Expo ‘Soft? Tactiele dialogen’: waarom textielkunst niet voor softies is

Het Antwerpse MoMu stelt tentoon op verplaatsing. In ‘SOFT? Tactiele Dialogen’ krijgt de ondergewaardeerde textielkunst uit de jaren zeventig en tachtig de aandacht die het verdient en staat ook de nieuwe garde in de spotlight. Textielkunst voor doetjes? Absoluut niet.

Met ‘SOFT? Tactiele Dialogen’ focust het Antwerpse Modemuseum voor het eerst op textiel in plaats van mode. De expo stelt werk tentoon van Belgische textielkunstenaars uit de jaren zeventig en tachtig uit de MoMu-collectie en hedendaagse kunstenaars die werken met textiel. Je ziet het verschil tussen de tijdperken aan het kleurengebruik: van aardetinten tot alle kleuren van de regenboog.

Textiel is een medium dat mensen samenbrengt.

Tijdens de renovatiewerken in de Nationalestraat is MoMu voor deze tentoonstelling te gast in het Antwerpse Maurice Verbaet Center, een kunstencentrum dat zich inzet voor Belgische naoorlogse kunst. De locatie is een waardige vervanger: de jaren zestig architectuur en monumentale trappenhal vormen het ideale decor voor deze expo. Op de hoogste verdiepingen krijg je er een prachtig uitzicht op Antwerpen gratis bovenop.

‘SOFT? Tactiele Dialogen’ stelt scherp op op de tactiele aantrekkingskracht van textiel, maar ook de turbulente geschiedenis van het medium en de artistieke strijd van de kunstenaars die zich het medium eigen maakten komen aan bod. ‘Textiel is een medium dat mensen samenbrengt’, legt curator Elisa De Wyngaert uit. Het bracht in het verleden kunstenaars samen die streden voor hun medium, maar ook de imponerende werken waar er met verschillende handen aan gewerkt is, verbinden mensen.

Van bezigheidstherapie voor huisvrouwen tot gerespecteerde kunst

In de negentiende eeuw werd textielkunst niet gezien als kunst, maar als tijdverdrijf voor de huisvrouw. Voor vrouwelijke kunstenaars was textiel daarom niet altijd een eerste keuze, maar eerder de enige mogelijkheid om zich bezig te houden met kunst.

Elisa De Wyngaert legt uit hoe de jaren zeventig van de vorige eeuw een frisse wind lieten waaien door de textielkunst. Het einde van de Vietnamoorlog en de vrouwenemancipatie zorgen, in de sfeer van de hippiebeweging, voor een heropleving van ambachten zoals borduren, quilten en weven. Het is die tijdsgeest die zorgt voor een steile klim aan populariteit van textielkunst. Het zachte materiaal wordt maar al te graag gebruikt door kunstenaars uit verschillende disciplines.

Toch blijft de vraag circuleren of textielkunst nu kunst, toegepaste kunst of een ambacht is. De associatie met vrouwelijkheid blijft de kunstvorm parten spelen. Nochtans waren er in de jaren zeventig ook mannen die textiel gebruikten in hun kunst en vinden we het nu sowieso tenenkrullend dat ‘vrouwelijk’ een negatieve bijklank heeft.

Feministische kunstenaressen gebruikten expres technieken – zoals handwerk – die vrouwen vroeger thuis deden.

‘Kunstenaressen zoals Judy Chicago en Miriam Schapiro linkten feminisme rechtstreeks aan textielkunst. Ze gebruikten expres technieken – zoals handwerk – die vrouwen vroeger thuis deden, omdat ze niet gingen werken. Het was voor hen echt een statement om een medium te gebruiken dat geassocieerd wordt met de onderdrukking van de vrouw. Een mooi voorbeeld is The Dinner Party van Chicago’, legt de curator uit. The Dinner Party is een gigantisch installatiekunstwerk, waarin een grote tafel gedekt wordt met borduursels. Aan tafel worden belangrijke vrouwelijke figuren uit de geschiedenis uitgenodigd, die vergeten zijn omdat ze vrouw zijn.

De Belgische kunstenaressen uit de Seventies die werkten met textiel waren minder activistisch. ‘Ze waren wel op de hoogte van de Amerikaanse, feministische kunst, maar deden hier in België vooral hun eigen ding. Natuurlijk stoorde het hen wel dat textiel een inferieure connotatie had. Ze hebben daarom heel hard gewerkt en zijn volledig voor hun medium gegaan’, aldus De Wyngaert.

Hipper dan hip

Vanaf de jaren tachtig zijn de textielkunstenaars meer met andere materialen gaan werken. De interesse viel wat stil na de hoogdagen van de jaren zeventig, maar is nu helemaal terug. ‘Je merkt dat textielkunst nu erg hip is. Sheila Hicks kreeg net een grote overzichtstentoonstelling in het Centre Pompidou en Anni Albers heeft binnenkort een expo in Tate Modern. Het leeft echt heel erg.’

‘Dat heeft te maken met wat sommige critici the post-medium condition noemen, wat zoveel wil zeggen als kunstenaars die verschillende kunstvormen beoefenen. Het medium is minder beladen. Kijk naar Kati Heck en Nel Aerts, zij zijn ook thuis in verschillende kunstvormen.’

En waar textielkunst vroeger nog heel erg verbonden was aan vrouwelijke artiesten, is het tegenwoordig helemaal niet meer moeilijk om mannelijke kunstenaars te vinden die met textiel werken. ‘Integendeel’, klinkt het bij De Wyngaert. ‘Toen ik begon aan de expo moest ik onmiddellijk denken aan Klaas Rommelaere en Christophe Hefti. Er is nu veel meer gender-evenwicht in de kunstwereld dan vroeger.’

video1.0Vimeohttps://vimeo.com/TEASER – SOFT? Tactile DialoguesMoMu Fashion Museum Antwerphttps://vimeo.com/momuantwerp1plus

64036051This Autumn, MoMu will present the exhibition “Soft? Tactile Dialogues” on location at the Maurice Verbaet Center in Antwerp. This will mark the first time that MoMu takes its focus away from fashion to textiles.

In the 1960s and ’70s, many feminist, post-minimalist, and fibre artists found their way to textiles. They were attracted to the aesthetic possibilities, structural potential, and semiotic power of this “soft” material, such as the Belgian artists Veerle Dupont, Suzannah Olieux and Liberta Ferket. Although these artists often worked at the margins of the art world, their continual efforts were crucial for textiles to become an accepted medium in contemporary art. 

In “Soft?”, MoMu will present work by this first generation for the first time in dialogue with contemporary artists such as Kati Heck, Nel Aerts, Anton Cotteleer, Sven ‘t Jolle, Klaas Rommelaere, Christoph Hefti, Stéphanie Baechler, Ermias Kifleyesus, and Kirstin Arndt. 

This younger generation expresses themselves unapologetically and freely in textiles, often combined with other media. This sense of freedom is owed to the battle fought by that first generation, as well the changing perception of art criticism where the quality of an artwork has little to do with style or medium, but all to do with artistic intention.

“Soft?” is about the freedom with which artists move between various media, about unexpected textile applications, about tactility and aversion, about the textures and the skin of sculptures.

MoMu will present this exhibition on location at the Maurice Verbaet Center, an art centre dedicated to (re)discovering Belgian modern art produced during and after the war. Its 1960s architecture, monumental stairwell and art gallery form an impressive backdrop for the exhibition.

More info www.momu.behttps://i.vimeocdn.com/video/720124345_640.jpg640360https://i.vimeocdn.com/filter/overlay?src0=https%3A%2F%2Fi.vimeocdn.com%2Fvideo%2F720124345_640.jpg&src1=http%3A%2F%2Ff.vimeocdn.com%2Fp%2Fimages%2Fcrawler_play.png2018-07-26 08:58:29281799342/videos/281799342