieuwe universiteitsgebouwen in diverse stijlen toegevoegd: gotisch, barok en klassiek. Enkele van de hoogtepunten op de campus: de 64 meter hoge klokketoren, de barokke kerk, de binnenplaats en de prachtige bibliotheek met fresco’s op de plafonds.

Universiteit

Universiteit

De zelf uitgeroepen Republiek Uzupis is de artistieke bohemienwijk in Vilnius. Uzupis betekent letterlijk ‘aan de andere kant van de rivier’, aan de andere kant van de Vilnia dus.

Vroeger woonden in dit deel van Vilnius vooral Joden, maar tijdens de Holocaust werden ze bijna allemaal gedeporteerd naar concentratiekampen. Na de oorlog raakte Uzupis volledig in verval. Drugshandelaren en andere criminelen namen er hun intrek en de huizen stonden te verkommeren. De laatste jaren beginnen studenten, kunstenaars en andere vrijzinnigen de wijk te ontdekken. Ze verhuisden naar Uzupis, openden er ateliers, galerieën en cafés, organiseerden er concerten, modeshows en allerhande culturele evenementen en versierden de grauwe muren met vrolijke street art en kunstwerken. Daardoor hangt er nu een Montmartre-sfeertje, maar dan met veel minder toeristen.

Uzupis

Uzupis