Quality time

Als we het Amerikaanse tijdschrift GQ mogen geloven, dan zijn de mannen tot inkeer aan het komen. ? Workaholism is out?, meldt het mannenblad. In plaats van alleen maar hard te werken en veel geld te verdienen zoals in de jaren ’80, zouden mannen van vandaag liever minder uren kloppen en dus minder verdienen in ruil voor tijd en kwaliteit.

GQ komt tot deze conclusie na een onderzoek dat in opdracht van het blad werd verricht ; 503 mannen vulden een lijst in met vragen in verband met werk en carrière. Sommigen kregen ook nog een diepte-interview. Wat bleek ? De Amerikaanse man beschouwt zijn werk niet alleen als een bron van inkomsten, maar ook als een manier om zijn creativiteit te uiten en zijn intellect te stimuleren. Hij verwacht dat het hem voldoening schenkt. Hij wil ook over meer tijd beschikken om bij zijn kinderen te zijn en om zijn steentje te kunnen bijdragen in het huishouden.

Tachtig procent van de respondenten vindt een ?goed loon? wel belangrijk, maar een even hoog percentage verwacht van werk ook dat het de kans biedt om creatief te zijn. Nog een hoger percentage (87 %) vindt dat het werk ook interessant moet zijn, en (84 %) dat het de kans moet geven iets bij te leren ; 65 % zegt bereid te zijn minder te werken of minder te verdienen als ze daardoor ?zouden kunnen doen wat ze echt willen?.

Volgens GQ is uit deze cijfers af te leiden dat de waarden die in de jaren ’60 werden gepropageerd nog steeds van tel zijn. Niet in de zin dat politiek activisme nog op het voorplan zou staan, maar wel wordt er nog steeds veel belang gehecht aan zelfrealisatie. ?Mijn werk biedt me ruimte om creatief te zijn en me artistiek uit te leven?, zegt een 40-jarige ingenieur. ?Als ik op problemen stuit, kan ik ze op mijn manier oplossen. Dat geeft me heel wat voldoening.? De man, die een gezin heeft, zegt dat zorgen voor een inkomen nog steeds belangrijk is, maar dat sinds de jaren ’60 en ’70 geld een minder belangrijke rol speelt. ?Je moet in het leven het pragmatische overstijgen. Ik ben niet erg materialistisch ingesteld. Voor mijn zelfrespect zijn vooral mijn vrouw en kinderen, en mijn werk belangrijk.?

Mannen die volwassen werden na de jaren ’60 (nu tussen de 32 en 50 jaar oud), zijn inmiddels zelf vader of grootvader geworden. Omdat ze indertijd als kind zelf vaak de hardwerkende vader hebben moeten missen, willen ze nu zelf wel beschikbaar zijn voor hun kinderen en liefdevol met hen omgaan. Quality time, daar gaat het nu om. ?Tien jaar geleden zou ik mezelf een workaholic hebben genoemd,? zegt Ken, ?maar ik denk dat ik sinds de geboorte van mijn zoon beter werk omdat mijn leven nu meer in balans is.?

In plaats van 12 à 13 uur per dag te werken, zoals de vorige generatie, willen deze mannen genieten van het leven. Naarmate ze ouder worden en al eens met de beperkingen van het menselijk lichaam worden geconfronteerd, hechten ze meer belang aan dat evenwicht. ?Ik wil niet getrouwd zijn met mijn job en op mijn veertigste een hartaanval krijgen?, zegt de 37-jarige ongehuwde Thomas. ?Evenwicht betekent voor mij : acht uur intensief werken, acht uur intensief spelen en acht uur intensief slapen.?

Is het werkelijk nog maar een decennium geleden, vraagt GQ zich af, dat werkmakkers tegen elkaar opschepten over het aantal uren dat ze op kantoor presteerden en daar nog over logen ook ? Iemand die met een honderdurige werkweek uitpakte, werd niet alleen geloofd maar ook nog bewonderd. Alsof dat het ultieme bewijs van mannelijkheid was. How passé, verzucht het blad.

Toch zit er een zekere tegenstrijdigheid in de antwoorden. Zo zegt onder de rubriek Werk en thuis nog steeds 92 % dat ?heel goed zijn op het werk belangrijk is?, en 72 % wil zelfs ?erg succesvol? zijn. Driekwart noemt zichzelf ambitieus. Tegelijk vindt iets meer dan de helft dat een thuiswerkende vader sociaal aanvaardbaar is en 64 % beweert zelfs dat huishoudelijk werk en zorg voor de kinderen evenzeer taken van de man zijn als van de vrouw.

GQ staat zelf ietwat verbaasd te kijken naar die resultaten en oppert een mogelijke verklaring : zou het kunnen dat de situatie op de arbeidsmarkt, en meer bepaald het gebrek aan promotiekansen, hier iets mee te maken heeft ? Het is immers moeilijk je een weg te banen naar de top als de ladder volzet is.

Slechts een klein derde van de ondervraagde mannen zegt dat hun job hen kans op promotie biedt. Voor de overige 70 % geldt allicht wat ook voor de 35-jarige ambtenaar Dexter geldt : ?Soms heb je het gevoel dat je in een doodlopend straatje zit. Wat ook je prestaties, je intelligentie of je opleiding zijn, je maakt geen enkele kans op promotie. Workaholism is niks voor mij, het leidt in de nabije toekomst toch nergens heen.? Als hij echter een eigen bedrijf zou hebben, acht hij het goed mogelijk dat hij wél een workaholic zou worden. ?Dan zou ik er tenminste onmiddellijk het resultaat van zien.?

De uitspraken van Dexter relativeren ongetwijfeld wat voorafging. Het feit dat maar liefst 73 % van de ondervraagden graag met een eigen zaak zouden beginnen, maakt duidelijk dat hij geen uniek geval is. Workaholism is out ? Het vermoeden rijst dat dat niet zozeer het gevolg is van een diep verlangen naar quality time in gezinsverband, maar eerder te maken heeft met bittere noodzaak.

Jo Blommaert Illustratie Sandra Schrevens