Het culinaire landschap in Berlijn is levendig en verandert snel. Omdat er veel buitenshuis wordt gegeten, zijn goedkope en gezonde restaurantformules populair. Wij zochten negen adresjes uit.

Toen Kennedy in 1963 in West-Berlijn zijn beroemde toespraak ‘ Ich bin ein Berliner‘ hield, gaf dat aanleiding tot heel wat discussie. Volgens sommigen had hij zichzelf gewoon een berlinerbol genoemd ! Ein Berliner is immers een oliebol, gevuld met banketbakkersroom en marmelade en bestrooid met poedersuiker ! Een inwoner van de Duitse hoofdstad wordt doorgaans aangeduid als Berliner(in). De stad heeft zo haar eigen traditionele culinaire specialiteiten, die wijzen op een flinke appetijt, zoals de onvergankelijke currywurst. Die worst eet je het best bij Konnopke’s Imbiss (Prenzlauer Berg), Curry 36 (Kreuzberg) of Bier’s Kudamm 195 (Charlottenburg). Er is zelfs een museum gewijd aan de geschiedenis ervan (www.currywurstmuseum.com). De liefde voor currywurst met frieten toont dat men in Berlijn graag voor weinig geld zijn buikje vult. Geraffineerd hoeft het eten niet te zijn, als het maar veel en goedkoop is. Bij de worst drink je bij voorkeur een Berliner Weisse, een pittig, bovengistend bier, gebrouwen van tarwe- en gerstmout. Andere machtige culinaire evergreens zijn : linzensoep, aardappelsoep, varkenspoot met erwtenpuree en zuurkool, Berliner Schlachtplatte (verschillende vleessoorten), Schweinekamm (fricandeau), varkensborst, Eisbein (vlees van boven de varkensknie) en Bollenfleisch (stoofpot van lamsvlees en ui). Na zo’n traditioneel gerecht is er nog weinig plaats over voor het typische gebak zoals Streuselkuchen, Himbeerschnitte, Erdbeerschnitte, Baumkuchen, Sandtorte of Eberswalder Spritzkuchen.

Gelukkig is Berlijn culinair niet alleen traditioneel. De metropool is ook en vooral het speelterrein van jonge, vrije mensen en dat zorgt, culinair gezien, voor een levendig landschap dat door de pop-up- en undergroundrestaurants en de zomerse strandbars constant onderhevig is aan verandering. Er wordt veel buitenshuis gegeten, daardoor zijn goedkope en gezonde restaurantformules populair. De trendsetters en hun volgelingen vind je vooral in het vroegere Oost-Berlijn.

Voor het ontbijt Fitnessontbijt en salades

Spreegold is een van de nieuwe laagdrempelige in- en uitloopadressen in de modieuze wijk Hackescher Markt. De inrichting is stijlvol hedendaags en sober en daarbij hoort een vloer van industrieel beton. Alles draait hier om eenvoudig eten, bereid uit verse ingrediënten. Je bent er welkom vanaf 8 uur tot laat in de dag voor een gezond ontbijt, zoals een Fitness Frühstück met volkorenbrood, tomaten, kwark, muesli en een halve grapefruit (6,90 euro). Vanaf 11 uur serveert men ook salades, sandwiches ( Trüffelstulle met ei, raketsla, kaas en truffelpesto, 3,90 euro) en in huis gemaakte deegwaren. Er is keuze uit vijf pastasoorten. Populair is het pastagerecht Surf & Turf met lapjes rundvlees, scampi’s en groenten (9,90 euro). Spree-gold beschikt ook over een eigen bakkerij waar onder meer Duitse kaastaart wordt gemaakt. Voor de dorst zijn er vitaminerijke drankjes, zoals smoothies op basis van fruit en groenten. Populair is Popeye’s Best van spinazie en ananassap (3,30 euro).

–

Spreegold, Rosa-Luxemburg-Strasse 2, Berlin-Mitte am Alexanderplatz. +49 30 24 08 34 25. Open van 8 tot 24 u. www.spreegold.com.

Weens koffiehuis

Café Einstein is ondergebracht in een van de overgebleven villa’s uit het begin van vorige eeuw. De wijk werd tijdens de oorlog zwaar gebombardeerd. Het Weense koffiehuis is het rendez-vous van cultuurleiders, van deftige dames die van apfelstrudel snoepen, koffiedrinkende literatuurliefhebbers en studenten. Het mooiste vertrek is de bibliotheek met koepelplafond, parketvloer en donkerhouten lambriseringen. Op zonnige dagen zijn de tafels op de met kiezels bedekte grond in de lommerrijke tuin achter de villa geliefd. Voor een ontbijtgast met bescheiden eetlust wacht een Wiener Frühstück, samengesteld uit boterhammen, marmelade en ei in glas (5,80 euro). Uitgebreider ontbijten kan ook met een Vital Frühstück (9,80 euro) en het Sylter Frühstück met garnalen, gemarineerde zalm, cocktailsaus, mierikswortelboter, toast en roggebrood (13,80 euro). Voor de grote honger wacht het Einstein Frühstück, samengesteld uit een selectie van worsten, kaas, zalm, kip, fruit, yoghurt, eieren, croissants en brood (25,50 euro voor twee). Voor een traditionele lunch of diner zijn er oesters (18 euro), gemarineerde Tafelspitz (10,50 euro) en Wiener Schnitzel (19 euro).

Café Einstein Stammhaus, Kurfürstenstraße 58, 10785 Berlin. +49 30 263 91 918. Open van 8 tot 01 uur. www.cafeeinstein.com.

Uitgebreidste buffet

Wij overnachtten in Hotel Maritim Berlin (Stauffenbergstrasse) dat zich vlakbij Tiergarten bevindt tussen Potsdamer Platz en Kurfürstendamm. Volgens het Duitse gourmetvaktijdschrift Feinschmecker is het Maritimhotel een van de tien beste businesshotels van Duitsland. Het is ook een van de grootste conferentiehotels, met een capaciteit van 5500 personen. Een van de jonge koks van het keukenteam is Florian Neumann. Hij won in 2009 in Canada het wereldkampioenschap voor jonge koks WorldSkills International. Het hotel wordt gefrequenteerd door een internationaal publiek en om dat te behagen, is er een koud en warm ontbijtbuffet dat tot de beste en uitgebreidste ontbijtbuffetten van Berlijn wordt gerekend. Je wandelt er langs fruit in alle kleuren en geuren en ontbijtgranen in alle vormen. In de centraal opgestelde keuken bereiden koks salades en warme gerechten, zoals runderconsommé, witte bonen in tomatensaus en eierbereidingen. De banketbakkers zorgen voor warme muffins, wafels, croissants, enz. Het ontbijt is ook toegankelijk voor mensen buiten het hotel en dan eet je je buikje vol voor 25 euro per persoon. ’s Zondags biedt het hotel een Botschafter Brunch, waarbij onder het goedkeurend oog van een ambassadeur typische specialiteiten worden bereid (29 euro per persoon).

–

Maritim Hotel Berlin, Stauffenbergstrasse 26, 10785 Berlin. +49 (0) 30 2065 0. www.maritim.com.

Voor de lunch The place to be

Het Aziatische theehuis Chén Chè bevindt zich in een groot oud huis aan een binnenplaatsje. Baas Si An Truong maakte faam met zijn eerste Vietnamese eethuis Si An, opende een tweede etablissement, Chi Sing, waar op de keizerlijke Huekeuken geïnspireerde gerechten worden geserveerd, en voegde daar een jaar terug Chén Chè aan toe. Momenteel is Chén Chè the place to be, zowel voor de lunch als ’s avonds. Maar tussen de piekuren kun je er in alle rust de omgeving opnemen. Het pand is als een Vietnamese woning met gebruiksvoorwerpen ingericht. Het decor ontvouwt zich beetje bij beetje. Wij proefden van xin chao, een naar familierecept samengesteld drankje met limoensap, zaden van zoet basilicum, pepermunt, gember en thee van lychee en blauwe bessen (4,80 euro). De bordjes werden gevuld met smakelijke en vriendelijk geprijsde Vietnamese gerechten, zoals bò biá-loempia’s met waterkers, tofoe en groene papaja (5,80 euro), com gia dinh-rijsttafel met kip in gelekerrieaus (7,80 euro) en xôi xoài van plakrijst met mango, kokosroom en geroosterde sesamzaden (5,60 euro). Op zonnige dagen is het goed toeven tussen de bamboeplanten in de ommuurde binnentuin.

–

Chén Chè, Rosenthaler Strasse 13, 10119 Berlin-Mitte. +49 30 2888 42 82. Keuken open van 12 tot 24 uur. www.chenche-berlin.de.

Biosalade

Vier jaar terug was Eve & Adam’s een van de eerste biosalade- en smoothiebars in Berlijn. Nu is bio populair en vind je overal bio-eethuisjes en -winkels. De inrichting van Eve & Adam’s is eenvoudig en voor mensen met tijd hangen er drie kuipstoelen van pitriet. Het publiek dat over de vloer komt is jong en afkomstig van de ministeries en agentschappen uit de buurt. Men komt hier voor een snelle, lichte en vooral gezonde lunch. Men kan zelf zijn salade samenstellen uit zeventig verschillende bio-ingrediënten. Populair is de salade Green spirit (6,90 euro) met avocado, tomaten, champignons, broccoli, zaden, scheuten, olijfolie en aceto balsamico. Bij de smoothies is de mix van braam, ananas en munt favoriet (3,80 euro). Voor warme dagen is er een verfrissende smoothie van pink grapefruit, ananas en blauwe bessen (3,80 euro).

–

Eve &Adam’s, Rosa-Luxemburg-Str. 24-26, 10178 Berlin-Mitte, + 49 30 280 47 977. Open van 9 tot 20 uur. Zaterdag van 12 tot 18 uur, zondag gesloten. www.eveandadams.com.

Alternatief sfeertje

3 Schwestern is een grand café met een alternatief Berlijns sfeertje. Het is een onderdeel van het kunstenaarshuis Kunstquartier Bethanien dat zijn intrek heeft genomen in het uit 1845 daterende diaconessenziekenhuis Bethanien. Het gebouw heeft de vorm van een paardenhoef en telt twee torens. Het ligt in een park, te midden van een woonwijk met kraakpanden met gevels versierd met graffiti. Het ziekenhuis werd gebruikt tot de jaren zeventig. Toen ging de deur op slot en begon de slag met krakers en burgers die afbraak wilden voorkomen. Zij wonnen en het gebouw kreeg een nieuwe bestemming. De historische apotheek van Theodor Fontane bleef ook intact en is te bezoeken. 3 Schwestern opende in mei 2010 en beschikt over een biercafé in de tuin. De sfeer doet zowel binnen als buiten denken aan het Amsterdam van de jaren zeventig. De spijskaart vermeldt kleine en grote gerechten uit de Duitse keuken, zoals Käsepätzle (4,50 euro), Kalbfleischgulasch (10,80 euro) en strudel gevuld met paddenstoelen en groenten (13,80 euro). De porties zijn stevig en de prijzen zijn lichter verteerbaar dan het eten zelf.

–

3 Schwestern, Mariannenplatz 2, 10997 Berlin, +49 30 600 318 600. Open van 12 tot 17 uur voor de middagkaart. Maandag gesloten. www.3schwestern-berlin.de.

Voor een diner Oosters getinte Edel-Gastronomie

Tim Raue is een sterk opkomende chef-kok, die zijn nieuwe restaurant opende op een steenworp van Checkpoint Charlie. De inrichting is modern en sober-chic. De aandacht gaat naar een geschilderd tafereel van in de straat opgestapelde vuilzakken. Tim Raue is een voormalig lid van de Turkse straatbende 36 Boys. Hij heeft in zijn jeugd veel armoede gezien en werkte zich vechtend omhoog. Hij blaft zijn personeel af, maar neemt zijn hondje Sherly vertederd op de schouder. Zijn keuken wordt in Berlijn omschreven als Edel-Gastronomie en zijn bereidingen zijn verweven met de Aziatische keuken. Hij werkte vijf jaar als consultant in China. In zijn vrije tijd bezoekt Tim Aziatische landen, of gaat hij eten in een van de vele officiële of clandestiene oosterse eethuisjes in Berlijn. Restaurant Tim Raue heeft een beknopte spijskaart. Specialiteit is zijn interpretatie van Peking duck, waarbij een gestikte Franse eend in drie bereidingen wordt opgediend en alles van de eend, inclusief poten, tong, hart, lever en maag, wordt verwerkt (66 euro). De lunchformules kosten 28 tot 58 euro en er zijn menu’s van 128 tot 148 euro.

–

Tim Raue, Rudi-Dutschke-Strasse 26, 10969 Berlin. Open van 12-14 en 19-22 uur, maandag gesloten, +49 30 2 59 3 79 30. www.tim-raue.com.

Vernieuwde Berlijnse keuken

Volt is ondergebracht in een elektriciteitscentrale uit 1924, gelegen in een van de geliefdste hippe woonwijken van Kreuzberg. Oude huizen, weelderig groen, water en pleintjes waar de buurtbewoners samenkomen voor het balspel en een glaasje in het gras drinken, zorgen voor een goede sfeer. Volt heeft een geslaagde inrichting, waarbij elementen uit het verleden smaakvol gecombineerd zijn met hedendaags horecameubilair. De eetzaal heeft een hoog plafond en er is een tussenverdieping waar je kunt eten in een kooi van staaldraad. Er is een privézaal voor politici en ander volk dat discreet met de auto via de binnenplaats wordt binnengesmokkeld. Aan de voorkant is er een terras met zicht op de oever. Chef-kok is Matthias Gleiss. Hij verdedigt de keuken van Berlijn, die hij op een nieuwe manier presenteert en actualiseert met mediterrane toetsen. Het eten is licht en de porties zijn beschaafd. Er is een Berlin Menu van drie gangen voor 28 euro, een vegetarisch menu (32 of 39 euro) en een avondmenu (46 of 52 euro).

–

Restaurant Volt, Paul-Lincke-Ufer 21,

10999 Berlin, +30 610 74 033.

Open van 18 tot 01 uur. Zondag gesloten. www.restaurant-volt.de.

Klassiekers in volle glorie

Voor de liefhebbers die de machtige Berlijnse klassiekers in volle glorie willen degusteren te midden van een passend decor, is er Zur Letzten Instanz. Het anachronistische eethuis ligt in de schaduw van het mooie historische gerechtsgebouw en bij de uit 1250 daterende resten van een stukje stadsmuur. Zur Letzten Instanz zelf dateert uit 1621 en is daarmee het oudste restaurant van de stad. Advocaten komen al eeuwenlang naar het kleine huisje om disputen buiten de gerechtszaal op te lossen aan tafel, bij een van de machtige gerechten en met een of meerdere glazen bier. Vandaag komen er ook heel wat toeristen over de vloer. Ze bestuderen aandachtig de spijskaart voordat zij zich wagen aan specialiteiten. Beroemde bezoekers waren onder meer Napoleon en de schilder Otto Nagel. Om de wangetjes te laten glimmen van het vet staan evergreens op het menu, zoals Knusprige Grillhaxe mit Bratensosse (14,80 euro), Berliner Eisbein mit Sauerkraut, Erbsenpuree, Speck und Butterkartoffeln (12,80 euro) of Berliner Buletten (12,80 euro).

–

Zur Letzten Instanz, Waisenstr. 14-16, 10179 Berlin, +49 30 242 55 28. Open van 12 tot 01 u. Zondag gesloten. www.zur-letzten-instanz.de.

Door Pieter van Doveren – Foto’s Michel Vaerewijck

De trendsetters en hun volgelingen vind je vooral in het vroegere Oost-Berlijn.