Zo’n 25 jaar geleden interviewde ik Naomi Wolf over haar ophefmakende boek The Beauty Myth. Wolf had een duidelijk verband vastgesteld : hoe succesvoller en geëmancipeerder vrouwen werden, hoe strenger en onhaalbaarder het schoonheidsideaal werd. Hoe meer vrouwen op de voorgrond kwamen, hoe meer er van hen een onrealistisch lichaamsgewicht, een rimpelloos gezicht en een eeuwig jonge verschijning verwacht werd. Het mechanisme erachter leek te zijn : laat vrouwen zich vooral bezighouden met fitness, diëten en piekeren, dan laten ze de wereld over aan mannen, die (voorlopig nog) niet aan zulke scherpe eisen moeten voldoen. Het boek was een openbaring. En hoewel ik met veel vragen achterbleef – welke onverlaat had dit bedacht, in welke achterkamer zaten de sigaar rokende heren die dit in stand hielden en welk bommetje konden we daar binnengooien ? – was het principe simpel, en zag ik er in mijn omgeving en bij mezelf duizenden bewijzen van.

Ik denk nog altijd dat ik gelukkiger zou zijn als ik tien kilo minder zou wegen. Ik ben er nog altijd van overtuigd dat mijn leven gemakkelijker zou zijn als ik mooi was geweest. En ik spendeer griezelig veel tijd aan boos zijn op mezelf omdat ik graag eet en drink, en aan het verwijten van de natuur dat ze me slechte beauty-genen heeft gegeven. Pure tijdverspilling. Ik heb veel om dankbaar voor te zijn. Ik ben gezond en verstandig, ik zou beter moeten weten. Maar de schoonheidsmythe is onverbiddelijk. Ontsnappen is niet mogelijk.

Het boek van Naomi Wolf verscheen in pre-internettijden, maar de beauty-mythe floreert ondertussen op het net. Het verdeel-en-heersaspect ervan is duidelijker dan ooit: je beantwoordt aan de eisen, of je telt niet mee. Wildvreemde mannen en vrouwen vinden het niet meer dan normaal dat ze je lichaamsvorm mogen becommenta- riëren, opmerkingen over je kledingstijl kunnen maken of een ander kapsel mogen suggereren. “Jij zou best aantrekkelijk kunnen zijn als je wat slanker was”, zei een onbekende man op een feestje tegen mij. Jij zou charmant kunnen zijn als je wat betere manieren had, dacht ik later. Maar op dat moment kreeg ik niets uitgebracht. Hij leek het een half compliment te vinden, een genereus gebaar. Ik voelde me gekwetst. En dom omdat ik het me zo aantrok. Een dubbele pineut.

In een moedig artikel, en een bijzonder moedig boek, vertelt Anke Wauters (p. 68) over de bodyshaming die zij ondervond (zo heet het wanneer volslagen onbekenden het nodig vinden om je te beledigen om hoe je eruitziet), en wat dat deed met haar zelfbeeld. Naomi Wolf had maar één aanbeveling en dat was zeggen : “Schijt aan de wereld, ik ben wie ik ben, te nemen of te laten.” Het lijkt me aartsmoeilijk om dat te kunnen zeggen en Anke bevestigt dat. Haar boodschap : “Je hoeft heus niet elke dag de beste versie van jezelf te zijn. Je hoeft heus niet elke dag van de daken te schreeuwen dat je van jezelf houdt. Je mag breekbaar zijn. Je mag zelfs breken. Dat is net wat je een mens maakt.”

lene.kemps@knack.be

LENE KEMPS

“Jij zou best aantrekkelijk kunnen zijn als je wat slanker was”, zei een onbekende man tegen mij