Van Dalestreek: onze alternatieve Woorden van het Jaar 2019
‘Winkelhieren’ is de term die Van Dale de eeuwigheid instuurt als Woord van het Jaar. Dat kan beter, dachten wij, dus waren we zo vrij om onze eigen favorieten aan te stippen. Dit was 2019 in twaalf alternatieven.
Avocadohand
Het zijn gevaarlijke tijden voor avocadofanaten. Jaarlijks zouden tot 8000 Amerikanen een ongeluk hebben door de vrucht, toont een studie aan. De meest voorkomende blessure: de avocadohand, waarbij ongelukkige hobbychefs zichzelf in de vingers snijden door de harde pit. Durf nu nog eens te zeggen dat millennials het niet moeilijk hebben.
Birder
Of vogelaar. Of vogelspotter. Dit jaar kende de hobby een renaissance. Het is niet langer een bezigheid voor oude mannen in kaki bodywarmers, maar een passie die jong en oud kan behagen. Verschillende boeken verschijnen over het fenomeen, waaronder een dat birding koppelt aan zelfzorg.
Boomer
Ben je het als jongere niet eens met de argumenten van de oudere tegenpartij? Een simpele “Ok, boomer” volstaat om het debat te beëindigen. Gebruikt door generatie Z en millennials om de conflicterende idealen van voorgaande generaties te weerleggen.
Dieetlolly
Snoepgoed dat je lichaam klaarstoomt voor de zomer, vaak gepromoot door sterren als Kim Kardashian of Cardi B. Instagram besluit posts aan banden te leggen die het product aanprijzen bij jongeren. In realiteit zou het je vooral tijd op de wc doen doorbrengen. Van een onvergetelijke zomer gesproken.
Digitaal condoom
Een op de drie Belgen doet aan sexting. Vaak worden naaktfoto’s echter ongewild doorgestuurd. Telenet creëerde daarom de app .comdom, waarbij verzenders een watermerk kunnen toevoegen met de gegevens van de ontvanger.
Jagger
Afkorting voor Jong Actief Gepensioneerde. Onze noorderburen besloten om een nieuwe term voor actieve ouderen te bedenken: vitalo. Radio 1 verzon daarop dit Vlaamse alternatief. Jagger, tevens een knipoog naar de vitale rockgod, won het van onder meer ‘actiefplusser’ en ‘nouveau gris’.
Koopschaamte
Vergeet vliegschaamte, de nieuwste ecoangst speelt zich af binnen je kleerkast. Köpskam, zoals de Zweden het noemen, is de gêne die je voelt als je te veel kleren koopt bij niet-duurzame winkelketens. Het onbehaaglijke gevoel na een dagtocht langs de Meir, dus.
Niksen
Na het Deense hygge en het Zweedse lagom is het Nederlandse niksen volgens Time Magazine dé nieuwe trend om stress tegen te gaan. Hang rond, kijk uit het raam of luister minzaam naar muziek: zolang je het maar zonder doel doet, benadrukt het blad stellig. Een opgave om stress van te krijgen.
Non-binair
Genderidentiteit die dit jaar wereldwijde aandacht kreeg dankzij de Britse zanger Sam Smith. Non-binaire mensen identificeren zich als man noch vrouw, en verkiezen de voornaamwoorden hen en hun boven hij of zij, en hem of haar. Niet zeker wat te zeggen? Vraag het op de man/vrouw/x af.
Menstruatie-armoede
Term die kwam overwaaien van de andere kant van het kanaal. Een op de tien Britse meisjes tussen 14 en 21 blijkt last te hebben van period poverty, oftewel onvoldoende geld om maandverband of tampons te kopen. Ook in Nederland kent men gelijkaardige cijfers.
Planepooling
Moet je een klimaatconferentie bijwonen in Madrid? Je kunt gemakkelijk je ecologische voetafdruk enkele schoenmaten verkleinen, meent Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA). Ze riep de term ‘planepooling’ in het leven: met zoveel mogelijk mensen in een vliegtuig zitten om lege plaatsen te vermijden. Die privéjet hou je toch gewoon voor speciale gelegenheden? De vliegschaamte voorbij.
Rage room
Een kamer waarin je je woede kunt ventileren door – tegen betaling – alles kapot te slaan met een baseballknuppel. Slechte week op het werk? Rage room. Hoederecht verloren? Rage room. Uitgelachen door je kinderen omdat je jezelf een jagger noemt? We gaan nu ook niet overdrijven.
De officiële ‘Woorden van het Jaar’
1. Winkelhieren: bij lokale bedrijven en winkels kopen
2. Klimaatspijbelaar: leerling die spijbelt van school om de politiek te attenderen op de klimaatproblematiek
3. Egelwegel: doorgang voor egels tussen twee tuinen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier