Sinds het IJzeren Gordijn werd opengetrokken evolueerde Praag van een magneet voor westerse artiesten tot een geliefde toeristische bestemming voor korte uitstapjes. De horeca bloeit er als nooit tevoren.

Praag telt vandaag 1,2 miljoen inwoners. Na de vreedzame omwenteling van 1989 veranderde de Tsjechische hoofdstad in een druk bezochte toeristische bestemming. Door het rijke patrimonium van historische gebouwen, duizenden torens en koepels en de boeiende mix van bouwstijlen – van strenge gotiek en renaissance over barok en rococo tot art nouveau en het nieuwe strakke kubisme – is Praag één groot openluchtmuseum, dat via romantische straten, doorsteekjes, galerijen, pleinen en bruggen te voet kan worden verkend.

De parel van de Centraal-Europese hoofdsteden heeft na 1989, toen de bevolking via een Burgerforum het communistische juk afwierp en de schrijver Vaclav Havel tot president verkoos, radicale transformaties ondergaan. Praag heeft door de geschiedenis heen aantrekkingskracht gehad op kunstenaars. Mozarts Don Giovanni, bijvoorbeeld, werd afgewerkt en voor het eerst opgevoerd in Praag. Sinds het IJzeren Gordijn is gevallen evolueerde Praag van een magneet voor westerse schrijvers en artiesten uit het Boheemse circuit tot een geliefde toeristische bestemming voor korte uitstapjes. De bewoners zelf zoeken nog naar een evenwicht in de nieuwe situatie. Als herinnering aan de voorvechters van deze nieuwe wereld staat op het statige Wenceslasplein het houten kruis voor Jan Palach, de student die zich uit protest tegen de Russische tanks in brand stak.

Tot begin jaren negentig was het aantal Praagse restaurants waar je smakelijk kon eten uiterst beperkt. Tot voor de val van het communisme waren alle openbare eethuizen staatseigendom. De koks volgden de regels uit de door de overheid gepubliceerde kookboeken en zowel keuken- als zaalpersoneel was zelden gemotiveerd. Vandaag bloeit de horeca als nooit tevoren. Buitenlanders die op het juiste moment investeerden, oogsten succes met druk gefrequenteerde hotels en restaurants. De prijzen zijn vergeleken met vroeger gestegen, maar dat kan gelukkig ook worden gezegd van de kwaliteit van het eten. En vergeleken met andere Europese hoofdsteden, zoals Parijs of Londen, is Praag nog steeds goedkoop. Naast de traditionele eethuizen waar je vaak zwaar op de maag liggende lokale specialiteiten krijgt, is er een keur aan vlotte en zelfs trendy restaurants. De authentieke Tsjechische keuken is beïnvloed door buurlanden Oostenrijk, Hongarije en Duitsland. De bereidingen steunen op landelijke ingrediënten als tarwe, groenten en vlees. Populair zijn allerlei dikke soepen van vlees, groenten en tarwe of goulash en bereidingen als knedliky (deegballetjes), bramborak (aardappelkoekjes), svickova (rundvlees omhuld met spek in roomsaus), vepro knedlo zelo ( knedliky, zuurkool, varkensvlees) en znojemska pecena (vlees met pikante saus en augurken). Bij dit robuuste eten serveert men Tsjechisch bier (Budweiser Budvar, Pilsner Urquell en nog 470 soorten minder gekende bieren) of wijn afkomstig uit de streek Moravië.

Met onze gids, Olga Savelkova, die de stad kent als geen ander, kamden wij drie dagen Praag uit op zoek naar interessante adresjes van gezellige restaurants, lekkere winkels en flashy designhotels.

Bij Vaclav Havels keukenmeid

Voor eenvoudig en oprecht Tsjechisch en Slowaaks eten is er Posezeni U Ciriny, een half onder de grond gelegen eethuis, waar Irena Kosikova de lakens uitdeelt. Deze struise keukenkoningin, die vroeger de keukenmeid van Vaclav Havel was, is gekleed in witte keukenjurk. Haar intieme eethuisje wordt bezocht door politici en artiesten, zoals de balletmeester van het Nationaal Theater. Wij lunchten met rustieke bereidingen, zoals met ham gevuld varkensvlees met gesmolten kaas en roomsaus met champignons, twee enorme bollen aardappelpuree en bergen witte en rodekool.

Het Icon boetiekhotel is gloednieuw en supermodern ingericht. De eigenaar is een Griek met vijf restaurants in Praag. De inrichting van het vroegere tehuis voor blinde kinderen is getekend door drie Tsjechische designers. Beneden is er een trendy loungebar met restaurant. De kamers zijn sober en gerieflijk en voorzien van de duurste comfortbedden, fingerprint safe en andere technische snufjes. Het personeel werd gekleed door Diesel en voor de deur wacht een Mini om de hotelgasten te vervoeren.

Wij duiken onder in passage Lucerna en drinken koffie bij Rehore Samsy, een nostalgisch klein cafeetje met boekenwinkel en piano. Aan de overkant ligt het Premium Restaurant Jarmark, waar bier wordt gebrouwen en waar de mensen komen voor een verzorgde snelle lunch. In het centrale deel van de galerij, bij de art-nouveau-ingang van Kino Lucerna hangt hoog boven de burgers het controversiële kunstwerk van koning Wenceslas op de buik van het omgekeerde paard. Het symboliseert hoe het leven van de Pragers na de val van het communisme ondersteboven kwam te staan.

Wij houden halt aan de wijnwinkel Cellarius. Naast internationale wijnen treft men hier een ruime keuze aan inlandse flesjes. Moravische wijn oogst internationaal succes met druivensoorten zoals de veltlinské zelené (grüner veltliner), de müller thurgau of de Moravische muskaatdruif. Vraag je de eigenaar van de winkel naar zijn favoriete fles, dan haalt hij een witte Nové Vinarstvi boven. De cuvée Gabriël is gemaakt van pinot gris en chardonnay en kost ongeveer 30 euro.

Gourmetrestaurant en nostalgische taverne

Slapen en eten doen wij in het centraal gelegen Radisson SAS Alcron Hotel, dat zijn onderkomen heeft in een art-decopaleis. Op de gelijkvloerse verdieping van het gerieflijke hotel is het in- en uitlooprestaurant Rotonde, waar je tot laat in de avond welkom bent. Het visitekaartje van het hotel is het exclusieve visrestaurant Alcron, dat open is tijdens de lunch en ’s avonds op afspraak, en dat behoort tot de twintig beste gourmetrestaurants van Tsjechië. Specialiteiten zijn : kreeftenbisque met artisjok en kreeft van de grill met saffraanrisotto en groene asperges. Executive chef Jiri Stift (32) werd gecoacht door onder meer Yves Mattagne, chef van Radisson SAS Brussels Sea Grillrestaurant. Jiri Stift beschouwt het als een uitdaging om recepten uit de communistische tijd te herwerken tot moderne gerechten.

Na een kookdemonstratie gaan wij terug de stad in om op het Vaclavské Namesti (het Wenceslasplein) voor het Nationaal Museum het beeld van de koning te paard te bewonderen. Wij lopen door tot het Gemeentehuis, dat een van de laatst gebouwde art-nouveaumonumenten is van de stad. Het is hier dat de Tsjechische Republiek werd geboren. Wij snuiven de sfeer op in het Francouzskarestaurant, met een inrichting uit het begin van vorige eeuw. Het is net alsof het communisme hier nog leeft. Het Gemeentehuis beschikt ook over een rijk gedecoreerde en heerlijk nostalgische taverne met luchters gemaakt van duizenden kristallen buisjes. Een pianist laat de muziektonen door de grote ruimte dwarrelen. Dit is het echte Praag van vroeger en hier zouden wij de hele namiddag willen blijven mijmeren. Voordat we verdergaan bezoeken wij nog de beroemde concertzaal. We mogen zelfs een kijkje nemen in de art-nouveaukoepelzaal met schilderingen van Mucha en gaan onder de indruk terug buiten.

We slenteren verder door het historische centrum en komen aan het huis van de Zwarte Madonna. In dit monumentale gebouw bevindt zich het Museum van Tsjechisch Kubisme en een gereputeerde boekenwinkel. Via het prachtige trappenhuis kom je op de eerste verdieping en daar is het kubistische Grand Café Orient. Het is een uitverkoren plek om vrienden te ontmoeten. Het assortiment gebak is verzorgd en specialiteiten zijn taartje Grand Café Orient , apfelstrudel en Tsjechische cake met vanillecrème. Op het balkon van het café zit je op de eerste rij om van bovenuit het straatgebeuren waar te nemen.

Langs de Moldau

Wij slenteren door Karlova, de straat die de brug der bruggen verbindt met het plein der pleinen, en komen langs een aaneenschakeling van souvenirwinkeltjes en een erehaag van straatartiesten. Dan belanden wij aan Karluv Most, de beroemde, vijfhonderd meter lange Karelsbrug, die met haar zestien bogen en dertig barokbeelden de Moldau overspant. Smetana heeft de rivier in een symfonisch gedicht bezongen. Vanaf de brug ziet men aan de oever Kampa Park, het mondaine restaurant met terras aan de Moldau, van waar je de stad op afstand kunt aanschouwen. Wanneer beroemdheden, zoals Hillary Clinton, Bono of Calvin Klein naar Praag komen, dan eten ze in Kampa Park.

Vanaf de Karelsbrug begint de klim naar het grootste burchtcomplex van de wereld, waarin de bouwstijlen van elf eeuwen zijn verenigd. Om de beklimming te onderbreken is er het National House of Wines, waar je 400 Mondavische wijnen kan degusteren. Libor Prudek is de bezieler achter deze rustige wine bar. Er zijn een veertigtal wijnen per glas beschikbaar. De meeste wijnen zijn wit en bestemd voor lokale consumptie.

De beklimming gaat verder. Wij komen aan Square. Dit kosmopolitische restaurant is een onderdeel van de succesvolle Kampagroup die wordt geleid door een ondernemende Noor. Square ligt schuin tegenover het parlement en wordt bezocht door regeringsleiders en toeristen. Het eethuis is non-stop open van 8 tot 1 uur ’s morgens en je bent welkom voor een ontbijt, koffie, een portie tapas of een smakelijke, mediterraan getinte maaltijd.

Ga je nog verder omhoog, dan kom je aan Cowboys, een van de laatste Kampaprojecten. In dit sfeervolle kelderrestaurant met gewelfde plafonds uit de veertiende eeuw en stoelen en banken bekleed met koeienvellen en een dakterras met weids uitzicht, ben je op het goede adres voor een verfrissende cocktail en een krachtgevende malse steak van 200 tot 400 gram. Ook dit restaurant is non-stop geopend en dat van 12 tot 23 uur.

De dag afsluiten doen wij bij Bokovka. Deze wine bar ligt buiten het toeristische circuit. Bokovka is een sfeervol onderduikadres, dat uit liefde voor de wijn werd gecreëerd door zes creatieve vrienden, waarbij twee filmmakers, een schilder, een kunstverzamelaar en fotograaf Tono Stano. Bij Bokovka wordt gezellig gebabbeld en flink gedronken. De kaart is de neerslag van een ver doorgevoerde selectie interessante wijnen. De persoonlijke voorkeur van Tono Stano gaat naar een pinot noir, Stapleton & Springer, Rouci Cuvée Svatovrinecké (35 euro).

Trendy en traditioneel

De tweede dag begint vroeg en onze eerste stop is hotel Yasmin, dat het derde hotelproject is van een Ierse investeerder. Yasmin ligt op een boogscheut van het Wenceslasplein. Het is een luxedesignhotel met bijna 200 met jasmijn geparfumeerde, stille kamers met zwartbetegelde badkamers. Beneden is er een trendy noodle bar en moderne coffee corner.

Restaurant Zvonice is een adres voor liefhebbers van ouderwetse gezelligheid met veel donker hout. Het eethuis bevindt zich boven in de gotische Jindriskatoren, tussen de uit 1518 daterende klokken. Je zit hoog maar ziet weinig van de stad. De bereidingen zijn klassiek Boheems en dat betekent rijk en veel. Specialiteiten zijn : wild in roomsaus of stoverij van drie soorten vlees met amandelen en deegballetjes.

Voor een traditionele lunch rijden wij naar de buitenkant van de stad, waar het bescheiden familiehotel en restaurant Diana wacht. De vriendelijke eigenaar is een enthousiaste wijnliefhebber. Hij is trots op zijn wijnkamer en op zijn collectie perenbrandewijn en grote Franse premiers crus. Eten doe je aan tafels bedekt met ruitjesstof, tussen muren beladen met foto’s, geweren en everzwijnkoppen. Wanneer de eigenaar de mechanische piano aanzet, is het geluk compleet. Wij eten van een machtige, dikke soep van het huis met stukken hert en fazant en bestrooid met schilfertjes rauwe knoflook. De eigenaar zegt dat wij hompen zuurdesembrood in de soep moeten strooien. Daarna verschijnt wild zwijn in bruine saus met amandelen, pruimen en lokse (aardappelballetjes). Het kost ons alle moeite van de wereld om tijdens de terugtocht niet in slaap te vallen.

Koffie halen wij in Praha, dat ligt tegenover de astronomische klok, die uit de vijftiende eeuw dateert en waar ieder uur de apostelen defileren. Het grand café biedt een ruim assortiment aan smakelijke taarten en nagerechten. De Konditorei is op het gelijkvloers en heeft een terras aan de straatkant. Op de eerste verdieping is een ruime salon. Praha beschikt ook over een comfortabel hotel met 34 historisch ingerichte luxekamers en appartementen.

Chique merken en natuurwinkels

Pravda is een geliefde stop in Parizska, de chique winkelstraat in de joodse wijk waar je de duurste kledingmerken aantreft. Het restaurant heeft zijn onderkomen in een met goud versierd oud huis. Pravda staat bekend om de verzorgde service en de verzorgde internationale bereidingen. Omdat heel wat Russen naar dit stukje internationaal Praag komen, vermeldt de spijskaart naast een ceasarsalade ook kaviaar en borsjtsj.

In de Havelskastraat heeft dagelijks een kleine markt plaats. Op de hoek van een passage is U Zavoje, een uiterst beschaafd kelderrestaurant met wine bar, waar Klara Gotzova, de eerste sommelier van Praag, werkt. Op de wijnkaart staan grote klappers voor rijke Russen. In de passage heeft dezelfde eigenaar de kaaswinkel Syry en de winkel Cognac, waar je wel tien soorten absint kan kopen.

De Tsjechische keten van natuurwinkels Botanicus heeft meerdere vestigingen in Praag. De inrichting is opgebouwd uit blank hout en het personeel draagt folkloristische klederdracht, waardoor de winkels een romantische, ouderwetse sfeer uitstralen. Op de schappen wacht een verzameling organische producten van eigen boerderij, zoals kruiden, olie, azijn, zeep en cosmetische producten.

Wie een rustige plaats zoekt om te herbronnen of om snel op krachten te komen na een vermoeiende reis zit goed bij Josef, een modern hotel met designinrichting. Extra veel aandacht gaat naar de kwaliteit van het bed, licht en donker, en stilte. Bar en receptie bevinden zich in één open ruimte. Josef heeft veel succes, omdat het hotel inspeelt op hedendaagse behoeften van mensen met een druk bestaan.

Patriot-X ten slotte is een gourmetcentrum met banketbakkerij, delicatessenwinkel en pastabar op straatniveau, en restaurant met gemoderniseerde Tsjechische specialiteiten in de kelder. Je bent er op het goede adres om slakkenkaviaar, baksels zonder suiker en meel, eco-kaas en pralines te kopen. In de kelder is een feestje bezig. Begeesterde jazzmuzikanten op leeftijd spelen lustig op de blokfluit en de piano, terwijl beschaafde Pragers geduldig aanschuiven voor het buffet. De mensen zien er verzorgd, welvarend en tevreden uit en de scène had zich net zo goed in Vlaanderen kunnen afspelen.

Door Pieter van Doveren I Foto’s Michel Vaerewijck