Volgens het Amerikaanse nieuwsmagazine Time wordt dit jaar er één van escapisme. Iedereen zal compensatie zoeken voor de ellende waarmee we de afgelopen maanden werden geconfronteerd. Frauderende bedrijfsleiders, waardeloos geworden investeringen, oorlogsdreiging, groeiend fundamentalisme aan alle kanten, terroristisch geweld in wereldsteden en op idyllische vakantieplekken, oproer en rellen, onbeschaafd en hysterisch geschreeuw in het parlement. Een mens zou voor minder zijn kop in het zand steken.

De donkere bioscoopzaal met de tweede Harry Potter-film of de jongste aflevering van The Lord of the Rings zijn het perfecte alternatieve antidotum tegen al het reële en dreigende onheil. Ze bieden de belaagde wereldburger voor even de perfecte plek om te schuilen in een fantasiewereld waar normale regels en limieten niet gelden. Ook het gigantische succes van feel good-films als My Big Fat Greek Wedding zijn wellicht daardoor te verklaren. Een mens wil in deze tijden liefst zo min mogelijk extra belasting voor zijn reeds zo gepijnigde hersenen. Hij wil er vooral nadrukkelijk aan herinnerd worden dat het leven ook nog gewoon gezellig, leuk, aardig zou kunnen zijn.

Volgens trendvoorspellers zullen themaparken in de komende tijd als paddestoelen uit de grond rijzen. Escapisme op Europese schaal. Ook al omdat mensen minder enthousiast worden om ver weg op reis te gaan. Met mogelijk stijgende olieprijzen na een eventuele Amerikaanse aanval op Irak, wordt dat allicht ook nog moeilijker in de nabije toekomst. Om het nog niet te hebben over de ongecontroleerde angst voor alle mogelijke onheil dat je tegenwoordig overal kan treffen.

Thuis evenzeer natuurlijk, maar daar kun je tenminste nog de illusie creëren dat je het zelf onder controle hebt. Thuis gaan we, volgens de trendvoorspellers à la Li Edelkoort, door met onze niet aflatende zoektocht naar zachtheid en warmte: knuffels, dekentjes, soep, stoofpotjes. Mensen verwennen zichzelf om te vergeten hoe boos de buitenwereld is. Ze gaan zich dus ook een beetje opsluiten in hun eigen verhaal, omringen zich met dingen die ze echt de moeite waard vinden. Dingen die je kunt beladen met emotionele waarde en die niet in de eerste plaats dienen om geshowd te worden.

De Britse modeontwerper Paul Smith kapittelde onlangs op een seminarie in Parijs zijn internationale collega’s, producenten van luxegoederen. Luxe is volgens hem uit. Hij zou wel eens gelijk kunnen hebben. Mensen zijn tegenwoordig op zoek naar wat zeldzaam is en bijzonder, zegt Paul Smith. Niet naar dingen waarvan de eerste ‘kwaliteit’ is dat ze duur zijn en een chic label dragen. Mensen willen voelen dat iets gemaakt is met liefde en plezier, en dat het hen zal vergezellen gedurende langere tijd. Mensen willen met andere woorden de maker voelen in wat ze eten, aantrekken, in hun huis zetten. Ze hebben nood aan betrouwbaarheid. De tijd van ‘heel veel’ en ‘altijd maar meer’ is al in veel geesten afgesloten. De vraag naar ‘minder maar beter’ zit in de lift.

Je kunt in deze tijden niet langer berekenend en zonder hart blijven werken met de oude regels. Op geen enkel vlak. De Miss World-catastrofe van een paar weken geleden in Nigeria is daarvan een treffende illustratie. En laten we dat debacle maar niet eenzijdig afschuiven op de zogenaamd achterlijke islam… De tijd is voorbij dat de westerling zich ongestoord als een koloniaal kan gedragen ver van huis of in eigen land. Hij zal rekening moeten houden met de mondigheid van wie anders denkt en leeft dan hij. Accepteren dat hij niet de hele wereld naar zijn hand kan zetten.

Dat maakt het leven heel wat minder vanzelfsprekend dan het was. Dat maakt dat heel veel wetten van Meden en Perzen moeten worden herdacht. Een opgave waarvoor veel mensen vluchten in een wereld van tovenaars, trollen, donsdekentjes en zelfgemaakte kippensoep.

TESSA VERMEIREN