‘Er is geen plaats voor menstruatiearmoede in 2022’

‘We kunnen niet langer accepteren dat er nog steeds gezinnen zijn die niet de financiële middelen hebben om basis verzorgingsproducten, zoals maandverband en tampons aan te kopen,’ aldus Sander Vanmaercke, stafmedewerker sociaal beleid en advocacy bij Caritas.

Denderleeuw lanceert een campagne tegen menstruatiearmoede, Sint-Katelijne-Waver biedt gratis menstruatieproducten aan in middelbare scholen, in het Sancta Maria in Kasterlee kunnen leerlingen gebruikmaken van een automaat met gratis maandverband. De afgelopen weken en maanden kon je in lokale nieuwsberichten over tal van acties lezen die opgezet werden door lokale besturen, scholen, OCMW’s… in de strijd tegen menstruatiearmoede.

Stuk voor stuk bijzonder waardevolle acties, die een reële impact hebben in die strijd, maar die helaas het probleem niet ten gronde kunnen aanpakken. Daarvoor is een bovenlokaal beleid nodig en helaas moet er vandaag, op deze Menstrual Hygiene Day, vastgesteld worden dat ondersteuning vanuit het bovenlokaal beleid nog te veel ontbreekt, zowel op Vlaams als federaal niveau.

Nochtans is het probleem niet nieuw. In 2019 al kwam Caritas Vlaanderen naar buiten met een onderzoek waaruit blijkt dat maar liefst 1 op 8 meisjes tussen de 12 en de 25 jaar al eens niet genoeg geld had om menstruatieproducten te kopen, dat 5% al eens wegbleef van school hierdoor en dat de helft van de Vlaamse meisjes wel eens moest improviseren met een dubbelgevouwen zakdoek of dubbele onderbroek omdat ze geen menstruatieproducten ter beschikking hadden. Bovendien liggen deze cijfers nog een stuk hoger bij meisjes die in materiële deprivatie leven. Ook in andere landen komen trouwens dezelfde tendensen terug. Dat overheden nog steeds lijken weg te kijken van deze problematiek is bijzonder schrijnend.

Aan een gebrek aan oplossingen zal het alvast niet liggen. Dat bewijst Schotland bijvoorbeeld, waar in 2020 beslist werd om menstruatieproducten voor iedereen die het nodig heeft gratis te maken. Volledig gratis. En ook in andere landen, zoals Spanje, wordt met het idee gespeeld om op plekken zoals scholen gratis producten te voorzien.

Dat zoiets een overheid geld kost, is een vanzelfsprekendheid. Dat ontkent niemand. Maar wanneer er meisjes zijn die niet naar school kunnen gaan omwille van een gebrek aan financiële middelen om basisproducten zoals maandverband of tampons te kopen, moeten onze alarmbellen afgaan en moet er gezocht worden naar oplossingen. Dat kan door een terugbetaling te voorzien via de sociale bescherming. Of door als overheid budget ter beschikking te stellen via de OCMW’s, zodat mensen in armoede een maandelijks extra budget krijgen voor de aankoop van menstruatieproducten. Dat kan door het budget specifiek te koppelen aan de aankoop van menstruatieproducten of door de lokale steunbarema’s te verhogen. Op die manier krijgen gezinnen de vrije keuze dit budget te besteden aan de menstruatieproducten die ze zelf willen aankopen.

Laat ons daarnaast ook vooral niet uit het oog verliezen dat hoewel de bestrijding van het symptoom menstruatiearmoede meer dan relevant is, het probleem een stuk dieper geworteld is. Gezinnen hebben niet enkel te weinig geld om menstruatieproducten te kopen. Te veel gezinnen in ons land hebben te weinig geld tout court en een integrale armoede-aanpak is daarom op lange termijn het belangrijkste. Dat uit een recent onderzoek van de Gezinsbond blijkt dat 4 op de 10 gezinnen moeite hebben met rond te komen op het einde van de maand moet ons allemaal verontrusten en maakt duidelijk dat structurele oplossingen noodzakelijk zijn. Het verhogen van minimuminkomens is daarin uiteraard een belangrijke factor, maar ook de noodzaak tot een volledige indexering van het Groeipakket speelt hierin een rol. Talloze gezinnen in Vlaanderen hebben namelijk nood aan extra bescherming en ondersteuning om hun gezinsbudget te kunnen vergroten.

Het is 2022. We kunnen niet langer accepteren dat er nog steeds gezinnen zijn die niet de financiële middelen hebben om basis verzorgingsproducten, zoals maandverband en tampons aan te kopen. Het is meer dan ooit tijd om hier werk van te maken.