Kent u ze : die vreemde, verbluffende toevalligheden die soms op je pad komen ? Je belt iemand die je in geen jaren hebt gebeld, maar die op dat moment toevallig door je straat blijkt te lopen. Je stuurt iemand een foto van dertig jaar geleden, ze vindt dat spooky want ze wilde vandaag net die foto opzoeken in oude schoenendozen.

Hoe groot is nu die kans ?, verzuchten we dan.

Vaak zijn zulke toevalligheden zo toevallig dat je het gevoel krijgt dat er meer aan de hand is. Alsof je een ogenblik lang zicht krijgt op geheimzinnige sluipwegen die ogenschijnlijk verafgelegen facetten van je leven met elkaar verbinden. Je vangt opeens een glimp op van de regisseur in de coulissen.

Synchroniciteit, noemde de beroemde psychiater Carl Gustav Jung dat verschijnsel. Bekend is het verhaal van de patiĆ«nte die hem vertelde over een droom waarin een scarabee voorkwam, symbool van de wedergeboorte. Uitgerekend op dat moment tikte een dergelijk insect tegen het raam, terwijl je op de plek waar Jung woonde maar zelden van die gouden torren zag. Jung hoorde vergelijkbare verhalen van verrassend veel patiĆ«nten. Hij begon te geloven in wat hij de ‘unus mundus’ noemde : een ‘zinvolle gelijktijdigheid’ van interne en externe ervaringen die toelaat onverklaarbare fenomenen te verklaren, zoals telepathie, astrologie en tarotinterpretaties.

Dergelijk zoeken naar tekens riekt al vlug naar chakra’s en trillingsgetallen. “Rare coĆÆncidenties zijn duidelijke aanwijzingen dat je je in the flow bevindt”, beweren zielen van het zweveriger soort. “Alles heeft te maken met overgave, vertrouwen en het soort harmonie waar de spirituele tradities van de wereld door de eeuwen heen naar op zoek zijn. Als je in de flow zit, gaan de dingen moeiteloos, smelten obstakels weg en valt alles op zijn plaats.”

Nuchterder lieden komen dan weer op de proppen met een alledaagsere verklaring : “De neiging van mensen om irrationele verklaringen te zoeken voor merkwaardige toevalligheden komt doordat ze simpelweg vergeten hoeveel dingen er elke dag gebeuren die absoluut niet merkwaardig zijn.”

Volgens Jung kunnen coĆÆncidenties inderdaad berusten op toeval. Maar naarmate hun aantal toeneemt en de overeenkomst nauwkeuriger is, wordt het steeds minder waarschijnlijk dat daar sprake van is : “Ze kunnen dan niet meer voor zuiver toeval doorgaan, maar moeten bij gebrek aan causale verklaringen worden opgevat als ordeningen volgens een bepaald plan.”

Welk plan ?, wil ik dan graag weten. Mijn leven gonst van de scarabeeƫn die tegen ramen tikken om verdwaasd weer weg te vliegen, maar de diepere betekenis daarvan laat zich moeilijk doorgronden. Daarvoor is het toeval te versnipperd, bij momenten ook te sarcastisch. Alsof er een grapjas achter schuilt die kiekeboe ! met je speelt en je om de oren slaat met dingen die te gezocht zouden zijn voor een roman.

Toch hou ik er wel van. Als het leven een woestijn is van oorzaak en gevolg, dan wil ik als troostprijs geloven in oases van schitterend toeval. Zij wijzen erop dat er misschien toch een plek is waar je moleculen en sterrenstelsels kunt doorschouwen als helder kristal, om tot je extase vast te stellen dat niets verloren is gegaan waarvan je noodgedwongen afscheid nam.

Sommige mensen overdrijven wel een beetje met hun vatbaarheid voor zulke dingen. “Ik kwam terug van de supermarkt waar ik net 4 euro en 21 cent had uitgegeven”, schrijft iemand op een thread die gewijd is aan rare toevalligheden. “En wat vond ik op straat ? Jawel : 4 euro en 21 cent !”

Vreemde intelligentie, denk ik dan, die zich met zulke fratsen bezighoudt terwijl zoveel belangrijker dingen schreeuwen om vereffening.

jp.mulders@skynet.be

Jean-Paul Mulders

Als het leven een woestijn is van oorzaak en gevolg, dan wil ik als troostprijs geloven in oases van schitterend toeval

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content