Bekende mode- en elektronicamerken gelinkt aan dwangarbeid Oeigoeren in China

In China werden tienduizenden leden van de Oeigoeren, een moslimminderheid, overgebracht naar fabrieken die leveren aan minstens tachtig van de grootste merken wereldwijd. Zo blijkt uit een rapport van een Australische denktank. H&M, Adidas en Uniqlo worden vermeld in de tekst.

De Australische denktank ASPI (Australian Strategic Policy Institute) heeft een gedetailleerd rapport gedeeld waaruit blijkt dat heel wat grote merken gelinkt worden aan dwangarbeid. Enkele van de bedrijven die genoemd worden zijn Apple, Sony, Adidas, Lacoste, BMW en Volkswagen.

Tussen 2017 en 2019 zijn zo meer dan 80.000 Oeigoeren overgebracht naar fabrieken ‘die toebehoren aan de toeleveringsketen van 83 wereldwijd bekende merken in de technologie, textiel en autosector’, aldus ASPI. De Oeigoeren werden vastgehouden in de noordwestelijke regio Xinjiang.

‘Fabrieken maken gebruik van dwangarbeid van Oeigoeren, in het kader van een transfermechanisme omkaderd door de staat, wat een smet werpt op productieketens op wereldwijde schaal’, staat in het rapport van 56 pagina’s. Onder de merken bevinden zich grote elektronicanamen zoals Apple, Sony, Samsung, Microsoft en Nokia, textielmerken zoals Adidas, Lacoste, Gap, Nike, Puma, Uniqlo en H&M en automerken zoals BMW, Volkswagen, Mercedes-Benz, Land Rover en Jaguar. Daarnaast zijn ook grote Chinese groepen betrokken, zoals autoconstructeurs maar ook technologieberdijven zoals Haier, Huawei en Oppo.

Schending van mensenrechten

Volgens het rapport blijven de Oeigoeren die naar fabrieken waren overgebracht, van hun vrijheid beroofd en moeten ze werken onder strikte bewaking. ‘De bedrijven die voordeel halen uit de dwangarbeid van Oeigoeren in hun productieketen, overtreden de wetten die de import van goederen verbieden die tot stand kwamen met dwangarbeid’, aldus het rapport.

De betrokken bedrijven worden opgeroepen om onmiddellijke en diepgravende onderzoeken te voeren naar het respect van de mensenrechten in de toeleveringsfabrieken in China. De Chinese autoriteiten voerden in Xinjiang een beleid in van maximale veiligheid, als reactie op etnisch geweld de afgelopen jaren in de regio. Peking houdt daarvoor Oeigoerse separatisten verantwoordelijk. Verschillende mensenrechtenorganisatie beschuldigen China ervan in Xinjiang minstens een miljoen moslims te hebben opgesloten in ‘heropvoedingskampen’. China ontkent dat cijfer en spreekt van ‘beroepsvormingscentra’, bedoeld om de tewerkstelling te ondersteunen en religieus extremisme te bestrijden.

Reacties

De autoriteiten in Xinjiang en het ministerie van Buitenlandse Zaken in China wilden nog niet reageren aan het Franse persagentschap AFP, dat ook meerdere bedrijven heeft gecontacteerd die in het rapport met de vinger worden gewezen. De denktank ASPI gaf de bedrijven de kans om te reageren voor de publicatie van het rapport. Adidas, Bosch en Panasonic meldden dat ze geen directe contracten hadden bij de genoemde leveranciers. Geen van de bedrijven kan echter met zekerheid zeggen dat er verder in de toeleveringsketen geen link bestaat met de leveranciers die beschuldigd worden van dwangarbeid.

Abercombie & Fitch liet weten aan The New Daily dat ze hun contracten met de vernoemde leveranciers eerder al hadden stopgezet, los van dit rapport. Tijdens een controle vorig jaar was er al sprake van vermoedelijke uitbuiting en gaven ze de opdracht om niet langer samen te werken met deze fabrieken. Naast onafhankelijke audits, zou een meer transparante communicatie over de verschillende schakels in de toeleveringsketen kunnen bijdragen aan het vermijden van moderne slavernij. ‘Transparantie is geen wondermiddel om uitbuiting tegen te gaan, maar het is een cruciaal voor een sector die zichzelf ethisch en duurzaam noemt’, zegt Aruna Kashyap van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW). ‘Alle merken zouden transparant moeten zijn over hun toeleveringsketen. Maar uiteindelijk zijn wetten nodig om transparantie en goede werkomstandigheden af te dwingen.’

Officieel erkende de Chinese overheid ‘overtollige arbeidskrachten’ van Xinjiang naar andere gebieden over te brengen, om armoede te bestrijden. In China leven naar schatting tien miljoen Oeigoeren, de meesten van hen in Xinjiang. De Oeigoeren zijn een volk van Turkstalige moslims uit het voormalige Oost-Turkestan. Na de machtsovername in 1949 in Peking lijfden de communisten de regio in bij de Volksrepubliek China. Ze voelen zich economisch, politiek en cultureel onderdrukt door de heersende Han-Chinezen. Peking beschuldigt Oeigoerse groepen van separatisme en terrorisme.

(Belga/LP)